La fundaziun grischuna per innovaziun, svilup e perscrutaziun ch'è
planisada duai survegnir la basa legala necessaria. Er il project
innovativ "novas colliaziuns da traffic" che vegn er finanzià cun meds
dal retgav finanzial extraordinari da la banca chantunala grischuna vegn
reglà tras questa lescha. La regenza grischuna ha deliberà la missiva
correspundenta davart la revisiun parziala da la lescha per promover il
svilup economic en il chantun Grischun per mauns dal cussegl grond. Quel
vegn a tractar questa fatschenta en la sessiun d'avrigl 2007.
La sessiun da zercladur 2006 aveva il cussegl grond tractà
l'utilisaziun dal retgav finanzial extraordinari da la banca chantunala
grischuna per projects innovativs. El ha concludi da duvrar ils meds
finanzials da circa 100 milliuns francs per ina fundaziun per
innovaziun, svilup e perscrutaziun (30 milliuns francs), per la
renovaziun dals vaguns da la viafier retica (22 milliuns francs), per la
refurma da las structuras communalas (20 milliuns francs), per
structuras turisticas cumpetitivas (18 milliuns francs) e per novas
colliaziuns da traffic (10 milliuns francs).
Per realisar ils projects "fundaziun per innovaziun, svilup e
perscrutaziun" e "novas colliaziuns da traffic" suttametta la regenza
grischuna ussa al cussegl grond ina missiva davart la revisiun parziala
da la lescha per promover il svilup economic en il chantun Grischun. En
quella vegnan regladas explicitamain las basas giuridicas concernent
quests dus projects innovativs sco er concernent il project "structuras
turisticas cumpetitivas".
Ina fundaziun da dretg privat duai vegnir creada
Per il project "fundaziun per innovaziun, svilup e perscrutaziun"
propona la regenza da crear ina fundaziun da dretg privat sco basa
legala. Uschia possia vegnir garantida la facultad da la fundaziun. Il
medem mument possia l'independenza vegnir observada. La finamira da la
fundaziun è quella da rinforzar e da sviluppar vinavant il Grischun sco
lieu economic, sco lieu da scolaziun e sco lieu da perscrutaziun, e quai
ensemen cun interpresas da l'economia e cun autras instituziuns. Questa
finamira duai vegnir cuntanschida tras quai che la fundaziun dat
contribuziuns ed emprests da daners ad interpresas, ad instituziuns ed a
persunas singulas che han ina relaziun cun il Grischun, e quai per
projects extraordinaris da valur agiuntada, da forza innovativa e da
persistenza particulara. En il center stat il svilup da products e da
servetschs ch'èn novs, ch'èn innovativs e che pon cumpeter sin plaun
internaziunal, e quai cun la finamira da stgaffir plazzas da lavur.
La lescha prevesa che la regenza approvescha il document da
fundaziun ed elegia il cussegl da fundaziun. Ils detagls davart
l'organisaziun e davart ils criteris per conceder contribuziuns ed
emprests da daners vegnan fixads dal cussegl da fundaziun en in
reglament da fundaziun. Tar las incumbensas centralas dal cussegl da
fundaziun tutgi da controllar e da giuditgar ils singuls projects sco er
da prender las decisiuns davart las contribuziuns che vegnan concedidas.
La facultad da partenza da la fundaziun che sto vegnir creada importa 30
milliuns francs. Quests daners vegnan consegnads dal chantun or dal
retgav finanzial extraordinari da la banca chantunala grischuna.
Ulteriuras donaziuns da vart dal chantun e da vart da terzas persunas èn
pussaivlas.
Per utilisar ils potenzials existents en moda intenziunada e
sistematica po la fundaziun crear - tenor la proposta da la regenza -
ina professura a la scola auta da tecnica ed economia SATE a Cuira.
Quella duai analisar ed elavurar sistematicamain ils potenzials e vegnir
finanziada dals retgavs dal chapital da fundaziun. La regenza è
persvadida che la creaziun d'ina fundaziun dal dretg privat gidia a
cuntanscher las finamiras en moda effizienta ed efficazia, e quai grazia
a pauca birocrazia ed a custs raschunaivels. En quest connex exista gia
ina buna basa da partenza en il chantun per augmentar anc meglier sias
prestaziuns innovativas. Cun 3 scolas autas, cun 19 instituts da
perscrutaziun e cun 9 scolas professiunalas superiuras èn avant maun
numerusas plazzas da scolaziun en il sectur da la perscrutaziun e da la
furmaziun terziara.
Basa legala per il project "novas colliaziuns da traffic"
Cun la revisiun parziala da la lescha per promover il svilup
economic en il chantun Grischun duai plinavant vegnir stgaffida la basa
legala ch'è necessaria per realisar il project "novas colliaziuns da
traffic". Quest project innovativ vul sustegnair la planisaziun da novas
colliaziuns en il Grischun ed en il territori alpin che cunfinescha cun
il Grischun. Tar quests projects da viafier e da via èsi irrelevant,
sch'i sa tracta da novs projects concernent l'infrastructura da traffic
u sch'i sa tracta da remplazzar colliaziuns existentas tras ina
infrastructura ch'è pli effizienta. En la missiva vegnan numnads sco
exempels la colliaziun segira da l'Engiadin'ota cun la Bregaglia durant
l'enviern, la nova avertura dal Scanvetg u la tscherna d'in nov sistem
da traffic da Cuira a Lai.
Cun ils 10 milliuns francs che stattan a disposiziun duain vegnir
finanziads planisaziuns u studis, per che tals projects possian vegnir
concretisads areguard la realisabladad, areguard la rentabilitad,
areguard la patruna u il patrun da construcziun ed areguard la
finanziaziun ed examinads davart lur opportunitad e davart lur
funcziunalitad. Tenor la lescha promova il chantun Grischun novas
colliaziuns da traffic, sche quellas adempleschan almain ina funcziun
d'avertura per ina regiun e sch'ellas empermettan in niz supplementar
per l'economia publica. Novas colliaziuns da traffic pon contribuir
essenzialmain a meglierar las cundiziuns da viver e da lavurar en las
valladas ed en las regiuns e cumbatter lur depopulaziun.
Ulteriurs puncts che vegnan revedids
La finala stgaffescha la revisiun parziala ultra da quai
explicitamain la basa legala per il project "structuras cumpetitivas e
repartiziun da las incumbensas en il turissem grischun". Quella prevesa
ch'i pon vegnir concedidas contribuziuns a terzas persunas, per exempel
a destinaziuns che sa furman u ad organisaziuns turisticas pitschnas e
mesaunas che fusiuneschan e che s'orienteschan da nov tenor las
directivas dal project. En il rom da la revisiun parziala vegn ultra da
quai meglierada la basa legala per sustegnair la marca "graubünden"
Ina iniziativa pendenta na po actualmain betg vegnir realisada
L'avrigl 2005 ha la giuvna PCD dal Grischun inoltrà ina dumonda
d'iniziativa per stgaffir in fond d'innovaziun per il Grischun. Quel
duai vegnir finanzià or dal retgav finanzial extraordinari da la banca
chantunala grischuna. L'iniziativa dal pievel per in "fond d'innovaziun
per il Grischun" è reussida cun 3'219 suttascripziuns. L'iniziativa
formulescha la finamira da duvrar ils meds finanzials èn moda
relativamain vasta. Ils projects ch'èn previs dal cussegl grond e da la
regenza èn per gronda part identics cun l'intent da l'iniziativa.
Schebain ch'igl ha dà en il fratemp discurs da la regenza cun il comité
d'iniziativa, insista quel per entant sin la dumonda d'iniziativa. Tenor
las explicaziuns da las iniziantas e dals iniziants duai l'iniziativa
vegnir retratga pir suenter la che la revisiun parziala è vegnida
deliberada dal cussegl grond en la sessiun d'avrigl 2007, e quai en cas
ch'il cussegl grond suonda las dumondas da la regenza.
Ils meds finanzials or dal retgav finanzial extraordinari da la
banca chantunala grischuna na dastgan betg vegnir duvrads entant che
l'iniziativa è pendenta. Ultra da quai è la regenza obligada tenor la
lescha da deliberar la missiva correspundenta davart l'iniziativa per
mauns dal cussegl grond fin il pli tard ils 27 da mars 2007.
Persuna che dat infurmaziuns:
cusseglier guvernativ Hansjörg Trachsel, schef dal departament da
l'intern e da l'economia publica, tel 081 257 23 01
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun