Absenzas pli lungas da lavurantas e da lavurants sco consequenza d'accidents e da malsognas augmentan il privel da l'invalidisaziun da la persuna pertutgada. Las absenzas da la plazza da lavur da collavuraturas e da collavuraturs pervi da malsogna u pervi d'accident duain pervi da quai esser uschè curtas sco pussaivel. Cun in'assistenza specifica da talas persunas durant la reabilitaziun (manaschament da reabilitaziun) sa laschan evitar blers cas d'ina eventuala invaliditad. Per las collavuraturas e per ils collavuraturs da l'administraziun chantunala ha la regenza lantschà perquai il project "manaschament da reabilitaziun" la primavaira 2005.
Las absenzas che duran pli ditg pervi da malsogna u pervi d'accident sco er ils cas d'invaliditad s'augmentan cleramain er en l'administraziun publica. Da quai resultan gronds custs supplementars per il patrun, per la cassa da pensiun e per las assicuranzas da diaria per persunas malsaunas. Quest svilup sa mussa er en il quint da l'assicuranza da diaria per persunas malsaunas (ADP). L'onn 2003 eran las prestaziuns da diarias per l'emprima giada cleramain pli grondas che las contribuziuns da premias da las persunas assicuradas, uschia che la tariffa da premia ha stuì vegnir dauzada a partir da l'onn 2004. Tar la cassa da pensiun chantunala dal Grischun (CP) vegn er constatà in augment dals pensiunaments dad AI. Cun il manaschament da reabilitaziun duai vegnir cumbattida la tendenza da l'invalidisaziun.
Experientschas internaziunalas mussan ch'ina reducziun dals cas per 20 pertschient è realistica.

Incumbensas e finamiras dal manaschament da reabilitaziun
Cun il manaschament da reabilitaziun a la plazza da lavur vegnan collavuraturas e collavuraturs sustegnids uschè bain sco pussaivel tar lur return en il process da lavur. Persunas da contact ch'èn scoladas spezialmain per il manaschament da reabilitaziun distgargian las collavuraturas ed ils collavuraturs, las superiuras ed ils superiurs e las persunas ch'èn responsablas per il persunal. L'incumbensa la pli impurtanta da questas persunas da contact è da garantir la communicaziun e la coordinaziun tranter tut las persunas e tut ils posts pertutgads, per ch'i possia vegnir chattada la meglra soluziun en l'interess da la collavuratura u dal collavuratur correspundent e da l'interpresa. Il manaschament da reabilitaziun a la plazza da lavur gida a sbassar ils custs e rinforza la confidenza en il chantun sco patrun.
Las persunas ch'èn incumbensadas cun il manaschament da reabilitaziun:
- sclereschan, tge incumbensas che las collavuraturas u ch'ils collavuraturs pertutgads pon anc ademplir;
- examineschan, sch'ina reintegraziun da las collavuraturas u dals collavuraturs pertutgads en il process da lavur è anc pussaivla;
- sclereschan, tge prestaziuns che la AI e la ADP furneschan;
- cusseglian las collavuraturas ed ils collavuraturs pertutgads en dumondas dal dretg da persunal
- e mussan las pussaivladads dal provediment da la sanadad.

La finamira principala dal manaschament da reabilitaziun è da mantegnair la capacitad da lavurar da las persunas malsaunas u disgraziadas sco er da las reintegrar cun success en il mintgadi da lavur. Il dumber d'absenzas a lunga durada e da cas d'invaliditad ch'èn evitabels duai vegnir reducì.
Durant l'assistenza ston vegnir resguardads ils conturns persunals da las persunas pertutgadas. In manaschament da reabilitaziun po mo avair success, sche er la persuna malsauna u disgraziada accepta la procedura.
Sch'ina reintegraziun reussescha, dependa decisivamain dals suandants trais facturs:
- la persuna malsauna u disgraziada sto vegnir contactada svelt,
- cun las persunas pertutgadas sto vegnir fatg in discurs da return,
- l'assistenza sto durar fin a la reintegraziun cumpletta en il process da lavur.
Ins sto far quint cun 10 fin 20 cas per onn, tar ils quals vegn applitgà in manaschament da reabilitaziun. Questa prestaziun supplementara duai vegnir cuntanschida cun il persunal existent.
Cun sia intenziun da promover che las collavuraturas e ch'ils collavuraturs malsauns u periclitads turnian svelt a la plazza da lavur n'è il chantun Grischun betg sulet. Divers chantuns e patruns pli gronds examineschan models sumegliants en experiments ed en projects da pilot.
Las absenzas e la quota d'invaliditad da l'administraziun chantunala dal Grischun èn bain anc adina bassas cumpareglià cun auters patruns publics e privats. Igl è dentant da sperar ch'il temp d'absenza pervi da malsognas u d'accidents ch'importa actualmain en media 7 dis possia vegnir reducì anc pli fitg.

Persunas che dattan infurmaziuns:
- dunna presidenta da la regenza dr. Eveline Widmer-Schlumpf, scheffa dal departament da finanzas e militar (DFM), tel. 081 257 32 01
- Lucas Kühne, manader da l'uffizi da persunal e d'organisaziun, tel. 081 257 32 31
- Roger Danuser, manader da la partiziun "cussegliaziun e svilup dal persunal", tel. 081 257 32 45

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala