L'Archiv dal stadi dal Grischun sa legra da preschentar la publicaziun la pli nova en sia retscha «Funtaunas e perscrutaziuns davart l'istorgia dal Grischun» (FIG). Sut il titel «Leben am Fluss» cumpara ina preschentaziun cumplessiva da l'istorgia ecologica dal Rain alpin. En quest cudesch vegn elavurada la relaziun istorica da las vischnancas a las rivas e lur tractament dal flum. Il flum vegniva percepì sco privel da la natira ed a medem temp sco resursa natirala. Ditg l'han ins vulì chanalisar rigurusamain; oz al vulessan blers gugent renatiralisar.
Rain alpin è la designaziun per il curs dal Rain tranter la confluenza dal Rain anteriur e dal Rain posteriur a Rehanau en il Grischun e la sbuccada en il Lai da Constanza. Da quest tschancun resguarda la publicaziun las parts sura fin a Buchs en il chantun Son Gagl.
Cun rempars e cun correcziuns dal curs dal flum han ins empruvà da sa proteger cunter aua gronda. Durant in temp istoric era il Rain alpin però er ina via da traffic e da transport impurtanta. Sin punteras vegnivan transportadas persunas e rauba. D'ina impurtanza speziala era la flottaziun da laina. Er la forza idraulica dal Rain alpin è vegnida utilisada gia baud. Laina da grava serviva sco material dad arder, ed or dal letg dal flum vegnivan explotads glera e sablun – materials da construcziun prezius.
Da la chanalisaziun a la renatiralisaziun
Ultra da la protecziun cunter aua gronda e da las furmas d'utilisaziun multifaras han ils aspects da la protecziun da l'ambient survegnì l'ultim temp dapli pais. Renatiralisaziuns han l'intent da restabilir in letg dal flum lartg e diromà. Quai permetta ina deflussiun pli natirala ed ina biodiversitad pli gronda.
Il cudesch porscha in vast material illustrativ davart las interacziuns tranter l'uman e l'ambient sco er davart la collavuraziun tranter las vischnancas, ils chantuns ed ils pajais per lung dal flum.
Per collavuraturas e collavuraturs da las medias: Exemplars da recensiun pon vegnir dumandads sut florian.hitz@sag.gr.ch.
Vernissascha:
Mesemna, ils 15 d'october 2025, a las 18.30, chastè da Haldenstein, sala da teater
Cun apero
Fotografias agiuntadas:
Illustraziun 1: «Der Alpenrhein bei Vaduz». La pictura da gouache romantica da Johann Jakob Schmidt da l'onn 1824 mussa in vast letg dal flum cun bancs da glera che paran plitost stretgs pervia da l'aut nivel da l'aua. (Liechtenstein. The Princely Collections, Vaduz-Vienna)
Agiunta:
Flyer preschentaziun dal cudesch
Infurmaziuns detagliadas davart il cudesch
Infurmaziuns:
Responsabladad: Uffizi da cultura / Archiv dal stadi