Las telefericas d'Arosa, da Lai e da Tschiertschen, las vischnancas ch'èn pertutgadas da la colliaziun planisada dals territoris da skis, numnadamain las vischnancas d'Arosa, da Churwalden, da Lantsch, da Parpan, da Tschiertschen e da Vaz, sco er las organisaziuns da l'ambient pro natura GR, WWF GR, la fundaziun svizra per la protecziun da la cuntrada ed il CAS han discutà dapi il zercladur 2007 - ensemen cun las regiuns dal Grischun central e dal Grischun dal nord - lur posiziuns e dumondas avertas e tschertgà soluziuns cuminaivlas, e quai en in process da coordinaziun ch'è vegnì manà da l'uffizi per il svilup dal territori. Quest process da coordinaziun ch'è vegnì terminà ussa cun success furma la basa per las proceduras da la planisaziun dal territori e per la procedura d'approvaziun da la concessiun e dal plan cun in'examinaziun ecologica. Questas proceduras cumenzan l'onn che vegn e vegnan fatgas tenor il dretg da telefericas.

Las telefericas èn prontas da construir ina colliaziun directa cun ina pendiculara sur la part dadens da la Val Urden, e quai da Motta en il territori da skis da Lai fin tar la staziun da muntogna "Hörnli" en il territori da skis d'Arosa. Renunzià vegn a pitgas, a pistas novas ed ad implants turistics da transport en la Val Urden. Cun la colliaziun planisada vulan ils dus territoris turistics daventar ina destinaziun ch'è cumpetitiva ed attractiva per pudair exister a lunga vista en il martgà internaziunal. I sa tracta en emprima lingia da far bun las pernottaziuns e da reconquistar las skiunzas ed ils skiunzs ch'ins ha pers ils ultims onns. Igl è er previs da collavurar e d'integrar Tschiertschen. En quest connex vegni dentant premess ch'il manaschi da Tschiertschen vegnia mantegnì.

La colliaziun planisada dals territoris da skis ha consequenzas per il spazi tranter Arosa, Cuira e Lai en ils secturs da la natira e da la cuntrada, dal turissem e da la recreaziun sco er dal traffic. Questas consequenzas ston vegnir preschentadas en il rom d'in concept general e regladas liantamain en il plan directiv.

En il sectur da la natira e da la cuntrada sa tracti da spazis cumplementars che duain vegnir tegnids libers d'ina ulteriura avertura turistica. Ultra da las finamiras per l'ecologia e per la cuntrada serva quai a porscher vinavant spazis da recreaziun attractivs er al giast da stad. En quest connex stattan en discussiun l'engrondiment da la zona per la protecziun da la cuntrada en la Val Urden sco er ina renunzia ad indrizs per il sport d'enviern en ils territoris da Sanaspans, da l'Ochsenalp ed eventualmain er en la Val Farur, nua ch'igl existan tenor il plan directiv anc opziuns a lunga vista per ulteriuras averturas turisticas. Senza la renunzia d'avrir pli tard quests territoris na pon las organisaziuns da l'ambient betg dar lur consentiment a questa colliaziun directa dals territoris da skis. Questa renunzia è numnadamain ina part impurtanta dal concept general. Las vischnancas e las telefericas vulan dentant insister sin questas opziuns. En quest punct n'han las parts participadas anc betg chattà in consentiment ed i ston anc vegnir manads ulteriurs discurs.

Il lieu futur, nua ch'il giast dal di entra en quest territori da skis, è Churwalden. Là èn previs circa 500 plazzas da parcar supplementaras en ils conturns da la staziun da val per l'alp Stäz. A media vista vegn la sutgera existenta che maina sin l'alp Stäz remplazzada e construida cun in auter trassé. Pli tard è er planisada ina teleferica da colliaziun da la staziun da muntogna da la sutgera "Heimberg" fin a Motta - il punct da partenza per la colliaziun directa cun Arosa. La colliaziun interna a Lai tranter la vart da l'ost e la vart dal vest sto vegnir optimada independentamain da la colliaziun cun Arosa. Quai vegn fatg en il territori da l'Obertor a Parpan ed en il territori da Valbella.

Cun la realisaziun da la colliaziun directa dals territoris da skis Arosa - Lai vegn fatg quint ch'il traffic sa spostia. Quel importa - resguardond in augment general dal traffic - in di da grond traffic l'enviern ca. 500 vehichels resp. 1'000 viadis sin il traject Cuira - Churwalden. Las consequenzas per ils puncts centrals da traffic existents e planisads sco er per la capacitad da la via èn vegnidas examinadas. La chargia supplementara che vegn chaschunada dal traffic è supportabla. Las consequenzas da la canera dal traffic supplementar na vegnan strusch ad esser perceptiblas. L'augment dal traffic che vegn spetgà vegn relativà tras il fatg che las emprimas entradas en il territori da skis davent da Lai èn sa reducidas cuntinuadamain ils ultims onns. Per diriger il traffic en il spazi Cuira - Churwalden - Lai èn planisadas ulteriuras mesiras sco in augment da la purschida da l'auto da posta tranter Cuira e Churwalden sco er in urden per las plazzas da parcar. In'amplificaziun da la purschida dal bus da sport en la destinaziun Lai duai vegnir examinada e realisada tenor basegn. A vista fitg lunga vegn examinada per il traffic public da Cuira a Lai ina colliaziun ch'è independenta da la via.

Sin basa da quest concept general vegnan instradadas las proceduras necessarias a partir dal november 2007. L'exposiziun publica coordinada dal plan directiv e da la planisaziun d'utilisaziun è previsa per l'avrigl 2008. Per la fin da matg 2008 èsi planisà che las vischnancas prendian lur decisiuns davart las adattaziuns da la planisaziun d'utilisaziun. Cun ina decisiun da la confederaziun davart la concessiun e davart l'approvaziun dals plans da la pendiculara Arosa - Lai vegni fatg quint il pli baud l'october u il november 2008.

Gremi: uffizi per il svilup dal territori dal Grischun
Funtauna: rg uffizi per il svilup dal territori dal Grischun