Il chantun Grischun ha actualmain ina quota da dischoccupaziun da
giuvenils da 2.2 pertschient. Cumpareglià cun la quota svizra da
4.1 pertschient n'è la situaziun en il Grischun betg uschè dramatica.
Tuttina vul il chantun rinforzar en moda preventiva sias mesiras cunter
la dischoccupaziun da giuvenils. In instrument cumprovà èn ils praticums
professiunals. L'uffizi chantunal per industria, mastergn e lavur
appellescha a las interpresas d'annunziar plazzas da praticum.
Il zercladur avevi 22'464 giuvenils dischoccupads en Svizra. En
l'entira Svizra sa chattava la quota dals giuvenils - cun 4.1% - per
0.5% sur la media da la quota da dischoccupaziun da tut las categorias
da vegliadetgna. En vista a questa situaziun sco er en vista a las
prognosas che la dischoccupaziun da giuvenils s'augmentia, prevesa il
cussegl federal - en il rom dal terz pachet da conjunctura - mesiras
specificas per cumbatter la dischoccupaziun da giuvenils. Previsas èn
ina participaziun finanziala a mesiras da furmaziun per giuvenils che
fineschan in emprendissadi e che na chattan betg lavur, contribuziuns da
salari per patrunas e per patruns che occupeschan persunas che
tschertgan ina plazza e che han experientschas professiunalas manglusas,
la promoziun da praticums sco er purschidas spezialas per persunas che
fan il servetsch militar en ina tratga.
I dovra in puntg da vista differenzià
Betg uschè dramatica n'è la dischoccupaziun da giuvenils en il
chantun Grischun. Il zercladur eran dischoccupads en tut 335 giuvenils
da la vegliadetgna da 15 fin 24 onns. Quai correspunda ad ina quota da
dischoccupaziun da giuvenils da 2.2%.
En connex cun la dischoccupaziun da giuvenils resultan - tut tenor
la categoria da vegliadetgna - problematicas dal tuttafatg differentas.
En la categoria da 15 fin 19 onns sa chattan giuvenils che sortan da la
scola, ma che n'han betg anc chattà ina plazza d'emprendissadi
respectivamain che han smess cun l'emprendissadi, e plinavant giuvenils
che n'han insumma betg l'intenziun da far ina scolaziun. Tar questa
categoria da vegliadetgna vegn per il mument observà mo in pitschen
augment. En media èn 60 giuvenils da questa categoria da vegliadetgna
stads pertutgads l'onn 2008 da la dischoccupaziun en il chantun
Grischun. Cun ina media da 67 giuvenils pertutgads l'onn 2009 (quota 1%)
pon ins praticamain discurrer d'ina situaziun identica. La purschida da
plazzas d'emprendissadi è cumparegliabla cun quella da l'onn precedent,
uschia ch'i na sto betg vegnir fatg quint cun in augment drastic tar ils
giuvenils da 15 fin 19 onns en il Grischun.
Fermamain pertutgads èn ils giuvenils da 20 fin 24 onns
Sco quai ch'i vegn observà en l'entira Svizra, èn ils giuvenils da
20 fin 24 onns pertutgads er en il chantun Grischun en moda
surproporziunala da la dischoccupaziun. Entant che la dischoccupaziun è
creschida en il Grischun per totalmain 35% mesirà cun la media da l'onn
passà, è la dischoccupaziun s'augmentada per 47% tar ils giuvenils da 20
fin 24 onns. La quota da dischoccupaziun da questa categoria da
vegliadetgna importa actualmain 2,8%. Questa cifra vegn a s'augmentar
vinavant ils proxims mais, perquai ch'ils giuvenils che fineschan quest
onn in emprendissadi vegnan sin il martgà da lavur. La fin da zercladur
n'avevan 264 giuvenils da questa categoria da vegliadetgna betg lavur.
En cumparegliaziun cun la media da l'onn passà, nua che 182 giuvenils èn
stads pertutgads, sto vegnir registrà in augment da 82.
Mesiras per il martgà da lavur
Per cumbatter la dischoccupaziun tar ils giuvenils da 20 fin 24 onns
stattan a disposiziun differents instruments. En collavuraziun cun las
cussegliadras e cun ils cussegliaders da persunal cumpetents vegnan
instradadas mesiras adequatas. Als giuvenils che fineschan in
emprendissadi e che daventan dischoccupads directamain suenter
l'emprendissadi, vegni per regla recumandà da far in praticum
professiunal, nua ch'ils giuvenils pon far experientschas
professiunalas. Per giuvenils cun in diplom commerzial datti la
pussaivladad da vegnir engaschads en ina interpresa d'exercizi. En
dumonda vegn dentant er in engaschi en in dals differents programs
d'acziun che vegnan er purschids en las regiuns. En cas da deficits da
furmaziun individuals vegnan purschidas mesiras da furmaziun adattadas
als giuvenils.
Il UCIML sustegna e basegna plazzas da praticum
Pervia da l'augment da la dischoccupaziun da giuvenils crescha er il
basegn da plazzas da praticum en l'economia. 70% dals custs da salari
per las praticantas e per ils praticants vegnan surpigliads dal UCIML,
l'uffizi chantunal per industria, mastergn e lavur; 30% da quests custs
van a quint da la patruna u dal patrun. Interpresas ch'èn en cas
d'engaschar adequatamain ed er d'accumpagnar giuvenils durant in
praticum da 6 mais, vegnan supplitgadas d'annunziar las plazzas da
praticum al center regiunal responsabel per intermediaziun da lavur
(CIL).
Program da giuventetgna Funtauna
In'ulteriura mesira è il program da giuventetgna Funtauna che gida
giuvenils dischoccupads a tschertgar ina plazza d'emprendissadi. Il temp
da la dischoccupaziun vegn tratg a niz per meglierar - cun agid d'ina
instrucziun da scola sistematica - il stadi da furmaziun dals giuvenils,
e - sche necessari - er per sviluppar vinavant lur cumpetenza sociala.
Actualmain fan 17 giuvenils da 16 fin 19 onns part da quest program.
Surpigliar ina lavur che na correspunda betg a l'atgna
professiun
La branscha da turissem e la branscha da construcziun dal chantun
Grischun han in grond basegn da forzas da lavur auxiliaras che pon
vegnir engaschadas tut tenor la stagiun. Ils centers regiunals per
intermediaziun da lavur recumondan e pretendan da las lavurantas giuvnas
e dals lavurants giuvens da surpigliar er activitads che na correspundan
betg a l'atgna professiun. Talas activitads temporaras che na
correspundan betg a l'atgna professiun èn zunt preziusas en spezial per
lavurantas giuvnas e per lavurants giuvens. Ellas na permettan betg mo
da prender invista d'autras branschas, mabain portan savens er contacts
prezius che pon esser utils per tschertgar ina plazza da lavur adattada.
L'experientscha mussa che las patrunas e ch'ils patruns favuriseschan
candidatas e candidats che cumprovan - a maun d'activitads che na
correspundan betg a l'atgna professiun - ch'ellas e ch'els han la
voluntad da lavurar ed èn flexibels.
Schanzas per giuvenils senza furmaziun professiunala
Cunzunt giuvenils che derivan da l'exteriur e che n'han betg ina
furmaziun professiunala èn pertutgads pli fitg da la dischoccupaziun en
temps economicamain pli difficils. E savens èn er deficits linguistics
il motiv ch'i daventa pli difficil u schizunt nunpussaivel d'intermediar
quests giuvenils. Per questas persunas dischoccupadas - latiers na
tutgan betg mo ils giuvenils - organisescha l'uffizi chantunal per
industria, mastergn e lavur regularmain curs da lingua.
Infurmaziuns:
- president da la regenza Hansjörg Trachsel, schef dal departament
d'economia publica e fatgs socials, tel. 081 257 23 15
- Paul Schwendener, manader da l'uffizi per industria, mastergn e
lavur, tel. 081 257 23 45
Gremi: departament d'economia publica e fatgs socials
Funtauna: rg departament d'economia publica e fatgs socials