Il chantun Grischun survegn in nov dretg da burgais. La revisiun
totala da la legislaziun vertenta - che la regenza propona en la missiva
al cussegl grond - prevesa pliras midadas essenzialas, tranter quellas
in'obligaziun da domicil per petentas e per petents en las vischnancas
burgaisas. La revisiun totala è ina consequenza da la revisiun da la
lescha federala davart il dretg da burgais ch'entra en vigur il 1. da
schaner 2006. Il sboz da lescha avant maun regla principalmain la
necessitad da domicil ed ils termins da domicil, las premissas da
qualificaziun, la renatiralisaziun, las taxas da natiralisaziun sco er
l'attenziun giuridica en la procedura da natiralisaziun.
Areguard l'intenziun d'introducir in'obligaziun da domicil en las
vischnancas burgaisas il mument che la dumonda vegn inoltrada, vegn
statuida en la nova lescha ina durada da domicil minimala da totalmain
quatter onns; da quels quatter onns ston dus esser stads directamain
avant l'inoltraziun da la dumonda. Quai sa giustifitgescha spezialmain
perquai che l'autoritad cumpetenta en la vischnanca da domicil po
giuditgar il meglier co ch'ina persuna è integrada en las relaziuns
chantunalas e communalas. En cas dal termin da domicil da quatter onns
sa tracti d'ina durada da domicil minimala. Las vischnancas burgaisas
han damai la pussaivladad da fixar termins da domicil da fin sis onns
per persunas svizras e da fin dudesch onns per persunas estras. Cun
l'obligaziun da domicil duai er vegnir fatg frunt a la pratica actuala
da tschertas vischnancas che na pretendan betg ch'i vegnia prendì
domicil en la vischnanca e che na fan er betg in'examinaziun
d'integraziun.
Per lur decisiuns da natiralisaziun dastgan las vischnancas
burgaisas en l'avegnir - tenor las directivas dal dretg federal - ultra
da quai mo pli metter a quint taxas che cuvran ils custs da procedura.
Per persuna estra èn quai maximalmain 2'000 francs e per persuna
svizra1'000 francs. Plinavant resguarda la revisiun la giurisdicziun dal
tribunal federal, numnadamain che votaziuns a l'urna per decisiuns da
natiralisaziun cuntrafan da princip a la constituziun e che decisiuns da
natiralisaziun negativas - che vegnan per exempel prendidas da
radunanzas communalas en votaziuns avertas - ston vegnir motivadas
adequatamain.
Nova construcziun d'in lieu da scolaziun per puras e purs e per mecanistas e
mecanists da maschinas agriculas
En il center da furmaziun e cussegliaziun agricula Plantahof (CFCA)
a Landquart vegn construì in nov edifizi per scolar puras e purs sco er
mecanistas e mecanists da maschinas agriculas da la Svizra orientala,
dal Tessin e dal principadi da Liechtenstein. Il project vegn realisà en
stretga collavuraziun cun la federaziun spezialisada per tecnica agrara
dal Grischun ch'è responsabla per la scolaziun e per la furmaziun
supplementara da las mecanistas e dals mecanists da maschinas agriculas.
Per realisar il project da construcziun duai il chantun metter a
disposiziun in credit d'impegn da 2'178'600 francs. Quai propona la
regenza al cussegl grond en la missiva correspundenta. La grevezza
effectiva dal chantun importa 1'451'848 francs. Quest import resulta,
sche la contribuziun federala, la part dals custs che vegn surpigliada
da la federaziun spezialisada per tecnica agrara sco er ils meds
d'instrucziun che vegnan finanziads separadamain vegnan deducids da la
summa totala da construcziun. L'edifizi nov duai vegnir situà al nordost
da la sala da gimnastica existenta e duai vegnir rendì accessibel sur la
plazza da parcar per lung da la via chantunala.
La polizia chantunala ed il corp da guardias da cunfin intensiveschan la
collavuraziun
La polizia chantunala grischuna ed il corp da guardias da cunfin II
vegnan a collavurar pli stretgamain en il futur. Il departament
chantunal da giustia, polizia e sanitad e la direcziun federala da
circundari da duana èn sa cunvegnids da far ina cunvegna correspundenta.
La cunvegna ha la finamira da trair a niz sinergias, da simplifitgar
andaments e da reglar cleramain las cumpetenzas. En quest connex sa
tracti spezialmain d'acziuns d'investigaziun communablas sco er da
sustegn e d'agid vicendaivel. Al corp da guardias da cunfin duain
dentant er vegnir delegadas tschertas cumpetenzas ch'èn stadas fin uss
en mauns da la polizia chantunala, cunzunt en il sectur dal dretg davart
il traffic sin via. Las appartegnentas ed ils appartegnents dal corp da
guardias da cunfin vegnan uschia autorisads d'incassar multas
disciplinaras en tscherts cas.
Da vischnancas e regiuns
Savognin: La vischnanca da Savognin survegn ina contribuziun
chantunala da maximalmain 55'811 francs als custs da construcziun da
duas vias champestras en il territori da la "veia Saletscha". La
contribuziun vegn concedida cun la resalva che la confederaziun paja la
contribuziun garantida.
Tavau: A l'ospital da Tavau permetta la regenza da cumprar in
apparat ad ultrasun cun accessoris en l'autezza da totalmain 225'000
francs. L'approvaziun succeda en il rom dal project da construcziun per
engrondir e per sanar l'ospital da Tavau. Quest project prevesa
acquisiziuns d'apparats e d'indrizs medicinals d'ina autezza maximala da
4,5 milliuns francs.
Pro Partenz: Per il project "Partenz plus" garantescha la regenza a
la corporaziun regiunala pro Partenz ina contribuziun da totalmain
200'000 francs durant ils onns 2005 fin 2008. La concessiun dals credits
necessaris tras il cussegl grond resta resalvada. Plinavant vala sco
cundiziun ch'ils meds finanzials vegnian impundids per repassar las
structuras da tut las organisaziuns turisticas regiunalas e ch'i vegnia
prendì en mira da furmar ina destinaziun.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
-
Project collectiv "selvicultura 2005": La regenza approvescha il
project collectiv chantunal "selvicultura 2005" che custa totalmain
15'831'750 francs. Ils custs che restan suenter la deducziun dal retgav
da la vendita da laina importan 10'281'000 francs. Per realisar il
project vegnan permessas contribuziuns chantunalas en l'autezza maximala
da 1'711'060 francs. Al project èn participads 170 proprietarias e
proprietaris da guaud publics e privats.
-
Grischun lain: A la federaziun da tetg "Grischun lain" garantescha
la regenza ina contribuziun da 300'000 francs per cuntinuar cun ils
projects cardinals tenor il document strategic "lain futuro".
-
Viafier retica: La regenza conceda ina contribuziun d'investiziun
da 288'000 francs per la viafier retica. Ils meds finanzials vegnan
utilisads per remplazzar ils interrupturs dad 11 kV sin tut la rait da
la viafier retica. Ils custs totals importan 1,6 milliuns francs. Da
quels surpiglia la confederaziun 1'312'000 francs.
-
Claustra Son Jon a Müstair: Per elavurar il catalog dal museum
vegn concedì a la claustra Son Jon a Müstair, museum & butia, ina
contribuziun unica da 6770 francs.
-
Museum da minieras da Tavau: Al museum da minieras da Tavau
garantescha la regenza ina contribuziun unica da 7900 francs per
inventarisar ils objects dal museum.
-
Museum da Laax: Per las lavurs d'inventarisaziun planisadas ils
onns 2005 e 2006 survegn la cumissiun dal museum da Laax in sustegn
finanzial unic dad 11'000 francs.
-
Museum d'Engiadina bassa: La regenza sustegna l'uniun dal museum
d'Engiadina bassa cun ina contribuziun unica da 6800 francs. Ils meds
finanzials vegnan duvrads per inventarisar ils objects dal museum.
Projects da vias
-
Via dal Scanvetg: La regenza approvescha il project suttamess da
la citad da Cuira per engrondir, sanar e renovar la via dal Scanvetg
tranter il "Obertor" e la "Metzgerbrücke" a Cuira. Il project prevesa
tranter auter da construir da nov in passape per 821'038 francs. Il
chantun sa participescha cun 20 pertschient, quai vul dir cun
maximalmain 164'208 francs. Per cuvrir ils custs da la sanaziun da la
via chantunala vegn mess a disposiziun in credit da 186'332 francs.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun