Las prescripziuns da chatscha 2004 cuntegnan - cumpareglià cun l'onn passà - intginas midadas fundamentalas. Suenter dudesch onns sut protecziun vegn dà liber il tschierv cun curuna da domaduas varts durant dus dis d'emprova. La nova concepziun dals asils da selvaschina ha per consequenza ch'il dumber d'asils da selvaschina s'augmenta, ma che lur surfatscha totala sa reducescha. Cun la resalva ch'i na vegnia betg profità dal referendum, vegn applitgada durant la proxima chatscha per l'emprima giada ina procedura da multas disciplinaras per fatgs simpels e cleramain registrabels.

Il tschierv cun curuna da domaduas varts è protegì en il Grischun dapi l'onn 1992. Durant quels dudesch onns han profità intgins taurs-tschierv chapitals da questa protecziun, in vast augment da tals en la classa d'amez ed en la classa veglia sco per exempel tar il buc-chamutsch n'è però anc betg succedì. In augment marcant da tschiervs sajettads mez vegls e vegls na vegn er betg observà. Per questa circumstanza èn decisivs differents motivs. En spezial ston vegnir menziunads l'extensiun dal temp da chatscha durant la chatscha auta da 17 a 21 dis, l'augment da la selvaschina sajettada tar il tschierv cun curuna d'ina vart sco er - mintga onn - las schluppettadas fallidas da tschiervs cun curuna da domaduas varts. Plinavant sto vegnir menziunà ch'il dumber da taurs-tschierv sajettads durant la chatscha auta è - malgrà questas mesiras da protecziun - restà constantamain aut e che la sminuziun da tschiervs pli vegls tar la selvaschina disgraziada è constanta dapi plirs onns.

La planisaziun da chatscha tar ils tschiervs sto vegnir concepida uschia ch'in dumber grond avunda da taurs-tschierv en relaziun cun l'effectiv total po crescher e sa sviluppar en la classa veglia. Sin basa da ponderaziuns da la biologia da selvaschina na dastga la quota da tschiervs madirs en relaziun cun la populaziun totala en nagin cas vegnir periclitada tras intervenziuns da chatscha. Il fatg che tschiervs en il Grischun pon vegnir pli vegls che supponì fin ussa e la quota anc adina pitschna da taurs-tschierv da la classa d'amez e da la classa veglia pretendan perquai ina strategia precauta.

A chaschun da sia radunanza da delegadas e delegads ha l'associaziun grischuna da chatschadurs da patenta (AGCP) fatg la proposta da dar liber il tschierv cun curuna da domaduas varts, e quai durant dus dis senza mesiras da cumpensaziun. Uschia resulta in conflict d'interess. In tal proceder rinforzass il squitsch da chatscha sin quella classa che n'ha betg anc pudì crescher suffizientamain. La regenza ha gia menziunà l'onn passà ch'ins duaja dar liber il tschierv cun curuna da domaduas varts mo cun restricziuns e ch'ins stoppia definir mesiras da cumpensaziun accumpagnantas, er sch'ins al dettia liber mo durant singuls dis.

Cumplainamain en il senn d'ina strategia precauta vegn dà liber il tschierv cun curuna da domaduas varts quest onn durant ils dus dis avant la rogaziun federala mo cun mesiras accumpagnantas. Sco mesira da precauziun resp. da protecziun dastga la chatschadura u il chatschadur sajettar durant quests dus dis totalmain mo in tschierv, e quai dal furtget ensi. Uschia duai vegnir evità che singulas chatschaduras u singuls chatschadurs sajettan in grond dumber da selvaschina cunzunt en situaziuns spezialas chaschunadas da l'aura. Sco mesira da cumpensaziun per in surpli da taurs-tschierv sajettads mez vegls e vegls - sco quai ch'i vegn spetgà - vegn protegì il tschierv cun curuna d'ina vart durant ils dus ultims dis. Cun quest proceder pon vegnir rimnadas experientschas senza ristgar ina chatscha memia stravaganta.

Planisaziun da la chatscha da tschiervs
Guardà sin tut il chantun e cumpareglià cun l'onn passà è l'effectiv dals tschiervs s'augmentà levamain. Sin basa da la documentaziun avant maun (dumbraziuns, predas, selvaschina disgraziada, valitaziun qualitativa da la taxaziun da quest onn) ston ins partir d'in effectiv da primavaira da var 13'000 animals. Dal puntg da vista general ston ins consequentamain cuntinuar cun la chatscha da tschiervs cun la medema intensitad sco fin uss. En pliras regiuns sto il squitsch da chatscha ultra da quai vegnir augmentà sistematicamain. Midadas regiunalas da l'effectiv da tschiervs ston numnadamain vegnir resguardadas en il rom da la planisaziun da prelevaziun. Il plan da prelevaziun prevesa da sajettar quest onn 4'310 tschiervs (l'onn 2003: 4'210). La chatscha en duas fasas - chatscha auta e chatscha d'atun - è sa cumprovada ed è la clav necessaria per stabilisar l'effectiv da tschiervs.

Adattaziuns tar la chatscha da chamutschs
Las prescripziuns da chatscha da quest onn cuntegnan ulteriuras novaziuns. Menziunadas ston vegnir en quest connex cunzunt las adattaziuns tar la chatscha da chamutschs. La AGCP ha fatg duas dumondas en connex cun la chatscha da chamutschs che pon vegnir resguardadas domaduas. D'ina vart po la prelevaziun da bucs vegnir iniziada - empè d'in chamutsch feminin - er tras in stetg che vegn renconuschì dals organs da surveglianza da chatscha sco ina prelevaziun da tgira. Da l'autra vart vegnan formulads main severs ils criteris per ina prelevaziun da tgira tar il buc. Stetgs da trais onns u passa valan - adina premess ch'ins als mussia als organs da surveglianza da chatscha - sco prelevaziun da tgira, sch'els paisan main che 24 kg (fin uss 22 kg).

Nova concepziun dals asils da selvaschina
Per la chatscha da patenta èn ils asils da selvaschina in instrument impurtant per realisar las directivas da la lescha areguard la protecziun e la regulaziun dals effectivs da selvaschina. Per cuntanscher ina buna repartiziun da la selvaschina na ston betg vegnir zavrads gronds asils da selvaschina, mabain numerus asils pli pitschens. Differents asils da selvaschina èn vegnids adattads, 14 èn vegnids abolids e 66 èn vegnids stgaffids da nov. Tut en tut è vegnì augmentà il dumber d'asils da selvaschina da 319 a 371, la surfatscha totala è dentant vegnida reducida da 751 km² a 736 km².

La chatscha bassa - controlla dals effectivs da selvaschina en moda precisa e cun responsabladad
Er ils effectivs da lieurs, da giaglinas da draussa e d'urblaunas vegnan survegliads dapi onns. Questas spezias han perquai er effectivs constants e buns. Abitadis centrals impurtants da questas spezias èn ultra da quai protegids tras asils da selvaschina ed uschia privads da la chatscha. La planisaziun da chatscha ha pia er in effect en il sectur da la selvaschina da chatscha bassa.

Ils portgs selvadis s'avanzan er en il Grischun dal nord
L'enviern passà han pudì vegnir cumprovads portgs selvadis er en il Grischun dal nord (Tumleastga, Domat-Razén, Signuradi). Quai è la conferma ch'igl è stà correct l'onn passà da dar liber la chatscha da portgs selvadis en tut il chantun. Per betg provocar donns da selvaschina nunnecessariamain gronds e da l'autra vart per betg promover la reproducziun, vegn relaschà in scumond absolut da pavlar (pavlar, pavlar per deviar, pavlar per carmalar).

Procedura da multas disciplinaras
Cun la revisiun parziala da la lescha chantunala da chatscha dals 20 d'avrigl 2004 è vegnida introducida ina procedura da multas disciplinaras en il senn d'ina decriminalisaziun. En il futur pon vegnir chastiads en questa procedura fatgs simpels e cleramain registrabels. Latiers tutgan en spezial schluppettadas fallidas cun ina denunzia correcta da sasez. L'organisaziun da la procedura da multas disciplinaras succeda analogamain a las proceduras correspundentas dal dretg davart il traffic sin via e dal dretg chantunal da pestga. Cun las prescripziuns da chatscha actualas vegn relaschada ina glista da multas che s'accorda cun quellas.
Il termin da referendum per la revisiun da la lescha da chatscha che ha gì lieu questa primavaira (introducziun d'ina procedura da multas disciplinaras), croda pir la fin da fanadur. Per quest motiv po la procedura da multas disciplinaras vegnir integrada mo alura en las prescripziuns da chatscha 2004, sch'i na vegn betg profità dal referendum. En quest reguard ha la regenza formulà ina resalva.

Gremi: uffizi da chatscha e pestga
Funtauna: rg uffizi da chatscha e pestga