Ils plans sectorials via e binari/traffic public fan naufragi en il
Grischun. La regenza refusa energicamain domadus sbozs. Diversas
dumondas da basa ston vegnir repassadas a moda profunda e constataziuns
specificas impurtantas ston vegnir concretisadas. La dumonda centrala
dal traffic da turissem e da temp liber vegn per gronda part exclusa e
la colliaziun dal Grischun sco chantun da cunfin è resguardada a moda
absolutamain insuffizienta. Directamain consternanta è l'intenziun da
degradar la via dal Partenz sco part da la rait da la via naziunala,
schebain ch'igl è vegnì fixà diversas giadas da finir la rait da la via
naziunala per entant approvada. La regenza dumonda il departament
federal da l'ambient, traffic, energia e communicaziun DATEC d'integrar
ils chantuns a moda concreta tar la cuntinuaziun da l'elavuraziun dals
plans sectorials.
Ils plans sectorials servan a la planisaziun e coordinaziun da
projects gronds sco la Viafier 2000, la NEAT sco er la colliaziun da la
Svizra da l'ost e dal vest a la rait europeica da viafier d'auta
sveltezza. En il sectur traffic sin via stattan en il center la finiziun
da la rait da la via naziunala e ses mantegniment da substanza.
Plinavant vai per la definiziun d'ina nova rait da la via federala che
duai substituir il sistem actual da la via naziunala e da las vias
principalas svizras.
Lescha da lottaria: il chantun sto anc adina mantegnair la controlla
La lescha da lottaria vertenta datescha da l'onn 1923 e n'è dapi là
mai vegnida revedida. I manca p.ex. la pussaivladad legala da permetter
occurrenzas grondas da lottaria, il svilup tecnologic da fin uss è
resguardà gist uschè pauc sco la prevenziun ed il tractament dal regl da
giugar. A la fin vul l'uffizi federal da giustia er cuntanscher ina
regulaziun nova per imponer la taglia sin gudogns da lottaria
(introducziun da la taglia a la funtauna). La lescha da lottaria
revidida vul tuttina tegnair vi da princips cumprovads. Ils chantuns
duain p.ex. pudair duvrar vinavant las entradas da lottaria per intents
caritativs u d'util public.
La regenza grischuna s'engascha en sia consultaziun ch'ils suandants
puncts vegnian examinads anc ina giada a fund:
- ch'i vegnia renunzià ad avrir il martgà da lottaria e cun quai ad
admetter ulteriurs organisaturs da lottarias grondas,
- che la cumpetenza chantunala en il sectur da lottaria restia
mantegnida integralmain,
- che la cumpetenza chantunala da repartir las entradas realisadas
dals organisaturs gronds per mauns da l'util public e per la beneficenza
restia senza restricziun tar ils chantuns e
- ch'i saja da renunziar a la fixaziun da restricziuns stretgas per
la concepziun da gieus (sco ina quota maximala da sbursament).
Ina mira centrala da la regenza resta la controlla cumplaina da las
entradas da lottarias. La promoziun da sport e cultura succeda
decisivamain cun las parts dal gudogn da la lottaria naziunala e dal
fond da sport-toto. D'in regress eventual da quels meds fissan
pertugadas diversas organisaziuns caritativas en tut il chantun.
Ina revisiun parziala da la lescha davart las scolas autas
professiunalas n'è betg necessaria
La regenza grischuna refusa la revisiun parziala da la lescha davart
las scolas autas professiunalas. Il sboz preschent na contribuescha
nagut per far las scolas autas professiunalas pli effizientas e pli
cumpetitivas. Concretamain sa tracti tar questa revisiun da suttametter
il sectur da studi sanadad, fatgs socials ed art - fin ussa reglà e
finanzià exclusivamain dals chantuns - a la lescha federala. Però n'è la
confederaziun betg en cas da finanziar commensuradamain ils trais
secturs novs. Ultra da quai vul la revisiun refumar la strcuturas da
studi ed introducir studis graduads bachelor / master. Latiers
constatescha la regenza ch'il dretg vertent na stoppia per quai betg
vegnir adattà. Areguard la lescha davart la promoziun da las scolas
autas n'è ina revisiun parziala betg necessaria. Quella lescha è
planisada per l'onn 2008.
Ils parcadis da l'administraziun chantunala vegnan suttamess a taxas
La regenza ha approvà la nova ordinaziun da parcadis. Quella regla a
moda simpla e pragmatica il diever dals parcadis da l'administraziun
chantunala. Parcar gratuitamain dastgan da nov be anc collavuraturas e
collavuraturs che dovran regularmain en servetsch lur vehichel privat,
collavuraturas e collavuraturs cun impediments corporals, collavuraturas
e collavuraturs che na rivan cun ils meds publics betg ad ura a la
plazza da lavur u na la pon betg abandunar ad ura sco er visitadras e
visitaders. Tut las autras impiegadas e tut ils auters impiegads da
l'administraziun ston pajar ina taxa per duvrar ils parcadis.
La refurma da la furmaziun sanadad e fatgs socials progredescha
La regenza accelerescha la realisaziun da la refurma da la furmaziun
da las professiuns da sanadad e dal sectur social en il chantun
Grischun. Per la coordinaziun dals ulteriurs pass da realisaziun ha ella
installà ina gruppa directiva da nov persunas sut la batgetta da
Veronika Niederhauser, directura dal center da furmaziun per la sanadad
ed ils fatgs socials.
Da vischnancas e regiuns
- Per la fin da l'onn 2003 vegn la citad da Cuira a dar si ses
servetsch social communal. Questa incarica surpiglia da nov l'uffizi dal
servetsch social dal Grischun. La regenza ha instradà per quai ils pass
organisatoris necessaris.
- Las regiuns linguisticas rumantschas Engiadin'ota e bassa sco er
il Grischun central e la Surselva survegnan cudeschs da lingua
rumantscha e quaderns da lavur rumantschs unifitgads en puter, vallader,
surmiran e sursilvan per las quartas, tschintgavlas e sisavlas classas.
- La vischnanca da Trun po prender per mauns la construcziun da la
plazza da tutt'aura cun implant da sigl lung. La regenza ha approvà
definitivamain quest project e garantì ina contribuziun da construcziun
da radund 67'000 francs.
- Il project per la midada da l'utilisaziun da la sala da gimnastica
da Trimmis è approvà definitivamain, precis sco er la contribuziun
chantunala da construcziun da radund 350'000 francs.
- La regenza ha approvà la lescha da taglia revedida da Sagogn.
- A Tavau vegn engrondì il bogn cuvert. Ils custs totals muntan a
var dudesch milliuns francs. Per quest project ha la regenza deliberà
ina contribuziun da 500'000 francs.
- La radunanza communala da Fläsch ha decidì la fin da l'onn 2002
ina revisiun parziala da la constituziun communala. La regenza ha ussa
er approvà tala.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Per quatter projects umanitars d'agid a l'ester ha la regenza
deliberà ina summa totala da 14'000 francs.
Projects da vias
- La regenza ha approvà var ina dunzaina da projects da via e
deliberà ils credits correspundents; en tut radund 9,8 milliuns francs.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun