Navigation

Inhaltsbereich

  • Erste Mitteilung
  • Neuen Beitrag einfügen
La regenza grischuna renconuscha da princip in tschert basegn da revisiun per la lescha federala davart la planisaziun dal territori ch'è quasi 30 onns veglia, e quai cunzunt areguard las prescripziuns davart la zavrada da las zonas da construcziun sco er davart ils edifizis ordaifer la zona da construcziun. Cun l'introducziun concreta dal process da revisiun na po la regenza dentant betg sa famigliarisar, scriva ella en sia resposta da consultaziun a la confederaziun. Per l'ina pervia dal proceder: crititgà vegni che la confederaziun preschenta in sboz da revisiun per in sectur che pertutga en emprima lingia cumpetenzas ed incumbensas dal chantun, e quai senza ch'ella avess tschertgà ordavant il discurs cun ils chantuns per fixar las finamiras e la strategia da la revisiun. Ma er dal puntg da vista dal cuntegn na persvada il project da revisiun betg. Bleras propostas miran bain en la dretga direcziun, vers in svilup economic e persistent dal territori. La realisaziun legislativa n'è però betg adattada per la pratica ed è memia centralistica. Las vischnancas ed ils chantuns perdan in ulteriur pau da lur libertad da furmaziun e da decisiun. Quai na dastga betg vegnir acceptà. Il project è focusà unilateralmain sin ils interess da las aglomeraziuns e na cuntegna naginas propostas duvrablas per ils problems dals chantuns rurals e turistics, sco il Grischun.
Perquai èsi indispensabel da repassar il project da revisiun, tant areguard la strategia sco er areguard il cuntegn. I sto vegnir examinà, sch'i bastass eventualmain er ina revisiun parziala. Ordavant sto avair lieu en mintga cas in discurs pli approfundà cun ils chantuns, per arrivar ad in consens davart il basegn, davart las finamiras e davart la strategia da la revisiun. L'urari da l'iniziativa federala dal pievel "Spazi per l'uman e per la natira" na dastga betg esser in motiv per evitar quest discurs cun ils chantuns. En cas da basegn ston vegnir separadas l'iniziativa "Spazi per l'uman e per la natira" e la revisiun da la lescha federala davart la planisaziun dal territori.

Ils imports dals premis da cultura vegnan augmentads
Ils imports dal premi grischun da cultura sco er dals premis da renconuschientscha e da promoziun vegnan augmentads en dus pass. Quai ha concludì la regenza grischuna. A partir da l'onn 2009 è l'import per il premi grischun da cultura 30'000 empè da sco fin ussa 20'000 francs. Ils premis da renconuschientscha vegnan augmentads quest onn dad actualmain 10'000 sin 15'000 francs ed a partir da l'onn 2010 sin 20'000 francs. L'import dals premis da promoziun èn a partir da l'onn 2009 er 15'000 francs ed a partir da l'onn proxim 20'000 francs (fin ussa 7'000 francs).
La regenza grischuna po surdar il premi grischun da cultura per prestaziuns excellentas culturalas e scientificas. Ultra da quai surdat ella annualmain premis da renconuschientscha e da promoziun. En vista als premis che vegnan surdads da fundaziuns e d'interpresas privatas, èsi - tenor la regenza - inditgà d'adattar ils imports dals premis. Il premi da promoziun che vegn surdà a persunas che lavuran sin il champ cultural e che vivan savens en relaziuns economicas modestas è dal rest vegnì surdà l'ultima giada l'onn 1996.

Relaschà in nov reglament per la cumissiun da pestga
La regenza grischuna ha approvà in nov reglament per la cumissiun da pestga. Quest reglament entra en vigur il 1. da matg 2009. El regla la cumposiziun da la cumissiun da pestga e fixescha sias incumbensas. La cumissiun da pestga, sco cumissiun spezialisada, cusseglia la regenza ed il departament da construcziun, traffic e selvicultura en tut las dumondas impurtantas pertutgant la pestga. Grazia al reglament duai la cumissiun pudair ademplir en il futur questa incumbensa en in rom cleramain definì. Quest fatg augmenta er la valur da la funcziun da la cumissiun da pestga.

Las midadas da la lescha davart las persunas estras e da la lescha d'asil vegnan beneventadas
Da princip beneventa la regenza grischuna las adattaziuns previsas da la lescha federala davart las persunas estras e da la lescha federala d'asil. Sco ch'ella scriva en sia consultaziun a la confederaziun, è ella da l'avis che las midadas previsas sajan per gronda part raschunaivlas ed utilas, schebain ch'ellas na permettan betg da schliar effectivamain ils gronds problems en ils fatgs da las persunas estras e da las requirentas e dals requirents d'asil.
Cun la revisiun previsa da la lescha d'asil e da la lescha davart las persunas estras duain las proceduras vegnir acceleradas e concepidas en moda pli effizienta. In ulteriur accent da la revisiun parziala da la lescha d'asil è il cumbat consequent dals abus.
La regenza beneventa l'intenziun da vulair meglierar la basa legala respectiva sin quest champ giuridic delicat. Tuttina fa il process legislativ che dura gia onns donn a la segirezza giuridica. La regenza avess perquai beneventà, sch'ins avess examinà l'emprim durant in tschert temp che la nova lescha davart las persunas estras e che la nova lescha d'asil fissan effectivamain pratitgablas, e ch'ins avess introducì alura - tut tenor il resultat ed il basegn - revisiuns parzialas, per pudair resguardar las eventualas mancanzas. La finala pretenda la regenza puncto finanzas che las revisiuns da las leschas n'hajan betg per consequenza spustaments dals custs da la confederaziun sin ils chantuns.

La cuntraproposta indirecta tar la "iniziativa per il repatriament" vegn sustegnida
La regenza grischuna beneventa la midada previsa da la lescha federala davart las persunas estras en la furma d'ina cuntraproposta indirecta tar "l'iniziativa per il repatriament". Tuttina tema ella che perquai che las permissiuns da domicil vegnan concedidas en general mo pli cur ch'i vegn controllà, sche l'integraziun ha gì success, vegnia a resultar in surpli d'expensas considerabel. Plinavant pretenda ella che grevs delicts vegnian ad implitgar consequentamain la revocaziun da las permissiuns dal dretg da persunas estras.
Sco che la regenza constatescha en sia resposta da consultaziun, han las iniziantas ed ils iniziants da l'iniziativa per il repatriament cleramain l'intenziun d'impussibilitar a las persunas estras criminalas da sa trategnair vinavant en Svizra. La regenza renconuscha las stentas che vegnan fatgas en la cuntraproposta da cuntentar per l'ina ils giavischs da las iniziantas e dals iniziants e per l'autra las garanzias existentas da la constituziun federala. Las pussaivladads vertentas che existan gia survegnan pia ina expressiun in pau pli clera en las novas disposiziuns. Sche quai basta per cuntanscher ina pratica pli unitara e pli consequenta da vart dals chantuns, en il senn d'in pratica pli rigurusa, e sche quai meglierescha las pussaivladads da spedida, vegn dubità e sto eventualmain sa cumprovar cur ch'il dretg vegn applitgà.

Laud e critica per il program federal "traffic d'aglomeraziun"
Il giudicament dal program federal previs "traffic d'aglomeraziun" è ambivalent ord vista da la regenza grischuna. Per l'ina èsi in fatg allegraivel ch'ils meds finanzials federals ch'èn destinads per l'infrastructura da traffic van a favur da l'aglomeraziun da Cuira, per l'autra n'è la regenza betg perencletga cun la midada da las prioritads che la confederaziun ha fatg per differentas mesiras.
En il rom dal program duain survegnir - durant la perioda da 2011 fin 2014 - 26 citads ed aglomeraziuns totalmain 1.5 milliardas francs da la confederaziun. Da quels van 11.1 milliuns francs a favur da la regiun Cuira ed èn destinads per prender mesiras là. Circa la mesadad da questa summa vegn utilisada per la colliaziun dal traffic betg motorisà tranter Cuira e ses conturns. Ils 5.9 milliuns francs restants èn previs per projects en la citad da Cuira.
Sco che la regenza scriva en sia resposta da consultaziun a la confederaziun, datti en connex cun il traffic d'aglomeraziun - sco ch'ins sa - ina gronda discrepanza tranter ils giavischs d'expansiun e las finanzas disponiblas. Da quest puntg da vista èsi in fatg allegraivel che la confederaziun ha l'intenziun da s'engaschar cun ina contribuziun da 40 pertschient vi dals projects approvads dal program d'aglomeraziun per Cuira. Ma areguard las singulas mesiras deplorescha la regenza zunt fitg e na chapescha er betg che la confederaziun ha midà las prioritads en plirs cas. Uschia propona la regenza che la mesira "colliaziun laterala cun la via dal Scanvetg" vegnia - sco previs oriundamain - puspè attribuida a la glista da prioritads A. Medemamain duai vegnir laschà il binari cun trais rodaglias Cuira - Domat - Domat "Werk" en la prioritad B sco mesira che sto vegnir realisada a media vista. La finala duai la colliaziun dal traffic betg motorisà Razén - Mantogna/Tumleastga vegnir laschada en la prioritad B e l'access da Panaduz/Razén cun la "via dals Polacs" duai vegnir laschà en la prioritad A.

Resalvas visavi il program federal per eliminar stretgas da la rait da vias naziunalas
La regenza grischuna fa resalvas visavi il program ch'è vegnì preschentà da la confederaziun per eliminar stretgas da la rait da vias naziunalas. L'optica dal project haja ina tendenza fitg favuraivla visavi ils centers e visavi las aglomeraziuns, constatescha la regenza en sia resposta da consultaziun a la confederaziun. Quai mussa cunzunt il fatg ch'ils territoris da muntogna e da turissem èn mo in tema subordinà e che las contribuziuns finanzialas per mantegnair la substanza da las vias principalas en ils territoris da muntogna ed en las regiuns periferas èn cun 0.8 milliardas francs fitg modestas.
Per eliminar stretgas da la rait existenta da vias naziunalas vul la confederaziun metter a disposiziun totalmain 5.5 milliardas francs. Per la regenza è il basegn d'agir en connex cun ils chantuns da center e d'aglomeraziun bain cumprovà ed incontestà. Tuttina pari ad ella impurtant da betg emblidar ils giavischs dals chantuns da muntogna e perifers.

Las cundiziuns per il project "EnergiaSvizra suenter 2010" èn vegnidas formuladas
La regenza grischuna beneventa da princip il program "EnergiaSvizra suenter 2010". Quest program duai dentant sa concentrar sin ils puncts strategics impurtants e betg intervegnir en il sectur executiv dals chantuns. Questas cundiziuns formulescha la regenza en sia consultaziun a l'uffizi federal d'energia. Ella suonda qua cumplettamain il giudicament da la conferenza da las directuras e dals directurs chantunals d'energia. Per etablir ina collavuraziun colleghiala èsi d'ina impurtanza decisiva che la repartiziun da las incumbensas tranter la confederaziun ed ils chantuns saja clera e lianta. Medemamain ston vegnir mantegnidas las cumpetenzas vertentas dals chantuns. Tenor la regenza ha il chantun Grischun er vinavant in grond interess da pudair cooperar activamain a concepir ils programs d'acziun naziunals da la politica d'energia. Perquai è el er pront da gidar en moda constructiva a cuntanscher las finamiras naziunalas da la politica d'energia e da la politica dal clima. Il nov project substituescha il program existent "EnergiaSvizra da l'uffizi federal d'energia" che scada la fin da l'onn 2010.

La regenza sustegna la distgargia da famiglias cun uffants
Sin plaun federal duain famiglias cun uffants survegnir in levgiament fiscal. Che la regenza grischuna sustegnia da princip in project respectiv, scriva ella en sia resposta da consultaziun. Centrals èn qua cunzunt l'augment da la deducziun per uffants e l'introducziun d'ina deducziun per la tgira d'uffants.
La limita da vegliadetgna fin al 16avel onn cumplenì, che vegn proponida per la deducziun per la tgira d'uffants da la confederaziun, è tenor l'avis da la regenza memia auta. Il chantun Grischun ha gia ina deducziun per la tgira d'uffants per uffants sut 14 onns. Questa limita da vegliadetgna duai vegnir introducida er sin plaun federal. La regenza beneventa la proposta da divider la deducziun per uffants, sch'ils geniturs vivan en ina lètg separada e na pajan nagins aliments. Quai permetta ina imposiziun da taglia tenor la capacitad economica. En il Grischun vegn questa divisiun a mesadad da la deducziun per uffants gia pratitgada ed è sa cumprovada. La regenza refusa dentant categoricamain in model che prevesa, ultra da la deducziun per uffants, anc ina deducziun da l'import da taglia. Tras ina tariffa progressiva ston vegnir resguardads - cun l'effect da la progressiun - er ils custs ch'ils uffants chaschunan. Quai vul dir che tals custs ston vegnir deducids da la basa da valitaziun e betg da l'import da taglia.

Da vischnancas e da regiuns
Casti-Vargistagn: A la vischnanca da Casti-Vargistagn vegn concedida e deliberada la contribuziun da 65'700 francs als custs per renovar ils conducts d'idrants a Vargistagn ed a Casti.
Engiadin'ota: La revisiun parziala dal plan directiv regiunal "vias" ch'è vegnida concludida dal circul da l'Engiadin'ota ils 17 d'avrigl 2008 vegn approvada e vegn declerada sco lianta per las autoritads dal chantun Grischun.
Luzein: Las adattaziuns da la lescha da construcziun, concludidas ils 18 da december 2008 da la vischnanca da Luzein, vegnan approvadas.
Mastrils: La revisiun parziala da la planisaziun locala da la vischnanca da Mastrils dals 21 da november 2008 vegn approvada.
Tumein: La revisiun totala da la planisaziun locala da la vischnanca da Tumein dals 12 d'avust 2008 vegn approvada cun intginas correcturas e resalvas.

Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
Viafier retica: Il project "rempar da Brusio" da la Viafier retica vegn approvà. Als custs vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 2'400'000 francs.
Promoziun da la cultura: La regenza ha concedì contribuziuns da totalmain 329'000 francs per promover 19 occurrenzas ed ovras culturalas.

Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 9'563'000 francs per construir e per sanar ils suandants trajects da vias:
- via da Duvin e via da Camuns: lavurs da cuvrida, via da Val S. Pieder - spartavias Duvin e Camuns
- via da Cunter en il Partenz: lavurs d'impressari e da cuvrida, punt da la Landquart, Küblis
- via d'Engiadina: lavurs da cuvrida, sviament d'Ardez; lavurs d'impressari e da cuvrida, correcziun da la via Lavin - Giarsun
- via dal pass dal Fuorn: lavurs da cuvrida, Champsech - Ova Spin
- via dal Partenz: lavurs d'impressari e da cuvrida, punt dal Talbach - punt da la Landquart, Claustra
- via dal Scanvetg: lavurs da cuvrida, punt da la Plessur - Postplatz, Cuira
- via da St. Antönien: lavurs d'impressari e da cuvrida, punt dal Schanielabach

Chanzlia chantunala dal Grischun

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun
Neuer Artikel