La regenza realisescha duas mesiras formuladas en il program da la
regenza 2001 - 2004 per distgargiar interpresas pitschnas e mesaunas
(IPM). I sa tracta d'ina vart d'analisar las grevezzas administrativas
existentas per las IPM e da mussar propostas da meglieraziun e da
l'autra vart d'integrar in test dad IPM en la procedura da legislaziun.
Tar l'emprima tematica è vegnida fatga ina vasta enquista tar las
interpresas. Quella vegn actualmain evaluada. La segunda mesira vul
impedir ulteriuras grevezzas administrativas tar novs relaschs
chantunals en il senn d'ina acziun preventiva. Sco finamira vul ins
chattar ina soluziun adequata per constatar a temp grevezzas
administrativas futuras e per reducir questas per las IPM en il chantun
Grischun. Per quest intent duain novs relaschs chantunals vegnir
examinads sistematicamain areguard lur consequenzas economicas.
L'instrument principal da questa examinaziun è l'uschenumnada
"valitaziun da las consequenzas da la regulaziun". Per preparar e per
introducir la valitaziun da las consequenzas da la regulaziun ha il
departament da l'intern e da l'economia publica elavurà in sboz. La
regenza ha uss deliberà il sboz per la consultaziun.
L'ordinaziun dal persunal da l'administraziun chantunala vegn
remplazzada d'ina lescha
Al lieu da l'ordinaziun existenta davart la relaziun da lavur da las
collavuraturas e dals collavuraturs dal chantun Grischun (ordinaziun dal
persunal) vegn da nov ina lescha. La midada dal stgalim da l'ordinaziun
al stgalim da la lescha sa basa sin la constituziun chantunala revedida.
Il sboz correspundent per la lescha davart la relaziun da lavur da las
collavuraturas e dals collavuraturs dal chantun Grischun ha la regenza
prendì per enconuschientscha e deliberà per la consultaziun. Cun
relaschar la lescha dal persunal è vegnida prendida la chaschun da far u
da discussiunar er singulas adattaziuns da dretg material. En spezial
duain ils standards minimals dal dretg d'obligaziuns (DO) vegnir
observads en mintga cas. Per emplenir las largias duai da nov vegnir
rinvià en general al DO e betg mo punctualmain. I vegn dentant desistì
d'introducir in contract collectiv da lavur (CCL). Ina tala introducziun
è vegnida discutada detagliadamain, ma n'è alura betg vegnida integrada
en la nova lescha per differents motivs. Or da l'ordinaziun dal persunal
vertenta duai vegnir stritgà l'uschenumnà "temp per sa cumprovar" ch'è
fixà uss en l'artitgel 9 alinea 2. Dal puntg da vista da las lavurantas
e dals lavurants n'è questa regulaziun betg sa cumprovada. En in rom
restrenschì duai dentant puspè vegnir introducì il scumond da far
chauma. Quai succeda sin basa da la constituziun federala che pretenda
ina lescha formala per il scumond da far chauma.
1'350'000 francs per la protecziun cunter privels da la natira
Per realisar il program da lavur "manaschament da privels da la
natira" 2005 quinta il chantun Grischun cun custs da 1'350'000 francs.
Var 60 pertschient da las lavurs vegnan fatgas dal servetsch forestal
chantunal. Secturs parzials spezials dal volumen da lavur vegnan surdads
a biros privats. Suenter la deducziun da las contribuziuns federalas che
pon vegnir spetgadas e da las indemnisaziuns a terzas persunas restan al
chantun expensas nettas da var 272'000 francs.
Fundaziun dr. Stephan à Porta
Or dal retgav net da l'onn da gestiun 2004 da la fundaziun dr.
Stephan à Porta duai - tenor la proposta da la regenza - vegnir
repartida ina contribuziun da totalmain 260'000 francs sin las sequentas
instituziuns grischunas: uniun "Cosmea", Cuira, ovra da giuventetgna
"Rätia", Tumein, fundaziun "Therapeion", Zizers, uniun per la tgira
d'uffants, Domat, federaziun da tetg da la lavur cun giuvenils dal
Grischun, Cuira, fundaziun Hosang, Plankis, Cuira, fundaziun per umans
cun disturbis da percepziun en il Grischun, Churwalden, uniun da la
canorta d'uffants "Kitz", Tusaun, uniun per l'agid a sasez en il
Grischun, Trimmis, fundaziun grischuna per la scolaziun prescolara e la
terapia d'uffants paralisads dal tscharvè, Cuira, post grischun
spezialisà per la tgira d'uffants, Cuira, associaziun da l'agid grischun
per mamma ed uffant, pastoraziun al telefon da la Svizra orientala cun
il principadi da Liechtenstein, Son Gagl, associaziun da las famiglias
cun persunas malsaunas da schizofrenia / cun persunas cun ina malsogna
psichica, Cuira.
Da vischnancas e regiuns
-
St. Antönien: La regenza approvescha la dumonda da subenziun per
amplifitgar pliras vias champestras en il rom da la 13avla etappa da la
meglieraziun generala. Cun resalva che la confederaziun paja la
contribuziun garantida, vegn concedida ina contribuziun chantunala da
maximalmain 390'960 francs u da 36,2 pertschient dals custs imputabels.
-
Bravuogn: La regenza approvescha il program da sanaziun cunter la
canera per la via da l'Alvra en il sectur da la vischnanca da Bravuogn.
Tar indesch chasas ston las fanestras existentas vegnir remplazzadas da
fanestras isoladas cunter canera. Las lavurs da construcziun succedan en
stretga collavuraziun cun la tgira da monuments dal chantun Grischun,
cunquai che Bravuogn figurescha sco vitg d'impurtanza naziunala en
l'inventari dals maletgs da vitgs svizzers degns da vegnir protegids
(IMVSP).
-
Castaneda: Il project per construir in indriz da passape per lung
da la via da colliaziun a la via da la Calanca en il vitg da Castaneda,
inclusiv las entradas e las sortidas dal lieu da rimnada da rument e da
las plazzas da parcar, vegn approvà. La contribuziun chantunala importa
maximalmain 37'985.85 francs.
-
Tavau: A la vischnanca da Tavau vegn garantida als custs
renconuschids da la confederaziun sco custs imputabels per sanar
l'anteriura deponia "Brüch" da 970'240 francs ina contribuziun da 16
pertschient u da maximalmain 155'254 francs.
-
Claustra-Serneus: La regenza approvescha il project per reparar
ils rempars da lavinas "Rüggen". Als custs cun dretg da subvenziun da
1'000'000 francs vegn garantida ina contribuziun chantunala da 12
pertschient u da maximalmain 120'000 francs.
-
Guarda: La regenza approvescha la revisiun parziala da la
constituziun communala.
-
Lumbrein: La regenza approvescha la nova constituziun communala.
-
Pagig: Il plan da zonas ed il plan general d'avertura "lavuratori
forestal dal Scanvetg central" vegnan approvads da la regenza.
-
Scanvetg: La regenza approvescha l'adattaziun dal plan directiv
chantunal e regiunal en ils secturs "explotaziun ed utilisaziun da
material" sco er "economisaziun da rument" en la regiun dal Scanvetg.
-
Sur (Valragn): A la vischnanca da Sur (Valragn) vegnan garantids
226'632 francs als custs cun dretg da contribuziun per cumplettar il
provediment d'aua, maximalmain dentant 71 pertschient da la contribuziun
federala.
-
Consorzi da scola da la Mantogna sura: La regenza approvescha il
statut d'organisaziun dal consorzi da scola da la Mantogna sura che sa
cumpona da las vischnancas da Flearda, da Tschappina e d'Urmagn.
-
Corporaziun per las scolas primaras e per la scolina da las
vischnancas da Pigniu, da Rueun e da Siat: Il statut d'organisaziun per
las scolas primaras e per la scolina da las vischnancas da Pigniu, da
Rueun e da Siat vegn approvà.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
-
Viafier retica: En il rom da la 62avla cunvegna d'investiziun
conceda il chantun a la viafier retica ina contribuziun da 1'022'400
francs. Tenor l'ordinaziun vertenta davart las parts chantunalas a las
indemnisaziuns ed als agids finanzials per il traffic regiunal
correspunda quai a 18 pertschient da las investiziuns totalas da
5'680'000 francs. Ils rest vegn surpiglià da la confederaziun. Ils meds
finanzials servan a renovar la staziun da Cavaglia sin la lingia dal
Bernina.
-
Sistem interchantunal da mesiraziun e d'infurmaziun (IMIS): La
regenza approvescha il rendaquint en l'autezza da 281'595.85 francs per
il manaschi e per il mantegniment da las staziuns dal IMIS en il chantun
Grischun e dals sistems da preavertiment per ils territoris periclitads
da bovas, numnadamain il Cuolm da Vi a Sedrun, la Spazzacaldeira a
Vicosoprano ed il Calanda a Favugn. Per quests custs vegn concedida ina
contribuziun chantunala da maximalmain 12 pertschient u da 33'791.50
francs.
-
Promoziun da la cultura: La regenza ha concedì var 204'000 francs
sco contribuziuns e sco garanzias da deficit per totalmain 18 ovras ed
occurrenzas culturalas.
Projects da vias
-
Per construir da nov la basa da l'uffizi districtual da
construcziun bassa 1 a la via dal Güglia a Lai ha la regenza garantì ina
contribuziun da 700'000 francs.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun