Navigation

Inhaltsbereich

  • Erste Mitteilung
  • Neuen Beitrag einfügen
La missiva mussa, co che l'iniziativa da linguas estras pudess vegnir realisada senza discriminar las linguas minoritaras dal Grischun e tge consequenzas che quai avess. La regenza propona al cussegl grond da recumandar al pievel da refusar l'iniziativa e da desister d'ina cuntraproposta.

Il november 2013 è vegnida inoltrada l'iniziativa dal pievel "Mo ina lingua estra en la scola primara (iniziativa da linguas estras)". L'onn 2014 ha la regenza fatg la proposta al cussegl grond da declerar l'iniziativa sco nunvalaivla pervia da la cuntradicziun evidenta cun il dretg surordinà. La regenza è sa basada oravant tut sin in'expertisa giuridica. Ils 20 d'avrigl 2015 ha il cussegl grond concludì cun 82 cunter 34 vuschs da declerar l'iniziativa da linguas estras sco nunvalaivla. Cun la sentenzia dals 15 da mars 2016 ha la dretgira administrativa dal chantun Grischun approvà il recurs cunter questa decisiun. Il recurs ch'è vegnì fatg cunter questa sentenzia tar il tribunal federal è vegnì refusà ils 3 da matg 2017. Perquai s'exprima la regenza ussa en la missiva qua avant maun davart il cuntegn da l'iniziativa.

Realisaziun da l'iniziativa senza discriminaziun
Da realisar l'iniziativa da linguas estras strictamain tenor il text signifitgass che las scolaras ed ils scolars dal Grischun talian e rumantsch cumenzassan cun l'englais sco lingua estra il pli baud il 7. onn da scola. La dretgira administrativa dal Grischun ed il tribunal federal constateschan che quai chaschunass in cler dischavantatg, pia ina discriminaziun, pervia da la lingua. Sch'i vegniss purschida ina segunda lingua estra sco rom facultativ sin il stgalim primar, pudess vegnir evità quest dischavantatg e pia garantì il tractament egual. Questa purschida na stuess esser avant maun betg mo en il Grischun talian e rumantsch, mabain analogamain er en il Grischun tudestg. Sco consequenza avessan las scolaras ed ils scolars che cuntanschan il stgalim superiur differents nivels da las enconuschientschas da la segunda lingua estra. Pervia da quai stuessan vegnir manadas sin quest stgalim almain duas differentas gruppas da nivel.

Blera lavur e gronds custs da realisaziun

Las sfidas organisatoricas e finanzialas per realisar l'iniziativa da linguas estras senza chaschunar discriminaziuns fissan fitg grondas. Sche l'iniziativa vegniss acceptada, stuessan il chantun ed en spezial las vischnancas metter a disposiziun resursas supplementaras da persunal e da finanzas che n'èn actualmain anc betg quantifitgablas, per realisar l'iniziativa confurm a la constituziun.

Renunzia a cuntraproposta
Er en autras variantas cun mo ina lingua estra obligatorica sin il stgalim primar fiss il Grischun in cas individual entaifer la Svizra. Quai fiss ina renunzia al model armonisà 3/5 e medemamain collià cun custs supplementars considerabels. Il Grischun daventass in dubel cas spezial. Perquai propona la regenza al cussegl grond da desister d'ina cuntraproposta.

Proposta da refusar l'iniziativa
Tenor il model da linguas grischun vertent vegnan las trais regiuns linguisticas tractadas dapi la revisiun parziala da la lescha da scola da l'onn 2008 pli u main en moda eguala en l'instrucziun da las linguas estras. Ultra da quai na duai la mobilitad entaifer il Grischun ed entaifer la Svizra sche pussaivel betg vegnir engrevgiada. La divergenza dal model vertent che vegn pretendida cun l'iniziativa da linguas estras purtass novs obstachels per la mobilitad e pudess vegnir realisada mo cun mesiras charas e cumplitgadas. Soluziuns a disfavur da las minoritads linguisticas pericliteschan la pasch linguistica. E la finala intervegniss pli probabel la confederaziun, sch'in emprim chantun renunziass activamain a la soluziun svizra d'armonisaziun. Per tut quests motivs propona la regenza al cussegl grond da recumandar al pievel da refusar l'iniziativa da linguas estras.

Il cussegl grond vegn a tractar la missiva en la sessiun da zercladur 2018.

Agiunta:
Botschaft


Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ Martin Jäger, schef dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 01, e-mail Martin.Jaeger@ekud.gr.ch
- Andrea Stadler, secretaria dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 11, e-mail Andrea.Stadler@ekud.gr.ch


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun
Neuer Artikel