Suenter la tura d'infurmaziun davant passa 450 represchentantas e represchentants dal mastergn, da l'economia e da la politica en set lieus respectivamain regiuns dal Grischun tiran il cusseglier guvernativ Hansjörg Trachsel ed il manader da l'uffizi per economia e turissem (UET) Eugen Arpagaus ina bilantscha positiva: La refurma dal turissem grischun vegn sustegnida er dal mastergn. La taxa turistica chantunala (TTC) che ha l'intent da finanziar il marketing turistic vegn acceptada cun paucas excepziuns.
Per consolidar las structuras da la refurma dal turissem grischun sto la finanziaziun dal marketing turistic e da la purschida turistica vegnir messa sin in fundament pli vast e pli stabil. La taxa turistica chantunala (TTC) duai remplazzar las leschas communalas vertentas. La TTC n'è pia betg ina taxa nova, mabain remplazza en l'entir chantun las taxas da cura e las taxas per promover il turissem ch'èn gia oz enconuschentas ed acceptadas en blers lieus. L'uniun grischuna d'artisanadi e da mastergn, la chombra da commerzi e la federaziun da las patrunas e dals patruns dal Grischun sco er l'uniun grischuna da las hotelieras e dals hoteliers èn stadas participadas - sco organisaziuns da tetg da l'economia grischuna - a l'elavuraziun dal model da la TTC, ed ellas sustegnan quest model, sche tschertas cundiziuns vegnan ademplidas. La tura d'infurmaziun ha mussà che cunzunt la controlla da l'effect da la TTC, che vegn pretendida suenter 10 onns, vegn sustegnida er en las regiuns. Cun la "balanced scorecard" (BSC) - in sistem da direcziun e da monitoring ch'è s'etablì en autras branschas - ston las destinaziuns applitgar in instrument da controlling correspundent. Cun la TTC duain las destinaziuns avair a disposiziun almain tants meds finanzials sco fin ussa. Il retgav supplementar da 13,9 milliuns francs che vegn spetgà duai dentant ir a favur mo da quellas destinaziuns che realiseschan cun success las refurmas. En quest connex vegn tratg en consideraziun in sistem da bonus e da malus. L'introducziun d'ina degressiun, che vegn pretendida tar la TTC, vegn actualmain anc verifitgada areguard sia legitimitad. Sin basa da las emprimas posiziuns para ina realisaziun d'esser plitost difficila. La pretensiun d'anc dapli meds finanzials chantunals per il turissem vegn refusada dal chantun. Cun 18 milliuns francs per il project da refurma, cun la contribuziun a Grischun vacanzas che duai vegnir augmentada a 2 milliuns francs per onn sco er cun passa 4 milliuns francs per onn per infrastructuras turisticas è l'engaschament dal chantun gia considerabel.

Simpel, cler ed universal
L'autezza da la taxa ch'ina interpresa sto pajar vegn calculada sin basa da trais facturs: branscha, regiun e forza da la valurisaziun. Confurm a lur branscha èn hotels e telefericas il pli dependents dal turissem, l'agricultura sco er il provediment d'energia e d'aua èn il main dependents dal turissem. Areguard la regiun èn ils manaschis ad Arosa ed a Samignun il pli dependents dal turissem, il main dependent dal turissem èn ils manaschis en la Val dal Rain grischuna. Tar la forza da la valurisaziun sa chattan l'economia d'energia ed ils fatgs d'immobiglias a la testa; a la fin èn l'agricultura ed ils servetschs persunals. Tras la TTC duain ils meds finanzials che vegnivan incassads da las vischnancas vegnir augmentads da totalmain 44,6 a 58,5 milliuns francs.

In sistem chantunal cun differenzas regiunalas
Quest sistem universal eliminescha inegualitads existentas tranter las leschas communalas e resguarda er differenzas regiunalas. La tariffa da la TTC vegn multiplitgada cun la summa dals salaris tenor la AVS; il resultat è la taxa en francs. La summa dals salaris è enconuschenta e na sto betg vegnir eruida tras lavur administrativa supplementara. Tras la TTC vegni garantì che p.ex. in'abitaziun da vacanzas en la Val Müstair na vegn betg engrevgiada da medema maniera sco in'abitaziun da vacanzas en Engiadin'ota. Pervia da la summa dals salaris pli auta paja er in hotel da luxus en in lieu dapli ch'ina simpla pensiun. Ina interpresa da l'industria principala e secundara da construcziun en la Val dal Rain grischuna - che ha 30 collavuraturas e collavuraturs ed ina summa dals salaris tenor la AVS dad 1,5 milliuns francs - sto quintar cun ina taxa da var 1'300 francs. Per ina interpresa che ha il medem dumber da collavuraturas e da collavuraturs e la medema summa dals salaris tenor la AVS, ma che sa chatta en in territori ch'è fitg dependent dal turissem (p.ex. Tavau, Arosa), importa la taxa tranter 4'300 e 6'700 francs. Hotels pajan tut tenor la regiun tranter 520 ed 800 francs per chombra. Abitaziuns da vacanzas pajan tranter 6 e 12 francs per meter quadrat. Tar tut ils alloschaments na vegn la taxa pia betg pli incassada tar il giast per la pernottaziun, mabain tar l'interpresa per la purschida.

Ils daners turnan enavos en las regiuns
Cun satisfacziun èsi vegnì prendì enconuschientscha a las occurrenzas d'infurmaziun ch'ils meds finanzials che vegnan generads en ina regiun tras la TTC, turnan er puspè enavos en questa regiun. Sulettamain en la Val dal Rain grischuna duai il grond retgav supplementar che vegn spetgà vegnir utilisà per projects d'impurtanza chantunala, perquai che questa regiun ha la funcziun da furnitura da prestaziuns preliminaras. Igl è previs che las vischnancas respectivamain che las regiuns fetschian cunvegnas cun las organisaziuns da marketing (OGD, OTF) davart la repartiziun tranter la finanziaziun dal marketing e la finanziaziun da l'infrastructura, e ch'il chantun transfereschia ils daners a las OGD ed a las OTF. Fin il november duain la lescha e l'ordinaziun inclusiv il rapport da consultaziun tar la TTC esser elavurads, il schaner 2009 duain quests documents ir en consultaziun. La fatschenta duai vegnir tractada en il cussegl grond en la sessiun d'avust 2009. En il meglier cas pudess la TTC pia vegnir introducida il 1. da schaner 2010. Ina publicaziun da l'uffizi per economia e turissem (UET) resumescha il stadi da la realisaziun da la refurma dal turissem grischun cun las mesiras accumpagnantas chantunalas e cun ils projects da refurma regiunals e porscha er ulteriurs detagls davart la TTC. La broschura po vegnir retratga gratuitamain tar il UET: telefon 081 257 23 42 u info@awt.gr.ch.

Gremi: departament d'economia publica e fatgs socials
Funtauna: rg departament d'economia publica e fatgs socials