Dapi l'onn 2021 exista il project da perscrutaziun «CVMBAT» davart in lieu da cumbat dal tardiv 1. tschientaner a.C. en la chavorgia dal Crap Ses en il Surses. Il Servetsch archeologic dal Grischun organisescha – ensemen cun la professura Vindonissa da l'Universitad da Basilea e cun la Gruppa da lavur prospecziun Svizra – lavurs al lieu da 2 emnas. Ils 17 da settember è la populaziun envidada ad ina visita al lieu per vegnir a savair dapli davart las enconuschientschas actualas e davart il material chattà il pli nov.
La conquista da l'artg alpin durant la campagna militara da l'onn 16/15 a.C. ha mess il punct final da l'integraziun da la Svizra actuala e cunquai er dal Grischun en l'Imperi roman. Ils figls adoptivs da l'imperatur Augustus – Tiberius e Drusus – han exequì in moviment a zanga sur la Val dal Rodan e sur la Porta burgognaisa resp. sur il pass dal Raisch e sur il Brenner. Probablamain ha er gì lieu il medem mument ina intervenziun militara sur ils pass dal Grischun. Tras la Bregaglia e sur il Pass dal Set è marschada in'unitad da truppas romanas ed avanzada vinavant en direcziun da Casti. Directamain davant la chavorgia dal Crap Ses ha apparentamain gì lieu ina confruntaziun guerrila cun cumbattants locals.
In lieu da cumbat en il Surses
Dapi l'onn 2021 examinescha il project da perscrutaziun cun il num rumantsch «CVMBAT» ils fastizs da quest cumbat. Uschia chattan ins anc oz en la zona da cumbat antica tschients guttas da chalzers e projectils da plum, pizs da frizzas da chanuns purtabels, fivlas da tschinta ed in scut. Questas armas represchentan la vart romana. Las truppas localas pon vegnir registradas cunzunt tras parts da spada e da taja sco er tras pizs da lantschas. Questa retschertga sistematica sin l'entir territori permetta da reconstruir pussaivels scenaris per l'andament dal cumbat. Funtaunas istoricas che descrivessan quest cumbat en il Surses, n'èn numnadamain betg tradidas.
Da Clavenna al Crap Ses
En cumbinaziun cun las perscrutaziuns da Werner Zanier (Academia bavaraisa da las scienzas) davart il champ militar antic sin il Pass dal Set po la ruta d'ina unitad militara romana ussa vegnir persequitada sur passa 60 kilometers: da la planira fluviala da la Mera al sid da Clavenna sur il Pass dal Set fin en il sectur da la chavorgia al Crap Ses – e quai 2000 onns suenter che parts da la 3., 10. e 12. legiun han prendì quest marsch sut lur pes resp. sut lur solas cun guttas. En la cuntinuaziun èn ils schuldads probablamain passads vinavant sur Planeiras a Cuira e vinavant al Lai da Constanza. Per questa supposiziun mancan fin ussa dentant cumprovas en furma da chats archeologics.
Collavuraziun cun universitads e cun laics
In project da perscrutaziun scientific da questa dimensiun surpassa il champ d'incumbensas dal Servetsch archeologic, perquai han ins pudì gudagnar sco partenari da cooperaziun la professura Vindonissa da l'Universitad da Basilea. Ultra da quai sustegnan las commembras ed ils commembers da la Gruppa da lavur prospecziun Svizra (GLP) cun sia savida il project «CVMBAT» dal tuttafatg en il senn da l'uschenumnada Convenziun da Faro. La Convenziun da Faro ch'è vegnida ratifitgada l'onn 2019 da la Svizra, dumonda e promova tranter auter la participaziun da la populaziun al patrimoni cultural. Tar «CVMBAT» lavuran en uffizi d'onur collavuraturas e collavuraturs da la GLP ensemen cun studentas ed students per gidar cun lur gronda savida resp. cun lur savida spezialisada davart chats da metal e da chattar metals. L'onn 2022 vegn vitiers sco ulteriur partenari l'Institut da geomatica da la Scola auta spezialisada da la Svizra dal Nordvest. En il rom d'ina occurrenza d'instrucziun vegnan studentas e students sco er collavuraturas e collavuraturs da quest institut a far models da la cuntrada che vegnan duvrads per la reconstrucziun scientifica da l'eveniment guerril istoric.
Tut las persunas interessadas pon sa far in maletg dals resultats ils pli novs da perscrutaziun la sonda, ils 17 da settember da las 10.00 fin las 15.00 a la plazza da parcar Burvagn.
Fotografias agiuntadas:
Foto 2, Foto 3
Infurmaziuns:
Responsabladad: Uffizi da cultura / Servetsch archeologic dal Grischun