La regenza grischuna ha elegì sco nov commember dal cussegl da la
banca chantunala grischuna lic. iur. et oec. Christian Thöny da Cuira.
Questa elecziun vala per la perioda d'uffizi dal 1. d'avrigl 2009 fin
ils 31 da mars 2013. Il medem mument ha la regenza elegì il cusseglier
da banca vertent Peter Wettstein, Domat, sco vicepresident da la banca.
Las periodas d'uffizi dal vicepresident da la banca Dumeni Columberg
sco er dals cussegliers da banca vertents Hans-Peter Pleisch e Hans
Telli van a fin ils 31 da mars 2009. La revisiun parziala da la lescha
davart la banca chantunala grischuna, ch'è vegnida concludida dal
cussegl grond la sessiun d'october 2008, prevesa da nov che la regenza
elegia las commembras ed ils commembers dal cussegl da banca. Ultra da
quai ha il cussegl grond concludì ch'il cussegl da banca vegnia reducì
dad indesch a set commembras e commembers. La disposiziun transitorica
regla ch'il cussegl da banca consista da nov commembras e commembers per
il temp dal 1. d'avrigl 2009 fin ils 31 da mars 2011.
Il termin da referendum per la revisiun parziala da la lescha davart
la banca chantunala grischuna dura anc fin ils 28 da schaner 2009.
Pervia da quai ha la regenza fatg las elecziuns cun la resalva ch'i na
vegnia fatg nagin referendum entaifer quest termin e che la revisiun
parziala possia entrar en vigur.
La regenza refusa las renfatschas da la petiziun "Agid d'urgenza
degn da l'uman per requirentas e per requirents d'asil refusads en la
Waldau a Landquart"
La regenza grischuna ha prendì enconuschientscha da la petiziun
"Agid d'urgenza degn da l'uman per requirentas e per requirents d'asil
refusads en la Waldau a Landquart". Las renfatschas ch'ella cuntegna,
tenor las qualas il saun giudizi saja i a perder concepind l'agid
d'urgenza, n'èn betg giustifitgadas per la regenza e vegnan refusadas.
La petiziun ch'è vegnida inoltrada da la giuvna partida
socialdemocratica dal Grischun dal sid e da la PS Engiadin'ota-Bregaglia
crititgescha la moda e maniera da dar l'agid d'urgenza en il chantun
Grischun e supplitgescha il medem mument da realisar ina soluziun ch'è
meglra e ch'è pli degna da l'uman per collocar requirentas e requirents
d'asil refusads. En sia resposta constatescha la regenza ch'i sa tractia
en cas da las persunas che retschaivan agid d'urgenza e ch'èn collocadas
actualmain a Landquart da requirentas e da requirents d'asil refusads.
Lur procedura saja vegnida terminada cun vigur legala e da las qualas e
lur termin da partenza saja scadì. Sche questas persunas restian
vinavant en Svizra, n'ignoreschian ellas betg mo lur duair da partir,
mabain il medem mument er la decisiun d'asil che affirmescha ch'in
return en lur patria saja supportabel. Plinavant constatescha la regenza
ch'i vegnia mess a disposiziun agid d'urgenza avunda a las persunas a
Landquart che retschaivan quest agid d'urgenza en il senn da la
giurisdicziun federala. Ultra da quai renviescha la regenza al fatg che
l'agid d'urgenza na saja betg concepì per ina dimora pli lunga, mabain
oravant tut per preparar la partenza u la cuntinuaziun dal viadi. En
quest connex vegnian las persunas che retschaivan quest agid d'urgenza
er cussegliadas e sche necessari er sustegnidas. La finala declera la
regenza ch'ella na considereschia betg da puspè retransferir la
cumpetenza d'assistenza - sco che quai vegn pretendì en la petiziun - a
l'uffizi dal servetsch social. L'assistenza da tut las persunas dal
sectur d'asil vegnia ademplida da collavuraturas e da collavuraturs
scolads bain e motivads da l'uffizi da fatgs da polizia e da dretg
civil.
L'iniziativa parlamentara per tschains d'aua adequats vegn
sustegnida
La regenza grischuna beneventa explicitamain l'iniziativa
parlamentara per tschains d'aua adequats che propona d'augmentar il
tschains d'aua en moda graduada. En sia resposta da consultaziun
sustegna la regenza las explicaziuns da la conferenza da las regenzas
dals chantuns alpins. Il medem mument pretenda ella ch'i vegnia
integrada en la lescha - parallelamain a l'augment dal tschains d'aua -
ina disposiziun che prevesa ch'il tschains d'aua possia vegnir adattà
tranter l'emprim ed il segund pass da l'augment, sche la chareschia sa
sviluppa en ina moda extraordinaria.
Dapi l'onn 1997 importa il tschains d'aua annual maximalmain 80
francs per kilowatt da prestaziun brutta. La regenza resguarda la
proposta d'augmentar il tschains d'aua sin 100 francs a partir da l'onn
2010 e sin 110 francs a partir da l'onn 2015 sco giustifitgada. Las
grevezzas ch'èn colliadas cun quai per ils gestiunaris d'implants
idraulics sco er per las consumentas finalas e per ils consuments finals
resguarda la regenza sco moderadas. Giavischabel fiss er stà in
supplement d'accumulaziun, scriva la regenza. En vista als parameters
economics actuals ch'èn sa midads cleramain ils ultims mais, è quest
giavisch giustifitgà dentant vegnì sistì ad interim dals chantuns da
muntogna.
La regenza prenda enconuschientscha dal nov model da collavuraziun
tranter l'agentura da novitads rumantscha e La Quotidiana
La regenza ha prendì enconuschientscha dal nov model da
collavuraziun tranter l'agentura da novitads rumantscha (ANR) e La
Quotidiana (LQ). Il model prevesa in pool da redacziun en la dimensiun
dad 865 pertschients da plazzas.
L'editura da la gasetta rumantscha dal di La Quotidiana, la gruppa
da medias Südostschweiz SA, aveva suttamess la stad al cussegl da
fundaziun da la ANR differentas propostas per ina collavuraziun pli
stretga. Il motiv è stada la situaziun finanziala malsegira da la LQ.
Ils 25 da november 2008 ha il cussegl da fundaziun da la ANR deliberà
unanimamain in model da collavuraziun correspundent. L'essenzial da la
nova collavuraziun è il fatg ch'ella è neutrala en quai che concerna ils
custs. Quai vul dir che la ANR na sto dumandar ni la confederaziun ni il
chantun per dapli contribuziuns. Ultra da quai restan mantegnidas
l'autonomia e l'independenza da la ANR.
Per il nov model da collavuraziun fa l'uffizi federal da cultura
tranter auter la cundiziun che l'autonomia e che l'independenza da la
ANR stoppian restar garantidas tras in contract. Pervia da questa
cundiziun pretenda la regenza en spezial che la repartiziun da la lavur
e che la cumpetenza da relaschar directivas vegnian regladas en moda
clera e netta en in contract tranter la ANR e la LQ.
Las vischnancas pon determinar quatter dumengias da vendita, per las
qualas i na sto betg vegnir dumandada ina permissiun
Las vischnancas dal Grischun han da nov il dretg da designar
maximalmain quatter dumengias da vendita, per las qualas i na sto betg
vegnir dumandada ina permissiun. La regenza grischuna ha relaschà
l'ordinaziun correspundenta tar la lescha introductiva tar la lescha da
lavur e tar la prevenziun d'accidents tenor la lescha davart
l'assicuranza d'accidents e mess en vigur quella per il 1. da schaner
2009.
Tenor l'adattaziun da la lescha federala davart la lavur en
l'industria, en il mastergn ed en il commerzi pon ils chantuns designar
maximalmain quatter dumengias per onn, durant las qualas las lavurantas
ed ils lavurants dastgan vegnir engaschads, senza ch'i stoppia vegnir
dumandada ina permissiun. Per la regenza èsi raschunaivel da delegar
questa cumpetenza a las vischnancas. Da las quatter dumengias da
vendita, per las qualas i na sto betg vegnir dumandada ina permissiun,
dastgan maximalmain duas esser en il temp d'advent. Las vischnancas ston
annunziar a l'uffizi chantunal mintgamai fin la fin da favrer, tge
dumengias da l'onn current ch'ellas han designà so dumengias da vendita,
per las qualas i na sto betg vegnir dumandada ina permissiun.
Da vischnancas e da regiuns
- Surses: La constituziun dal circul da Surses dals 30 da
november 2008 vegn approvada.
- Mundaun: La nova constituziun da la vischnanca da Mundaun dals 19 da
december 2008 vegn approvada.
- Schlans: La revisiun parziala da la planisaziun locala da la
vischnanca da Schlans dals 30 da matg 2008 vegn approvada.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Organisaziun da destinaziuns da Tavau: A l'organisaziun da
destinaziuns da Tavau vegn garantida ina contribuziun da totalmain
1'100'000 francs per ils onns 2008 e 2009 per la transfurmaziun
planisada per furmar in'organisaziun per la gestiun da destinaziuns
(OGD).
- Uniun "Savognin turissem": A l'uniun "Savognin turissem en il
Surses" vegn garantida ina contribuziun da totalmain 350'000 francs per
ils onns 2008 e 2009 per la transfurmaziun planisada per furmar
in'organisaziun turistica futura (OTF).
- Uniun "Osec": Per ils trais onns 2009, 2010 e 2011 sa participescha
il chantun Grischun finanzialmain a la coordinaziun da la promoziun da
la Svizra sco lieu economic a l'exteriur. Quella coordinaziun vegn fatga
da l'uniun "Osec". La participaziun finanziala dal Grischun importa
32'890 francs per onn.
- Fundaziun ARGO: A la ARGO, la fundaziun "center grischun per
lavuratoris e dimoras da persunas impedidas", vegn garantida ina
contribuziun maximala dad 1'388'294 francs als custs per cumprar ina
proprietad en condomini a la Gartenstrasse a Cuira cun l'intent
d'installar là ina gruppa d'abitar assistida (abitaziun per persunas
pensiunadas).
- Centrala grischuna da dunnas: Per il 1. da schaner 2009 ha la
regenza approvà l'incarica da prestaziun da la centrala grischuna da
dunnas. A la centrala da dunnas dal Grischun vegn pajada mintga onn ina
contribuziun da 60'000 francs.
- Federaziun forestala dal Grischun SELVA: La federaziun forestala dal
Grischun SELVA survegn ina contribuziun chantunala da 56'000 francs per
l'onn 2008.
- Fond da sport: La regenza ha garantì contribuziuns pauschalas da
799'700 francs or dal fond da sport per las 45 organisaziuns e
federaziuns da sport da l'associaziun grischuna da sport (AGS).
- Tiradurs da sport da Domat: Per construir da nov ils tschiffaballas
e per construir in tetg sur l'implant da tir a caliber pitschen da 50 m
survegnan ils tiradurs da sport da Domat ina contribuziun da 9'300
francs or dal fond da sport.
- Spazi cultural da la Viamala: Al spazi cultural da la Viamala,
Seglias, vegn concedida ina contribuziun unica da 25'000 francs per
realisar ina localitad d'infurmaziun.
Per la fin da l'onn
- La regenza grischuna ha gì 45 sesidas durant l'onn 2008. A chaschun
da quellas ha ella prendì 1901 conclus (l'onn precedent: 1521). Il
dumber pli grond da conclus sto vegnir attribuì en spezial al fatg che
tut las vischnancas e che tut ils cumins-baselgia han stuì reveder
totalmain lur leschas da taglia (en tut circa 440 conclus) pervia da la
lescha davart las taglias communalas e davart las taglias da baselgia
ch'è vegnida adattada.
Il presidi da la regenza va il 1. da schaner 2009 a Hansjörg
Trachsel, schef dal departament d'economia publica e fatgs socials.
Vicepresident daventa il cusseglier guvernativ Claudio Lardi, schef dal
departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient. La regenza
giavischa a tut las conburgaisas ed a tut ils conburgais bellas festas
da Nadal e tut il bun per la fin da l'onn, fidanza e bainstar.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun