La regenza grischuna ha prendì enconuschientscha dal resultat da la
consultaziun en connex cun la nova concepziun da la gulivaziun da
finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter il chantun e las
vischnancas (NGF grischuna). Cun plaschair constatescha la regenza ch'il
project - e sia concepziun - chattan gronda acceptanza. Uschia po vegnir
observà l'urari previs, ed il project po vegnir suttamess al cussegl
grond en la sessiun d'avrigl 2009. L'entrada en vigur vegn coordinada
cun la revisiun dal cudesch da procedura penala svizzer e vegn perquai
spustada sin il 1. da schaner 2011.
Fin la fin d'avust 2008 han las autoritads, las partidas e las
organisaziuns gì la chaschun da prender posiziun davart il sboz da
consultaziun da la NGF grischuna. A la consultaziun han prendì part tut
en tut 162 vischnancas politicas, numerus circuls e bleras corporaziuns
regiunalas, 7 partidas u gruppaziuns da partidas sco er stgars 50
federaziuns ed organisaziuns. A chaschun da sia ultima sesida ha la
regenza prendì enconuschientscha dal resultat da la consultaziun.
Constataziuns sin basa da la procedura da consultaziun
Da princip vegn ina nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e
da la repartiziun da las incumbensas tranter il chantun e las
vischnancas resguardada sco necessaria e perquai beneventada da la
gronda part da las participantas e dals participants da la consultaziun.
Concernent la gulivaziun da finanzas vegni savens pretendì d'extender la
basa per il potenzial da resursas da las vischnancas (p.ex. cumpigliond
las taglias sin immobiglias, sin midada da maun e sin il gudogn tras la
vendita da bains immobigliars). Remartgas per part criticas datti
areguard il detretschament da las incumbensas. Da princip vegn in
detretschament en direcziun da las vischnancas giuditgà en moda pli
critica ch'in detretschament en direcziun dal chantun. In detretschament
da las incumbensas en direcziun da las vischnancas vegn savens collià
cun la tema d'ina reducziun da las prestaziuns resp. da la qualitad. En
vista a la cumplexitad dal project èsi chapaivel che bleras
participantas e che blers participants da la consultaziun han prendì
posiziun mo davart singuls secturs, uschia cunzunt davart la scola,
davart ils fatgs socials e davart ils ospitals. Il sdebitament parzial
vegn sustegnì mo en cumbinaziun cun cundiziuns resp. cun mesiras
accumpagnantas. La regenza punctuescha che la NGF grischuna è in project
da refurma integral che sto vegnir contemplà en moda cumplessiva e che
porscha mo sco unitad la chaschun unica da preschentar e da cumpensar
las consequenzas finanzialas da la refurma en ina bilantscha globala.
Tge vul la NGF grischuna?
La NGF grischuna è in dals pli gronds projects da refurma
federalistics ch'è vegnì prendì per mauns insacura en il chantun
Grischun. Perquai fa la regenza endament la finamira da quest pachet da
refurma impurtant.
La gulivaziun da finanzas che vala dapi l'onn 1957 en il Grischun sa
mussa sco pauc transparenta, n'è strusch reglabla e dat fauss impuls.
Tranter il chantun e las vischnancas exista ultra da quai in
entretschament d'incumbensas e da finanziaziuns che n'è betg pli
survesaivel. Ina nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la
repartiziun da las incumbensas tranter il chantun e las vischnancas duai
reducir duplicitads e moviments da finanzas cuntracurrents. La NGF
grischuna duai augmentar la libertad d'agir, l'atgna responsabladad e la
capacitad finanziala tant da las vischnancas sco er dal chantun. I duai
vegnir introducida ina gulivaziun da resursas e da grevezzas dal
tuttafatg nova, e las incumbensas duain vegnir detretschadas uschenavant
sco pussaivel. Sco cumplettaziun da quai èsi previs - cur ch'il nov
sistem vegn introducì - da sdebitar parzialmain las vischnancas che han
debits sproporziunads. In augment material resp. ina reducziun materiala
da las prestaziuns na fa dentant betg part da quest project.
L'ulteriur urari
Elavurond vinavant il project vegn la regenza a sa fatschentar
intensivamain cun ils giavischs da las participantas e dals participants
da la consultaziun. Resguardond l'optica cumplessiva vegn ella ad
empruvar da tegnair quint uschè bain sco pussaivel da tut ils differents
interess. Perquai ch'il termin da l'entrada en vigur da la procedura
penala e civila federala è vegnì spustà, ha la regenza gia decidì da
metter en vigur la NGF grischuna pir per il 1. da schaner 2011. La NGF
grischuna tegna quint da las consequenzas finanzialas che resultan per
il chantun e per las vischnancas tras la realisaziun da la procedura
penala e civila federala. Perquai sto la NGF grischuna vegnir messa en
vigur il medem mument sco il project federal. Il termin spustà n'ha
dentant naginas consequenzas per l'urari oriund; la tractativa
parlamentara è previsa per la sessiun d'avrigl 2009.
Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ dr. iur. Martin Schmid, schef dal
departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01
- Thomas Kollegger, uffizi da vischnancas, tel. 081 257 23 81
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun