La regenza grischuna refusa la revisiun parziala previsa da l'ordinaziun davart las contribuziuns da la confederaziun per la reducziun da las premias en l'assicuranza da malsauns. La confederaziun ha l'intenziun da sbassar ils pajaments annuals che vegnan pajads à conto als chantuns dad 80 sin 77 pertschient, d'auzar persuenter correspundentamain il pajament dal rest durant l'onn proxim. Malgrà questa midada tecnica duain ils chantuns anc adina survegnir la summa totala da las contribuziuns federalas ch'els han dabun, schegea che quai capita entras ina graduaziun differenziada.
La regenza fa valair envers l'uffizi federal da las assicuranzas socialas che la midada previsa è senza senn. Enstagl d'effects d'ina giada en la contabilitad giavischa la regenza mesiras da spargn durablas, cunzunt sin il champ da l'assicuranza da malsauns. Questas mesiras da spargn stuessan cumenzar tar las prestaziuns effectivas e distgargiar la confederaziun ed ils chantuns en medema maniera.

La regenza grischuna refusa per il mument da detretschar la "davosa miglia"
L'avertura da la fiera da telecommunicaziun a l'entschatta da l'onn 1998 haja gia mussà divers effects positivs; dentant betg per la fiera da la colliaziun locala, constatescha il departement federal da l'ambient, traffic, energia e communicaziun. Qua sajan las investiziuns per offerents alternativs a la Swisscom ordvart autas. Sco med ideal per surventscher questa stretga sin la fiera da las colliaziuns localas vesa la confederaziun l'obligaziun da detretschar la rait da colliaziun, la uschenumnada "davosa miglia" (la lingia fisica tranter il client e la centrala locala). Cun ina revisiun da la lescha da telecommunicaziun e sias disposiziuns executivas vul la confederaziun ultra da quai er metter a disposiziun a la Com-Com (cumissiun da communicaziun federala) buns instruments da regulaziun ed adattar il dretg da telecommunicaziun a la UE.

La regenza grischuna è per il mument s'exprimida da princip encunter il detretschament da la "davosa miglia". Envers l'uffizi federal da communicaziun fa ella valair ch'il detretschament e la subordinaziun totala da las lingias a fit sut la procedura d'interconnecziun reduceschan ils impuls per las investiziuns en las regiuns periferas e muntagnardas. Quai retardescha - u schizunt impedescha - l'installaziun d'ina infrastructura a bindel lad. Ina revisiun da la lescha da telecommunicaziun e da sias disposiziuns executivas sto segirar per il provediment da basa in'offerta pli vasta e garantir in'infrastructura a bindel lad.

Nagina intervenziun da la confederaziun en il sectur dals privels da la natira
La cumissiun per ambient, planisaziun ed energia dal cussegl naziunal "UREK-N" vul permetter a la confederaziun entras in nov artitgel constituziunal d'ademplir ses pensums da direcziun e da coordinaziun en l'entier sectur dals privels da la natira. La constituziun federala na dat nagina cumpetenza a la confederaziun per vegnir activa p. ex. sin il champ da la protecziun encunter ils terratrembels.

En sia consultaziun per maun da l'uffizi federal per auas e geologia refusa la regenza grischuna in tal artitgel constituziunal. I na dat nagin basegn real d'agir, da dar a la confederaziun cumpetenzas supplementaras davart da la constituziun e la legislaziun per la protecziun encunter ils privels da la natira. Gist la circumstanza che l'artitgel constituziunal proponì cumpiglia la protecziun da tut ils privels da la natira e na sa restrenscha betg sin la protecziun encunter ils terratrembels, è decisiva per la tenuta da la regenza. Ma er sche l'artitgel constituziunal proponì sa restrenschess mo sin la protecziun encunter ils terratrembels, survegniss la confederaziun ina cumpetenza da regulaziun cumplessiva pervia da la tscherna da la formulaziun generala. Uschia pudess la confederaziun per exempel decretar prescripziuns da construcziun per la moda da construcziun, per la mesiraziun e per la construcziun da punts etc. Quai signifitgass in'intervenziun betg acceptabla en la suveranitad legislativa dals chantuns. La regenza na vul betg tolerar il privel che la confederaziun pudess introducir in'obligaziun dal dretg federal da s'assicurar.

Lantschà il project per il perfecziunament da rumantsch per las persunas d'instrucziun
Parallel al project "perfecziunament per instruir englais e talian sin il stgalim superiur da la scola populara" vul la regenza grischuna uss er introducir in perfecziunament "rumantsch sco segunda lingua". Pervia da las enconuschientschas preliminaras fitg differentas dals magisters interessads èn previsas soluziuns da perfecziunament accordadas cun il cas singul. En quest connex s'impona pervia da differentas parts egualas, ina stretga coordinaziun dal perfecziunament rumantsch cun il perfecziunament current d'englais e da talian per ils magisters. Duess il perfecziunament rumantsch avair lieu centralmain a Cuira, quinta la regenza cun custs da circa 80'000.-- francs per ils onns 2002 enfin 2005.

Il cumbat encunter la criminalitad en l'internet duai vegnir coordinada tranter la confederaziun ed ils chantuns
Il chantun Grischun sustegna la coordinaziun internaziunala ed interchantunala per il cumbat encunter la criminalitad en l'internet. La regenza è pronta d'impunder annualmain ina summa da 17'000 francs per l'installaziun d'in post da coordinaziun sin stgalim naziunal e da 23'500 francs l'onn per che quel possia funcziunar.

Lescha da bancas da gieu: la regenza approva la cunvegnientscha cun la CFBG
La regenza ha approvà la cunvegnientscha tranter ils chantuns Appenzell dador, Appenzell dadens, Glaruna, Grischun, Schaffusa, Son Gagl e Turgovia sco er da la cumissiun federala da las bancas da gieu CFBG pertutgant la collavuraziun per persequir cuntravenziuns encunter la lescha da bancas da gieu (LBG).

Da princip è la CFBG responsabla per la persecuziun da violaziuns encunter la lescha da bancas da gieu. Ella ha dentant fatg cunvegnas cun numerus chantuns dapi l'entrada en vigur da la LBG l'onn 2000 ed incaricà sin basa d'in contract funcziunaris chantunals per quest'incumbensa. La conferenza dals schefs/scheffas da giustia e da polizia da la Svizra orientala ha concludì 2001 da surdar la persecuziun penala en il sectur da la legislaziun da bancas da gieu ad in organ d'inquisiziun penala dal chantun Son Gagl. En cas ch'il chantun Grischun duess ademplir tschertas funcziuns auxiliaras u da substituziun en il rom da las singulas inquisiziuns penalas, èsi previs en la cunvegna ina regulaziun d'indemnisaziun che cuvra ils custs.

Da vischnancas e regiuns
- Il chantun conceda a las vischnancas da Schlarigna e da San Murezzan ina summa totala da maximalmain circa 56'500 francs per las lavurs da dischlocaziun da la loipa da passlung en il God da Staz e sco taxa da cumpensaziun per l'adiever da l'areal da guaud (cumpensaziun da runcada), il davos numnà en il rom d'ina obligaziun da prestaziun cun l'uffizi forestal. La contribuziun federala per quest project d'impurtanza naziunala munta a circa 237'000 francs. En il God da Staz, sin il territori da tuttas duas vischnancas, passan las pli impurtantas loipas da passlung sur palids autas d'impurtanza naziunala.
- Per il project "lavuratori da guaud Bravuogn" da la vischnanca da Bravuogn ha la regenza approvà ina contribuziun chantunala da maximalmain 187'500 francs. Ils custs totals (cun dretg da subvenziun) èn calculads cun 750'000 francs.
- La regenza ha approvà la revisiun parziala da la planisaziun locala da Puntraschigna e da La Punt Chamues-ch.
- La regenza ha garantì a la citad da Cuira ina contribuziun chantunala da 249'000 francs per realisar divers implants sin la "Deutsche Strasse (Masanserstrasse)". Projectads èn: la nova construcziun da la Kantenstrasse cun access a la via chantunala, ina sviada a sanestra per la Kantenstrasse sin la Masanserstrasse sco er ina fermada da bus ed in trottuar.
- A Tschlin vegn stgaffì in nov stabiliment da parcar per 27 autos e dus parcadis per bus cun avertura directa davent da la via chantunala. Per la realisaziun da quest project ha la regenza mess a disposiziun a la vischnanca ina contribuziun chantunala da maximalmain 41'600 francs.

Chanzlia chantunala dal Grischun

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun