La lescha da linguas dal chantun Grischun vegn messa en vigur per il 1. da schaner 2008. Quai ha concludì la regenza grischuna. Il medem mument ha ella relaschà in'ordinaziun da linguas. Quella concretisescha diversas disposiziuns da la lescha da linguas ed entra er en vigur il cumenzament da l'onn nov.
Ils 17 da zercladur 2007 han las votantas grischunas ed ils votants grischuns acceptà la lescha da linguas dal chantun Grischun cun 22'582 cunter 19'334 vuschs. Ils intents da la lescha da linguas èn tranter auter quels da rinforzar la trilinguitad sco element essenzial dal chantun e da fixar la conscienza per la plurilinguitad chantunala. La nova lescha da linguas regla il diever da las trais linguas uffizialas dal chantun - rumantsch, talian e tudestg - tras il cussegl grond, tras la regenza, tras l'administraziun e tras las dretgiras chantunalas. Ultra da quai fixescha la lescha da linguas las mesiras, cun las qualas las linguas minoritaras chantunalas - rumantsch e talian - duain vegnir mantegnidas e promovidas. La finala circumscriva la lescha, co che las linguas uffizialas e las linguas da scola en las vischnancas ed en ils circuls vegnan determinadas.
Differentas disposiziuns da la lescha da linguas vegnan ussa concretisadas en l'ordinaziun da linguas. Las regulaziuns detagliadas davart il diever da las linguas chantunalas uffizialas tras las autoritads chantunalas correspundan en quest connex per gronda part als princips che valan gia oz. Plinavant vegnan reglads ils princips davart las prestaziuns finanzialas dal chantun a las organisaziuns linguisticas - vul dir a la lia rumantscha ed a la pro Grigioni italiano - ed a l'agentura da novitads rumantscha. Da nov survegnan las organisaziuns linguisticas contribuziuns sin basa da cunvegnas da prestaziun. Quellas valan quatter onns. En quest connex importan las contribuziuns chantunalas tranter 10 e 30 pertschient da las expensas totalas decisivas. Ultra da quai cuntegna l'ordinaziun disposiziuns davart il pajament da contribuziuns a projects ed a mesiras da promoziun spezialas sco er a scolas bilinguas ed a programs da barat tranter las cuminanzas linguisticas.
La revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas entra en vigur il 1. da schaner 2008
La revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas e l'assistenza da persunas attempadas e da persunas che basegnan tgira (lescha per promover la tgira da persunas malsaunas) vegn messa en vigur per il 1. da schaner 2008. Quai ha concludì la regenza grischuna. Il medem mument ha ella mess en vigur l'ordinaziun tar la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas. Plinavant ha la regenza fixà per l'onn 2008 las tariffas maximalas e las contribuziuns da prestaziun en il sectur dals servetschs da la tgira ed assistenza a chasa.
Cur che la revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas entra en vigur, vegnan finanziads en il chantun Grischun ils servetschs da la tgira ed assistenza a chasa (spitex) sco er da la cussegliaziun per mammas e per babs da nov cun in sistem che s'orientescha a la prestaziun. Regladas da nov vegnan er las contribuziuns d'investiziun ch'il chantun paja a chasas da persunas attempadas e da tgira sco er a gruppas da tgira. Las novaziuns duain recumpensar ils servetschs che lavuran en moda economica e curreger il fatg ch'il chantun tracta en moda ineguala las differentas furmas d'abitar e d'assistenza. Il cussegl grond aveva deliberà la revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da persunas malsaunas ils 13 da zercladur 2007. Il termin da referendum è scadì ils 19 da settember 2007 senza ch'i saja vegnì fatg in tal.

La nova lescha introductiva tar la legislaziun federala davart las persunas estras e davart ils fatgs d'asil va en consultaziun
Il chantun Grischun adatta sia legislaziun executiva al nov dretg da persunas estras ed al dretg d'asil da la confederaziun. En quest connex ha la regenza grischuna deliberà per la consultaziun il sboz per ina lescha introductiva tar la legislaziun federala davart las persunas estras e davart ils fatgs d'asil.
Il settember 2006 avevan las votantas ed ils votants svizzers acceptà en ina votaziun da referendum la lescha federala davart las persunas estras sco er ina revisiun da la lescha d'asil. Tuts dus relaschs pretendan ch'il dretg chantunal stoppia vegnir adattà. La basa per las mesiras d'integraziun futuras dal chantun è in punct central da la lescha introductiva. Regladas vegnan las obligaziuns da las persunas estras da s'integrar sco er la promoziun da l'integraziun tras il chantun e tras las vischnancas. En quest connex vegn la promoziun da l'integraziun chapida sco incumbensa che sto vegnir concepida tenor il princip "pretender e promover". La lescha prevesa la pussaivladad ch'il chantun po pajar contribuziuns finanzialas a projects d'integraziun. Da quai dastgassan esser pertutgads p.ex. projects da la promoziun da la lingua. Igl è er prevesì che las autoritads possian far cunvegnas d'integraziun cun las persunas estras. Plinavant vegnan fixadas en la lescha las cundiziuns generalas per applitgar las mesiras repressivas en il dretg da persunas estras.
Ultra da quai regla il sboz da la lescha il sustegn per quellas persunas dal sectur d'asil, da las qualas la procedura è bain terminada formalmain, ma las qualas vivan dapi passa set onns en il chantun Grischun sco persunas admessas provisoricamain. Da nov èn questas persunas suttamessas - tenor il dretg federal - a la cumpetenza dal chantun. Quest fatg pretenda in'adattaziun da la lescha chantunala da sustegn.
Ils documents da consultaziun èn avant maun sin la pagina d'internet dal departament da giustia, segirezza e sanadad (www.djsg.gr.ch). La consultaziun dura fin ils 21 da mars 2008.

Approvà la cunvegna da prestaziun cun Grischun vacanzas
La regenza grischuna ha incumbensà il departament d'economia publica e fatgs socials da far ina cunvegna da prestaziun cun l'uniun Grischun vacanzas (GRV). En quest connex vegnan las differentas prestaziuns da Grischun vacanzas da nov resumadas en ina singula cunvegna da prestaziun cun finamiras concretas, liantas e mesirablas. Il motiv per quai è la midada da strategia che Grischun vacanzas ha fatg en il rom da la refurma "structuras cumpetitivas e repartiziun da las incumbensas en il turissem grischun". Grischun vacanzas sa concentrescha ussa pli fitg sin la vendita. Il medem mument ha la regenza garantì ina contribuziun da basa da 3.915 milliuns francs per onn a Grischun vacanzas per ils onns 2008 fin 2011. Per s'orientar e per sa posiziunar da nov survegn Grischun vacanzas ultra da quai contribuziuns da totalmain 1.8 milliuns francs (repartidas sin ils onns 2008 e 2009) e per manar la marca "graubünden" 0.4 milliuns francs (per ils onns 2008 fin 2011 mintgamai 0.1 milliuns francs per onn).

Approvà il program per realisar la nova politica regiunala 2008 - 2011
La regenza grischuna ha approvà il program dal Grischun 2008 - 2011 per realisar la nova politica regiunala da la confederaziun. La cunvegna da program tranter la confederaziun ed il chantun Grischun è er vegnida approvada. Per finanziar las mesiras ils onns 2008 fin 2011 ha la confederaziun empermess al Grischun credits en l'autezza da 31.5 milliuns francs sco er contribuziuns da 10 milliuns francs. La part dal chantun importa circa 15 milliuns francs.
Per realisar il program vegnan ussa negoziadas cunvegnas da prestaziun cun las organisaziuns regiunalas en il Grischun. La finamira da la nova politica regiunala è quella da rinforzar la cumpetitivitad da singulas regiuns e d'augmentar lur valurisaziun. Uschia duain vegnir mantegnidas u schizunt stgaffidas plazzas da lavur en las regiuns.

Il model C dal stgalim superiur da la scola populara pretenda in'adattaziun da la procedura d'admissiun a las scolas medias
La regenza grischuna ha concludì la revisiun parziala da l'ordinaziun davart ils examens d'admissiun a las scolas medias grischunas. Il motiv per quai èn midadas dals plans d'instrucziun dal stgalim superiur da la scola populara che pertutgan er la procedura d'admissiun a las scolas medias grischunas. Tenor il model C vegnan singuls roms numnadamain instruids en differents curs da nivel sin il stgalim superiur da la scola populara. La concepziun da l'instrucziun cuntegna il privel che las notas d'admissiun per ils examens d'admissiun a las scolas medias sajan malgistas, sch'ellas vegnan eruidas integrond ils roms da nivel. Da nov vegnan las notas d'admissiun pervia da quai mo pli dadas per las admissiuns regularas sco talas e calculadas sin basa da quels roms che na vegnan betg instruids en curs da nivel. Ultra da quai vegn la vigur da l'examen d'admissiun reussì limitada da princip ad in onn. Pia na dat ella betg pli il dretg illimità d'entrar en ina scola media.

L'uffizi per industria, mastergn e lavur surpiglia l'execuziun da la lescha davart la lavur illegala
L'execuziun da la lescha federala davart la lavur illegala vegn surdada a l'uffizi chantunal per industria, mastergn e lavur (UCIML). Quai ha concludì la regenza grischuna e relaschà l'ordinaziun tar la lescha federala davart las mesiras per cumbatter la lavur illegala. Il motiv per questa nova ordinaziun è quel che la lescha federala entra en vigur per il 1. da schaner 2008. Tenor la lescha è l'execuziun chaussa dals chantuns. Quels determineschan l'organ da controlla ch'è cumpetent per lur territori. Reglada vegn er la collavuraziun cun la cumissiun tripartita. La nova ordinaziun sa limitescha per gronda part a la regulaziun da cumpetenzas, perquai che las regulaziuns materialas èn cuntegnidas en la legislaziun federala.

Las geodatas duain pudair vegnir utilisadas meglier
La regenza grischuna ha concludì la revisiun parziala da l'ordinaziun davart las taxas per retrair extracts e valitaziuns da la mesiraziun uffiziala e mess en vigur tala per il 1. da schaner 2008. Questa revisiun parziala è impurtanta per il center da geodatas dal Grischun (GeoGR SA) ch'è vegnì fundà da nov e che vegn a cumenzar cun sia activitad da gestiun il cumenzament da l'onn 2008. Cun la GeoGR SA duain las utilisadras ed ils utilisaders da geodatas pudair retrair tut las datas dal chantun Grischun, en spezial er las datas da la mesiraziun uffiziala, da princip sur in post central. Per che la GeoGR possia gudagnar novas clientas e novs clients potenzials han las taxas - en spezial per la clientella gronda - stuì vegnir sbassadas marcantamain. Cun la nova ordinaziun davart las taxas e cun il manaschi da la GeoGR duai il grond potenzial da las datas da la mesiraziun uffiziala e da las geodatas en general pudair vegnir utilisà meglier.

Fixà il termin per las elecziuns da las dretgiras districtualas sin il 1. da zercladur 2008
L'elecziun da las dretgiras districtualas per la perioda d'uffizi dal 1. da schaner 2009 fin ils 31 da december 2012 ha lieu il 1. da zercladur 2008. Quai ha concludì la regenza grischuna. Per realisar las elecziuns èn responsablas las dretgiras districtualas en cooperaziun cun las vischnancas. Las dretgiras districtualas han da relaschar las directivas ch'èn necessarias per quest intent.

Da vischnancas e da regiuns
- Engiadin'ota: La revisiun da la constituziun cirquitala dal circul da l'Engiadin'ota ch'è vegnida concludida ils 21 d'october 2007 a la votaziun dal pievel vegn approvada. Ella entra en vigur il 1. da schaner 2008. Uschia surpiglia il circul da l'Engiadin'ota formalmain la funcziun d'ina corporaziun regiunala.
- Engiadin'ota: L'adattaziun dal plan directiv regiunal "explotaziun da material e gestiun da ruments dal circul da l'Engiadin'ota" che la regiun da l'Engiadin'ota aveva concludì ils 30 da schaner 2007 vegn approvada e declerada sco lianta per las autoritads dal chantun Grischun.
- Gün-Neukirch: Cun resalva d'ina contribuziun federala da 50 pertschient vegn garantida ina contribuziun chantunala da 3'605'000 francs als custs imputabels da la meglieraziun generala da Gün-Neukirch da 10'300'000 francs.
- Almen: Cun resalva d'ina contribuziun federala da 50 pertschient vegn garantida ina contribuziun chantunala dad 1'197'350 francs als custs imputabels da la meglieraziun generala dad Almen da 3'421'000 francs.
- Seglias: A la vischnanca da Seglias vegn garantì in credit d'agid d'investiziun senza tschains da la confederaziun da 450'000 francs per construir la patinera artifiziala regiunala a Seglias. Il chantun paja ina contribuziun da 75'753 francs.
- Lavin: A la vischnanca da Lavin vegn garantida ina contribuziun pauschala da 24'160 francs als custs cun dretg da survegnir contribuziuns per tschiffar da nov la funtaun "Funtanivas".
- Bravuogn: La revisiun parziala da la lescha davart las taxas da cura sco er davart la taxa per promover il turissem da la vischnanca da Bravuogn dals 25 d'october 2007 vegn approvada.
- Seewis: La revisiun da la lescha davart las taxas da cura sco er davart la taxa per promover il turissem da la vischnanca da Seewis dals 26 d'october 2007 vegn approvada.
- Val dal Rain grischuna - Trin/Flem: Il plan per il svilup dal guaud da la Val dal Rain grischuna - Trin/Flem vegn approvà.
- Zernez: La lescha da construcziun da la vischnanca da Zernez, concludida ils 26 da november 2007, vegn approvada cun tschertas correcturas.

Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Brocki Grischun: Il project per construir da nov il lavuratori protegì "Eco Grischun" a Cuira, ch'è vegnì inoltrà da l'uniun "Brocki Grischun", vegn approvà. Als custs vegn garantida ina contribuziun da construcziun da maximalmain 2'304'400 francs.
- Forum economic dal Grischun: Al forum economic dal Grischun vegn garantida ina contribuziun dad annualmain 120'000 francs per ils onns 2008 fin 2010.
- Tgira da monuments: Il chantun Grischun sa participescha cun maximalmain 120'000 francs a la renovaziun da la baselgia catolica s. Martin a Lumbrein. La renovaziun da la stalla dal chastè da Planta-Wildenberg a Zernez vegn sustegnida cun maximalmain 57'100 francs. Ed a la segirada sco er a la conservaziun da la ruina dal chastè Strahlegg a Fideris vegn pajada ina contribuziun da maximalmain 54'900 francs.
- EUROPEADA 2008: L'EUROPEADA 2008 survegn ina contribuziun da 30'000 francs per realisar in turnier da ballape en la Surselva, al qual sa participeschan squadras da minoritads linguisticas da differentas regiuns europeicas.
- "Grand Hotel - tribuna da la litteratura": Al project "Grand Hotel - tribuna da la litteratura" vegn garantida ina contribuziun unica da 10'000 francs per realisar in'exposiziun.

Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 13'700'000 francs per construir e per sanar il suandant traject da via:
- via naziunala A13: lavurs d'impressari dal guaud da Cassana fin tar l'access da Nufenen

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun