La "lescha davart ils dretgs politics en il chantun Grischun" vegn
suttamessa en furma totalmain renovada al parlament. La regenza ha
deliberà la missiva correspundenta. Il cussegl grond vegn a debattar il
zercladur 2005 tranter auter davart la promoziun da partidas, davart
l'armonisaziun dals termins d'elecziun e davart la renunzia a la
"maioritad grischuna". Plinavant regla la nova "lescha davart ils dretgs
politics" er la procedura concernent la verificaziun dal scrutini tar
elecziuns e tar votaziuns sco er ils motivs per in'eventuala liberaziun
da l'uffizi da commembras e da commembers d'autoritads. La regulaziun
vertenta datescha da l'onn 1962. Tras la nova constituziun chantunala è
ina revisiun totala da la lescha vertenta stada indispensabla.
- Finanziaziun da las partidas: La partidas politicas duain pudair
vegnir sustegnidas dal chantun cun contribuziuns directas. Quai premetta
dentant che la partida saja sa participada a las duas ultimas elecziuns
dal cussegl grond en almain trais circuls electorals ed haja cuntanschì
mintga giada almain in mandat dal cussegl grond. Concretamain prevesa la
regenza d'impunder 2000 francs per onn per commembra resp. commember dal
cussegl grond. Per quest intent ston questas partidas preschentar lur
quints annuals al parlament.
- Termins d'elecziun: Fin uss èn il cussegl naziunal, il cussegl
dals chantuns sco er il cussegl grond ed il cussegl guvernativ vegnids
elegids a differentas dumengias. Perquai ch'il cussegl grond dal
Grischun vegn da nov elegì per quatter onns empè da trais onns, pon las
duas autoritads politicas chantunalas superiuras vegnir tschernidas la
medema dumengia dals mais da matg u da zercladur, l'emprima giada l'onn
2006. Da nov duain plinavant mintgamai er las elecziuns dal cussegl dals
chantuns e dal cussegl naziunal avair lieu il medem di vers la fin
d'october. L'emprima elecziun communabla da las represchentantas e dals
represchentants dal Grischun per las chombras federalas duai avair lieu
l'onn 2007.
- Maioritad absoluta: La "maioritad grischuna" - in unicat en Svizra
- chaschuna regularmain in segund scrutini. Da nov duai la maioritad
absoluta vegnir fixada tenor l'uschenumnada "metoda da calculaziun
turitgaisa": tenor quella vegn il dumber total da tut las vuschs
valaivlas per candidatas e candidats dividì tras il dubel dumber dals
posts libers; la proxima cifra entira pli auta è la maioritad absoluta.
Questa furmla po vegnir applitgada per tut las elecziuns da maiorz sin
tut ils plauns statals.
- Verificaziun dal scrutini: La nova lescha davart ils dretgs
politics fixescha uss er cleras reglas, cura ch'ina verificaziun dal
scrutini sto succeder uffizialmain. Numnadamain alura, sche la
differenza dal resultat total provisori eruì importa main che 0,3
pertschient da las vuschs valaivlas consegnadas.
- Liberaziun da l'uffizi: Commembras e commembras da la regenza e
dal cussegl grond duain da nov pudair vegnir liberads da lur uffizi sut
tschertas circumstanzas. L'instanza cumpetenta per quest intent è il
cussegl grond. Ils motivs per ina liberaziun da l'uffizi - violaziun da
l'obligaziun d'uffizi, inabilitad d'uffizi e crim - èn formulads uschia,
che revocaziuns per motivs politics vegnan evitadas.
Consultaziuns a la confederaziun
- Uffizi federal da giustia - conclus federal davart l'approvaziun
da la convenziun da Den Haag concernent la lescha applitgabla per trusts
e lur renconuschientscha: La regenza grischuna beneventa il sboz
preliminar dal conclus federal ed il proceder tschernì. Uschia vegn
meglierada la segirezza giuridica en spezial areguard la lescha
applitgabla, quai che rinforza la finala la plazza da finanzas svizra.
Da vischnancas e regiuns
- Stussavgia: Per sanar l'implant da sport al liber ha la regenza
garantì ina contribuziun chantunala dad 88'000 francs.
- Küblis-St. Antönien: Il pais maximal sin la via da colliaziun è da
nov vegnida augmentada per tschintg tonnas a 18 tonnas.
- Malans: La regenza ha approvà la nova constituziun communala.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun