L'impurtanza dal turissem per l'economia grischuna è considerabla. En il chantun Grischun derivan - cun 3'316 milliuns francs e cun passa 25'500 plazzas da lavur a temp cumplain - pauc dapli che 30 % da la valurisaziun brutta cuntanschida e da l'occupaziun dal turissem. L'impurtanza dal turissem è s'augmentada levamain cumpareglià cun l'onn 2003. Quai mussa il studi actualisà davart la valurisaziun dal turissem ch'è vegnì fatg dal post da perscrutaziun per politica economica a la scola auta da tecnica ed economia (SATE) a Cuira per incumbensa da l'uffizi per economia e turissem.
L'analisa concerna l'impurtanza dal turissem per l'economia publica en il chantun Grischun, en sias regiuns ed en sias branschas. Dal turissem na profitan betg mo ils purtaders da prestaziuns turisticas sco las interpresas d'alloschament, las ustarias u las pendicularas, mabain er in grond dumber d'ulteriuras branschas che cuntanschan svieutas e valurisaziun directamain tras ils giasts ed indirectamain tras ils purtaders da prestaziuns turisticas. 1'016 milliuns francs cuntanschan ils purtaders tras prestaziuns turisticas, 1'795 milliuns francs cuntanschan las branschas parentadas cun il turissem ed anc ina giada 506 milliuns francs vegnan gudagnads a basa da l'effect da las entradas. Quest effect sa basa sin il fatg che persunas cun in'occupaziun directa u indirecta a basa dal turissem spendan ina part da lur entradas puspè en la regiun.

Las branschas parentadas cun il turissem cuntanschan passa in quart da lur valurisaziun tras il turissem
Las branschas parentadas cun il turissem cuntanschan en media circa 28 % da lur valurisaziun tras il turissem. Branschas che profitan zunt ferm dal turissem, q.v.d. che dependan fitg dad el, èn il commerzi en detagl, il martgà d'immobiglias, ils affars da banca e l'industria da construcziun. Ils purtaders da prestaziuns turisticas genereschan en media circa 71 % da la valurisaziun tras il turissem.

La dependenza relativa la pli pitschna ha la Val dal Rain grischuna, dentant la contribuziun absoluta la segund gronda vegn furnida da la Val dal Rain grischuna
En las suandantas regiuns vegn cuntanschida passa la mesadad da la valurisaziun regiunala directamain ed indirectamain tras il turissem: Scanvetg 68.6 %, Engiadin'ota 68.2 %, Grischun central 58.8 %, Engiadina bassa 58.7 % e Tavau 53.5 %.
Las economias regiunalas da la Surselva (42.5 %), dal Partenz (32.3 %) e da las vals dal sid Val Müstair, Val Puschlav, Val Bregaglia, Val Mesauc e Val Calanca (20.4 %) èn orientadas main ferm al turissem. En questas regiuns ha il turissem bain anc ina gronda impurtanza, ma lur economias èn pli vastas e pli diversifitgadas. La dependenza dal turissem la pli pitschna han la regiun Viamala (17.3 %) e la Val dal Rain grischuna (10.7 %).
La contribuziun absoluta che mintga regiun paja a favur da la valurisaziun turistica chantunala vegn fixada tras la quota da turissem e tras la forza da l'economia regiunala. La valurisaziun turistica la pli gronda cuntanscha l'Engiadin'ota cun 825.8 milliuns francs. La Val dal Rain grischuna paja 498.9 milliuns francs a la valurisaziun turistica cumplessiva dal chantun Grischun. Quai è il segund aut import. La Val dal Rain grischuna preceda pia las regiuns Surselva (491.2 milliuns francs) u Tavau (350.0 milliuns francs).
La contribuziun da la Val dal Rain grischuna resulta da la dimensiun da sia economia. Sch'ins reparta il resultat sin ina quota directa e sin ina quota indirecta, resulti che las interpresas che demussan ina valurisaziun da passa 300 milliuns francs profitan dal turissem evidentamain pli fitg indirectamain - tras la dumonda e tras las investiziuns dals centers turistics - che directamain. Cun circa 200 milliuns francs vegn dentant cuntanschida la valurisaziun per ina part considerabla en moda directa tras las turistas ed ils turists.

Svilup da la valurisaziun turistica
L'analisa mussa che l'impurtanza dal turissem per il Grischun e per sias interpresas n'è betg sa midada ils ultims onns, respectivamain ch'ella è schizunt s'augmentada levamain. Schebain che la gronda part da las interpresas dals purtaders da prestaziuns turisticas (43.8 % da las interpresas) e da las branschas parentadas cun il turissem (63.2 %) na vesan nagina midada, èn las ulteriuras interpresas preponderantamain da l'opiniun che l'impurtanza dal turissem sa saja augmentada ils ultims onns. Dals purtaders da prestaziuns turisticas constateschan 38.3 % in augment da l'impurtanza dal turissem, 12.1 % sentan ina sminuziun. En las branschas parentadas cun il turissem s'opponan 19.3 % a 9.8 % da las interpresas. En quest connex èsi interessant che - ultra dals purtaders da prestaziuns turisticas - gidan cunzunt las branschas che reageschan directamain sin in augment da la dumonda turistica sco il commerzi en detagl, il commerzi a l'engrossa, ils servetschs specifics d'ina interpresa, ils fatgs da provediment e d'allontanament e la producziun da victualias e da bavrondas a cuntanscher quest resultat. Las branschas che reageschan pir a vista mesauna sin in augment durabel da las cifras turisticas, sco l'industria da construcziun, gidan main ferm a cuntanscher quest resultat. Da quai resulta che la meglieraziun da la situaziun turistica en il Grischun, particularmain dals ultims onns, n'è anc betg arrivada fin tar questas branschas. Sch'il svilup positiv cuntinuass, dastgassan er questas branschas profitar dapli dal turissem.
Il studi detaglià stat a disposiziun sut http://portal.gr.ch/D/awt/Seiten/dokumente.aspx e po vegnir chargià sin l'agen computer.

Gremi: uffizi per economia e turissem
Funtauna: rg uffizi per economia e turissem