Cun ils contracts bilaterals va en vigur il 1. da zercladur 2002 er la cunvegna davart la libra circulaziun da persunas. La consequenza da l'introducziun da la libra circulaziun da persunas è ch'i vegn abolì il dispitaivel statut dals stagiunaris. Per l'economia turistica dal chantun Grischun che dovra mintg'onn ca. 22'000 permissiuns per contracts da lavur temporars han las innovaziuns grondas consequenzas.

La cunvegna davart la libra circulaziun da persunas vegn introducida pass per pass. Durant ils emprims dus onns vala l'uschenumnà avantatg per indigens, q.v.d. las patrunas ed ils patruns ston concentrar lur stentas per recrutar persunal primarmain sin il martgà da lavur svizzer e collavurar cun ils centers regiunals d'intermediaziun da lavur (CRIL). Sco fin ussa ston tut las lavurantas ed ils lavurants esters vegnir engaschads per las medemas cundiziuns da lavur e da paja sco las lavurantas ed ils lavurants svizzers. Per ch'ins possia controllar che quest princip vegnia resguardà ston ils contracts da lavur vegnir inoltrads. Durant ils emprims tschintg onns è contingentada la permissiun da lavurantas e lavurants da l'UE/AECL, q.v.d. i dat vinavant restricziuns numericas da las singulas categorias.

Tractament egual dals burgais dals stadis da l'UE/AECL
La cunvegna davart la libra circulaziun da persunas vegn dominada dal princip dal tractament egual. Burgais dal territori da l'UE/AECL e burgais svizzers duain vegnir tractads egualmain sin ils martgads da lavur da tut ils stadis contractuals. Cuntrari al reglament actual han burgais dals stadis da l'UE/AECL lura la pussaivladad da midar lur plazza da lavur e lur lieu da domicil libramain entaifer l'entira Svizra. Las cundiziuns per laschar arrivar successivamain lur famiglias èn levgiadas.
Cunfinaris na ston betg pli bandunar la Svizra mintga di. Els han la pussaivladad da s'annunziar sco dimorants durant l'emna.

Ina procedura da permissiun nova e pli favuraivla
Considerond l'introducziun da la libra circulaziun da persunas daventa la procedura da permissiuns per lavurantas e lavurants esters che derivan dal spazi da l'UE/AECL bler pli simpla en il chantun Grischun. Empè da la procedura da permissiun actuala han lavurantas e lavurants esters dals stadis da l'UE/AECL uss la pussaivladad da pudair vegnir directamain en Svizra senza procedura d'admissiun. Cun l'annunzia tar la vischnanca vegn consegnà il formular da dumonda ensemen cun il contract da lavur. Suenter l'annunzia pon ils requirents immediat cumenzar a lavurar.

Novs geners da permissiuns
Il statut dals stagiunaris vegn remplazzà dad ina nova permissiun curta da dimora UE che po vegnir concedida per in'occupaziun da maximal 364 dis. Questa categoria da permissiun è contingentada. Per tut la Svizra stattan a disposiziun 115'500 unitads da contingent. Per relaziuns da lavur e dimora pli lungas vegn concedida l'uschenumnada permissiun da dimora UE. Da quest gener da permissiuns stattan a disposiziun en Svizra 15'000 unitads.
La cunvegna da la libra circulaziun da persunas permetta dal rest suenter sia introducziun a burgais da l'UE/AECL da lavurar er independentamain.

Nagins contingents garantids pli
Burgais da l'UE/AECL che han in contract da lavur en noss pajais han il dretg da survegnir la permissiun dumandada. Quai ha per consequenza ch'ils contingents chantunals na pon betg pli vegnir garantids e ch'ils chantuns na pon er betg pli garantir ils contingents dals manaschis sco fin ussa. Permissiuns curtas da dimora cun ina durada da dimora da max. 4 mais na vegnan betg adossadas al contingent. Quai neutralisescha la situaziun da contingent per ils territoris da stagiun.
Suenter in temp transitori da dus onns na ston ils contracts da lavur betg pli vegnir inoltrads. Che las cundiziuns da paja e da lavur tenor il lieu e la professiun vegnian resguardadas controlleschan las mesiras accumpagnantas en ils manaschis e sin ils plazs da construcziun al lieu.

Program da scolaziun cumplessiv per ils patruns e per il persunal da las controllas d'abitants
Per che las patrunas ed ils patruns possian profitar optimalmain da las simplifica- ziuns da la cunvegna davart la libra circulaziun da persunas èn previsas il zercladur 2002 numerusas occurrenzas da scolaziun e d'infurmaziun.

Gremi: Departament da l'intern e da l'economia publica
Funtauna: rg Uffizi per industria, mastregn e lavur