L'avrigl 2008 ha la nova incumbensada d'integraziun cumenzà sia lavur en il chantun Grischun. Tar sias occupaziuns principalas tutga la promoziun da l'integraziun da la populaziun estra. In'emprima bilantscha mussa che la vita cuminaivla da la populaziun estra e da la populaziun indigena funcziuna en general bain en noss chantun pluriling. Tuttina datti tscherts champs problematics che ston vegnir schliads cun ina politica d'integraziun activa.

Dapi il 1. da schaner 2008 è en vigur la nova lescha federala davart las persunas estras (LEst) che fixescha ils princips da la politica d'integraziun. L'integraziun vegn definida sco incumbensa interdisciplinara da la confederaziun, dals chantuns e da las vischnancas. Lur incumbensa è da resguardar ils interess da l'integraziun en lur champs da cumpetenza e da stgaffir cundiziuns generalas favuraivlas per l'egualitad da las schanzas e per la participaziun da la populaziun estra al spazi public. Quai pretenda ch'il chantun e che las vischnancas fetschian - ensemen cun la confederaziun - ina politica d'integraziun activa e mettian a disposiziun ils meds finanzials necessaris.

La regenza grischuna ha surdà l'onn passà la direcziun e la coordinaziun en il sectur da l'integraziun dal dretg da persunas estras e dal dretg d'asil a l'uffizi da fatgs da polizia e da dretg civil. Per realisar l'integraziun ha ella stgaffì la plazza d'ina incumbensada u d'in incumbensà d'integraziun. L'avrigl ha Patricia Ganter Sonderegger cumenzà sia lavur sco incumbensada d'integraziun en il chantun Grischun. Suenter 100 dis po vegnir fatga l'emprima bilantscha. L'incumbensa principala da Patricia Ganter Sonderegger è da promover l'integraziun da la populaziun estra e da coordinar las mesiras per l'integraziun sociala, professiunala e culturala da fugitivas e da fugitivs, da persunas che basegnan protecziun cun permissiun da dimora e da persunas admessas provisoricamain.

La promoziun da l'integraziun è en emprima lingia l'incumbensa da las structuras regularas sco scolina, scola, furmaziun professiunala, martgà da lavur, fatgs da sanadad u instituziuns da segirezza sociala. Uschia è la promoziun da l'integraziun chaussa chantunala e communala. Il chantun e las vischnancas han l'incumbensa da garantir a tut las persunas che han il dretg sin ina prestaziun - independentamain da lur derivanza - tant sco pussaivel las medemas schanzas tar l'access da las structuras regularas. Cun il sustegn d'integraziun finanzial dal chantun pon ultra da quai vegnir finanziadas mesiras che sa drizzan a persunas che n'han betg access a las structuras regularas u nua che quellas na satisfan betg als basegns specifics. Quai èn per exempel purschidas facilas da la lingua, curs d'alfabetisaziun ed ulteriuras mesiras.

La vita cuminaivla funcziuna en general bain
Sch'ins considerescha la situaziun da la populaziun estra en il chantun Grischun - cun ina part da persunas estras da 15 pertschient e cun ina quota da dischoccupaziun da stgars 2 pertschient - pon ins constatar che la vita cuminaivla da la populaziun estra e da la populaziun indigena funcziuna en general bain en quest chantun pluriling.

I dat dentant er tscherts problems: Per exempel èn uffants e giuvenils da linguas estras sutrepreschentads en ils gimnasis e surrepreschentads en las scolas realas ed en las classas pitschnas. Plinavant derivan giuvenils che vegnan ord scola e che n'han anc betg chattà ina soluziun professiunala per gronda part da la scola reala u da la classa pitschna, e circa la mesadad da quels derivan da famiglias immigradas. Tar tschertas gruppas da persunas estras datti er en egl che l'integraziun sociala da las dunnas maridadas n'è betg suffizienta, perquai ch'ellas na san betg la lingua e na sa participeschan uschia strusch a la vita publica qua tar nus. En quest connex pon ins constatar en il Grischun in deficit d'infurmaziun areguard las purschidas da lingua, da furmaziun e d'integraziun.

Basegn d'agir per l'incumbensada d'integraziun
Basegn d'agir en connex cun la promoziun da l'integraziun fai en il Grischun d'ina vart sin plaun concepziunal sco er en la coordinaziun ed en la collavuraziun da las purschidras e dals purschiders da mesiras d'integraziun cun las autoritads cumpetentas da las structuras regularas. Da l'autra vart dovri ulteriuras purschidas facilas da lingua, da furmaziun e d'integraziun sco er ina politica d'integraziun gruppada ed intenziunada.

Quests interess vegnan resguardads en il rom da la lavur da l'incumbensada chantunala d'integraziun. Cun realisar il program d'accent da la confederaziun "lingua e furmaziun" duai uschia vegnir dà pais a curs da lingua e d'integraziun per persunas che n'èn betg disadas da vegnir scoladas, e quai en quellas regiuns dal chantun che han ina gronda quota da persunas estras che na san betg nossas linguas. Ultra da quai ston ins aspirar ina meglra collavuraziun da las instituziuns statalas e nunstatalas ch'èn activas en il sectur da l'integraziun, per cuntanscher ina coordinaziun professiunala successiva da las purschidas e per crear uschia ina meglra rait e dapli e transparenza.

Plinavant sto vegnir elavurà in concept d'integraziun che metta ils binaris per fixar la finamira da la promoziun chantunala d'integraziun. Per far quai duain vegnir integradas las autoritads chantunalas e communalas ch'èn incumbensadas cun l'integraziun sco er las organisaziuns ch'èn activas en il sectur da la migraziun. Medemamain duai vegnir realisada l'incarica d'infurmaziun dal dretg federal (art. 56 LEst) integrond ils posts cumpetents dal chantun. Questa incarica ha l'intent da dar ina survista da las infurmaziuns ch'èn relevantas per persunas estras, numnadamain actualitads socialas, posts da cussegliaziun sco er purschidas en il sectur da la lingua, da la furmaziun e da l'integraziun sociala.

Persunas che dattan infurmaziuns:
- cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da giustia, segirezza e sanadad, tel. 081 257 25 01
- Heinz Brand, schef da l'uffizi da fatgs da polizia e da dretg civil, tel. 081 257 25 21
- Patricia Ganter Sonderegger, incumbensada d'integraziun dal chantun Grischun, tel. 081 257 36 81

Gremi: uffizi da fatgs da polizia e da dretg civil
Funtauna: rg uffizi da fatgs da polizia e da dretg civil dal Grischun