Las collavuraturas ed ils collavuraturs da l'administraziun chantunala e las persunas d'instrucziun da las scolas popularas dal Grischun survegnan a partir dal 1. da schaner 2009 ina cumpensaziun da la chareschia dad 1,5 pertschient. Quai ha concludì la regenza grischuna.
La chareschia importava la fin da november 1,5 pertschient. Tenor la lescha dal persunal cumpensescha la regenza la chareschia mintgamai la fin da l'onn per l'onn chalendar suandant. En quest connex è decisiv il stadi da l'index naziunal dals pretschs da consum la fin da november.

Las taglias da traffic per vehichels che chaschunan paucas emissiuns vegnan reducidas
En il Grischun vegnan vehichels che chaschunan paucas emissiuns distgargiads fiscalmain a partir dal cumenzament da l'onn 2009. La regenza grischuna ha mess en vigur la lescha introductiva tar la lescha federala davart il traffic sin via per il 1. da schaner 2009. A medem temp ha ella relaschà in'ordinaziun tar la lescha introductiva tar la lescha federala davart il traffic sin via.
Il cussegl grond aveva approvà questa lescha en la sessiun da zercladur 2008. Il termin da referendum è scadì ils 17 da settember 2008. Entaifer quest termin n'èn vegnids inoltrads nagins referendums. Sco punct central prevesa la nova lescha che vehichels a motor che chaschunan paucas emissiuns survegnian ina reducziun da la taglia da traffic da 60 fin 80 pertschient. Quai vala per vehichels che produceschan paucas emissiuns cun sistems da tracziun convenziunals u alternativs.
Tge ch'igl è manegià cun "paucas emissiuns" ha la regenza ussa reglà sin il stgalim da l'ordinaziun. En quest connex ha la regenza fixà ina reducziun da la taglia da traffic dad 80 pertschient per vehichels a motor levs cun ina svapur da dioxid carbonic da maximalmain 140 grams per kilometer e da 60 pertschient per tals cun ina svapur da dioxid carbonic da maximalmain 160 grams per kilometer. Tar ils vehichels a motor grevs da la classa EURO la pli severa ch'è mintgamai da survegnir sin il martgà svizzer vegn la taglia da traffic reducida per 80 pertschient. Sin fundament dals progress en il sectur da la tecnologia da motors e da svapurs vegnan questas valurs concretas adattadas periodicamain en il futur. La regenza reducescha mintga dus onns las limitas per la svapur da CO2, l'emprima giada per il 1. da schaner 2011.
Ultra da quai ha la regenza prescrit en l'ordinaziun, che la svapur da pulvra fina che deriva dals vehichels da diesel levs na dastgia betg surpassar 0,01 grams per kilometer. Questa valur po per il mument vegnir cuntanschida mo cun in filter cunter particlas serrà. Las perditas tar la taglia da traffic na sa laschan betg stimar exactamain, perquai ch'i n'è en spezial betg pussaivel da predir las consequenzas dal nov sistem da rabat per il cumportament da las cumpradras e dals cumpraders da vehichels a motor. Tenor il stadi actual chaschunassan las novaziuns perditas d'entrada annualas en la dimensiun da circa 2,5 milliuns francs.

Approvà las cunvegnas da prestaziun cun las instituziuns linguisticas
La regenza grischuna ha approvà las novas cunvegnas da prestaziun cun las instituziuns linguisticas Lia rumantscha e Pro Grigioni italiano sco er cun l'agentura da novitads rumantscha (ANR). Quellas valan per ils onns 2009 fin 2012.
Per il 1. da schaner 2008 è la nova lescha da linguas dal chantun Grischun entrada en vigur. Da nov dependa la concessiun da contribuziuns chantunalas a las instituziuns linguisticas Lia rumantscha e Pro Grigioni italiano sco er a l'agentura da novitads rumantscha da las cunvegnas da prestaziun. En questas cunvegnas vegnan tranter auter regladas las finamiras, la basa legala, las prestaziuns e la collavuraziun. Il preventiv 2009 prevesa ina contribuziun da gestiun dal chantun da 440'000 francs a la Lia rumantscha, da 110'000 francs a la Pro Grigioni italiano e da 345'000 francs a la ANR.

La liberaziun da taglia dal sold da pumpiers ch'è planisada vegn beneventada
La regenza grischuna beneventa da liberar - sco previs da la confederaziun - il sold da pumpiers da la taglia. La regulaziun proponida correspunda a la situaziun giuridica vertenta dal chantun Grischun, scriva la regenza en sia consultaziun a la confederaziun. La nova regulaziun vegn beneventada e giuditgada sco adequata. Ina liberaziun da taglia vegn dentant mo en dumonda en il rom d'in pitschen sold d'exercizi respectivamain da servetsch. Indemnisaziuns pli autas èn entradas ch'èn stringentamain suttamessas a la taglia, constatescha la regenza.

Da vischnancas e da regiuns
- Partenz e circul da Tavau, Scanvetg, Mantogna-Tumleastga e Valragn, Grischun central: La regenza ha elegì ils quatter novs presidents da las regiuns d'urari: Peter Engler, Tavau (Partenz e circul da Tavau), Pierre Opizzi, Arosa (Scanvetg), Casper Nicca, Donat (Mantogna-Tumleastga e Valragn), Ludwig Caluori, Schmitten (Grischun central). Per las ulteriuras sis regiuns d'urari èn vegnids confermads ils presidents actuals. La perioda d'uffizi da 4 onns dals presidents da las totalmain diesch regiuns d'urari cumenza il 1. da schaner 2009 e va a fin ils 30 da zercladur 2012.
- Alvagni: A l'uniun d'interess serenera Alvra vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 425'822 francs per engrondir, per cumplettar e per renovar la serenera dad Alvagni.
- Castrisch: Il project da la vischnanca da Castrisch per la renatiralisaziun da la Val Mulin vegn approvà. I vegn concedida ina contribuziun chantunala da 18'000 francs als custs.
- Braggio: La revisiun parziala da la constituziun communala da la vischnanca da Braggio, ch'è vegnida concludida da la radunanza communala ils 9 da november 2008, vegn approvada.
- Tumegl: La nova constituziun da la vischnanca da Tumegl dals 31 d'october 2008 vegn approvada.
- Vaz: La revisiun parziala da la planisaziun locala "Dieschen-sot" (areal dal Club méditerranée) da la vischnanca da Vaz dals 16 da december 2007 vegn approvada cun cundiziuns e cun resalvas.
- Segl: La revisiun parziala da la planisaziun locala "Val Fex" da la vischnanca da Segl dals 28 da november 2007 vegn approvada cun resalvas e cun ordinaziuns.

Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Federaziun da skis dal Grischun: Per il nov concept da promoziun e per la professiunalisaziun dal stab da trenadras e da trenaders survegn la federaziun da skis dal Grischun per ils proxims tschintg onns ina contribuziun supplementara da sustegn da 300'000 francs or dal fond da sport.
- Cuminanza d'interess da saut da la Svizra orientala: A la cuminanza d'interess da saut da la Svizra orientala vegn concedida per il project "Tanzplan Ost" per ils onns 2009 fin 2012 ina contribuziun da totalmain 60'000 francs.

Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 305'000 francs per construir e per sanar ils suandants trajects da vias:
- H27 via d'Engiadina: lavurs d'impressari, punt provisorica, Magnacun; furniziun da conducts da bischens e da tumbins, sviament Aual Grond, Tasnan

Chanzlia chantunala dal Grischun

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun