Il quint chantunal 2022 serra cun il meglier resultat da fin ussa, numnadamain cun in surpli dal retgav da tut en tut 205,6 milliuns francs (onn avant +134,3 miu.). Il plus operativ è cun 215,9 milliuns (onn avant +139,4 miu.) schizunt anc in pau pli aut. Contribuì a quai han en spezial la distribuziun dal gudogn da la Banca naziunala svizra (BNS) en l'autezza maximala da 92,4 milliuns sco er in augment enorm dals retgavs da taglia dal chantun – cumpareglià cun l'onn avant per 91,3 milliuns francs. Plinavant èn crudadas davent praticamain tut las grevezzas pervia da corona (onn avant 87,6 miu.) e – cumpareglià cun il preventiv – èn tschertas posiziuns da custs cleramain pli bassas. En spezial pertutga quai las reducziuns da las premias da la cassa da malsauns (22,5 miu.), il quint da vias (22,2 miu.) e las contribuziuns d'investiziun dal chantun a terzs (37,9 miu.). Er sche intgins da quests facturs da success n'èn betg persistents, pon las finanzas chantunalas mantegnair ina posiziun solida per dumagnar las sfidas da l'avegnir.
Il resultat dal quint (onn avant en parantesa) è caracterisà tras las suandantas valurs directivas:
- resultat total 205,6 milliuns (134,3 miu.)
- resultat operativ 215,9 milliuns (139,4 miu.)
- retgav da taglia resp. fiscal en total 910,5 milliuns (819,2 miu.)
- investiziuns bruttas en total 338,4 milliuns (322,7 miu.)
- investiziuns nettas en total 196,4 milliuns (189,4 miu.)
- quota statala 12,8 pertschient (15,1 %)
- grad d'autofinanziaziun da las investiziuns nettas 213,3 pertschient (175,3 %)
- agen chapital a libra disposiziun 735,3 milliuns (627,8 miu.)
Clers sutpassaments dal preventiv, gronds retgavs da taglia ed aut gudogn da la BNS
Cun tut en tut 409 milliuns francs sutpassan ils custs da persunal il preventiv per passa 18 milliuns (onn avant 3 miu.). Dals credits tenor preventiv da totalmain 387 milliuns per ils custs materials e per ils custs da manaschi n'èn 79 milliuns (onn avant 28 miu.) betg vegnids duvrads. Sin basa da las investiziuns nettas ch'èn stadas marcantamain sut las aspectativas dal preventiv, èn er las amortisaziuns da la facultad administrativa da 25 milliuns (onn avant 34 miu.) stadas pli bassas che budgetà. Gidà a reducir las expensas per 38 milliuns (onn avant 29 miu.) han credits tenor preventiv per contribuziuns d'investiziun a terzs, che n'èn betg vegnids duvrads. Quels èn vegnids amortisads cumplettamain durant l'onn da gestiun. Quests sutpassaments dal preventiv ordvart gronds èn resultads, malgrà las posiziuns pauschalas negativas d'expensas da total 27 milliuns en il preventiv (custs da persunal 7 miu., custs materials e da manaschi 8 miu., indemnisaziuns 2 miu. ed amortisaziuns 10 miu.).
En connex cun las taglias chantunalas resulta in augment considerabel tar la taglia sin il gudogn tras la vendita da bains immobigliars, quai sin 84,2 milliuns (+33,5 miu.). Cun 627,0 milliuns èn las taglias directas da las persunas natiralas (taglias sin las entradas, taglias sin la facultad e taglias a la funtauna sco er taglias sin las expensas da las persunas estras) creschidas cleramain cumpareglià cun l'onn avant (+36,3 miu. / +6 %). Er las taglias directas da las persunas giuridicas (taglias sin il gudogn e sin il chapital) èn cun 95,7 milliuns cleramain pli autas che l'onn avant (+15,8 miu. / +20 %). Ils retgavs da taglia 2022 sa refereschan per gronda part a la basa da calculaziun 2021 ed uschia al segund «onn da corona». L'economia e la populaziun grischuna han dumagnà remartgablamain bain questa crisa.
La finanziaziun speziala Vias preschenta il 2022 – senza la contribuziun or dals meds publics generals – in surpli da las entradas dad 1,4 milliuns (onn avant 6,3 miu.). Budgetà era vegnì in surpli d'expensas da 20 milliuns, quai tar ina contribuziun or dals meds publics generals da 20,8 milliuns. La raschun per questa meglieraziun dal resultat per 42 milliuns (onn avant 46 miu.) èn cunzunt expensas d'investiziun pli bassas pervia da retards da projects. Il dabun da las vias resta sin il maximum legal da 100 milliuns.
Resultat extraordinari levamain negativ
Las trais investiziuns finanzialas essenzialas ch'il chantun tegna en l'interess politic (aczias da la Repower SA, certificats da participaziun da la Banca Chantunala Grischuna ed aczias da la Ems-Chemie Holding SA) han chaschunà in grond gudogn da revalitaziun da tut en tut 41,4 miu. francs. En il resultat extraordinari èn cuntegnidas ultra da quai las prelevaziuns da reserva che pertutgan il tunnel da l'Alvra da la Viafier retica (+2,1 miu.), infrastructuras relevantas per il sistem (+0,8 miu.), la promoziun da la transfurmaziun digitala (+2,0 miu.) e la realisaziun dal «Plan d'acziun Grean Deal (AGD)» (+3,4 miu.). Resguardond l'augment da la reserva per la construcziun dal Center da scola auta spezialisada Cuira per 60 milliuns resulta in minus da 10,3 milliuns en il resultat extraordinari.
Agen chapital crescha tras surpli dal retgav
Il resultat total demussa in surpli dal retgav da 205,6 milliuns francs (onn avant 134,3 miu.). Suenter la cudeschaziun dal gudogn importa l'agen chapital inditgà 3,1 milliardas. Da quai èn 735 milliuns agen chapital a libra disposiziun (onn avant 628 miu.). Las ulteriuras 2,4 milliardas èn liadas en la facultad administrativa, en investiziuns finanzialas sco er en finanziaziuns spezialas e preliminaras.
Investiziuns nettas levamain pli bassas che l'onn avant
Las investiziuns nettas importan 196,4 milliuns francs per l'onn 2022. Ellas surpassan uschia la valur da l'onn avant per 7,0 milliuns. En il preventiv eran planisadas investiziuns nettas da 280,7 milliuns. Per ils projects currents da construcziun auta e bassa sco er per ulteriuras investiziuns materialas resultan expensas da tut en tut 134,5 milliuns (cumpareglià cun l'onn avant +2,5 miu.; preventiv -26,0 miu.). Las atgnas contribuziuns d'investiziun a terzs èn cun 176,4 milliuns bain cleramain sur la valur da l'onn avant (+16,8 miu.), ellas sutpassan dentant tuttina la directiva dal preventiv per l'aut import da 37,9 milliuns.
Perspectiva
Per il resultat pussaivel da l'onn current 2023 datti entant puncts da referiment approximativs. Sco gia enconuschent, scroda la distribuziun dal gudogn da la Banca naziunala svizra il 2023 cumplettamain. Ils retgavs da taglia dal chantun pudessan dentant resultar sin l'aut nivel da l'onn avant. Pervia da las premias da la cassa da malsauns bler pli autas èsi da far quint cun in grond augment da las contribuziuns per la reducziun individuala da las premias (RIP). Il 2023 vegn il quint da las vias probablamain puspè a duvrar meds da las finanzas publicas generalas. Tar las investiziuns vegn spetgà, ch'i dettia in ulteriur grond augment. En il resultat dal 2023 resulta probablamain anc adina in plus en la dimensiun da 50 fin 100 milliuns.
Per ils proxims onns vegni quintà ch'il rom finanzial daventia pli stretg. Las contribuziuns da la gulivaziun da resursas naziunala vegnan a sa reducir essenzialmain a partir da l'onn 2024. Betg garantids n'èn plinavant ils retgavs che dependan dal svilup dals martgads da finanzas, uschia la distribuziun dal gudogn da la BNS ed ils gudogns da contabilitad sin investiziuns da la facultad finanziala. La mancanza da forzas da lavur e la concurrenza tranter ils chantuns augmenta supplementarmain il squitsch sin las taglias chantunalas. Suenter in decenni senza inflaziun vegn la chareschia puspè a mussar in effect sin la vart dals custs. Cunzunt en il sectur da las contribuziuns è la dinamica da las expensas gronda. Quai restrenscha anc ina giada il spazi d'agir da la politica da finanzas. Ils ultims resultats annuals e la basa finanziala fitg solida dal chantun èn dentant in bun punct da partenza per las sfidas finanzialas dal futur.
Il Cussegl grond vegn a tractar il quint annual 2022 en la sessiun da zercladur 2023.
Agiuntas:
Infurmaziuns:
Cusseglier guvernativ Martin Bühler, schef dal Departament da finanzas e vischnancas, tel. +41 81 257 32 01, e‑mail Martin.Buehler@dfg.gr.ch
Responsabladad: Departament da finanzas e vischnancas