Ordavant èsi da constatar che patruns u lur federaziuns sco er las federaziuns da las lavurantas e dals lavurants fixeschan cuminaivlamain – sur il contract collectiv da lavur (CCL) – disposiziuns davart la clusiun, davart il cuntegn e davart la fin da las singulas relaziuns da lavur dals patruns participads sco er da las lavurantas e dals lavurants participads (art. 356 al. 1 da la Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer [Tschintgavla part: Dretg d'obligaziuns, DO; CS 220]). Correspundentamain è in CCL in'acta da legiferaziun en il sectur da l'autonomia privata e betg in act legiferativ dal suveran. Las pussaivladads da la Regenza d'obtegnair in CCL en il sectur da sanadad, èn pia limitadas.

En il passà èsi vegnì pretendì da pliras varts da stgaffir in CCL a favur dal persunal da sanadad dal Grischun. Il Departament da giustia, segirezza e sanadad sco er la Regenza han empruvà da persvader ils partenaris socials da sa cunvegnir. L'onn 2011 è s'exprimida la gronda part dals ospitals che vegnan represchentads da la Federaziun grischuna "chasas ed ospitals" (FCO), numnadamain 14 da 15 manaschis, cunter il fatg da surdar a la FCO l'incumbensa d'elavurar in CCL. Silsuenter ha la FCO elavurà il model d'in reglament dal persunal che reflectava las cundiziuns da lavur usitadas en la branscha. En il rom da la revisiun parziala da la Lescha per promover la tgira da persunas malsaunas e l'assistenza da persunas attempadas e da persunas che basegnan tgira (Lescha per promover la tgira da malsauns, LTM; DG 506.000) l'onn 2012 (legislaziun executiva tar la planisaziun dals ospitals) èsi vegnì proponì da statuir il CCL sco premissa per l'admissiun sin la glista dals ospitals. Schebain che la Regenza era da l'avis ch'in CCL avess avantatgs per il persunal d'ospital en cumparegliaziun cun la situaziun vertenta, èsi vegnì desistì – pervia da la tenuta negativa – da far ina proposta correspundenta en la consultaziun. En il sboz da lescha èn empè da quai vegnidas recepidas las cundiziuns da lavur usitadas en la branscha sco premissa per l'admissiun sin la glista dals ospitals. La proposta da la minoritad da la cumissiun, ch'era quella da statuir en la lescha l'existenza d'in CCL sco cundiziun per l'admissiun sin la glista dals ospitals, è vegnida refusada dal Cussegl grond cun 95 a 18 vuschs e 2 abstenziuns (PCG dals 31 d'avust 2012, p. 158 ss.).

En l'avegnir daventi pli e pli impurtant d'esser in patrun attractiv, per pudair exister sin il martgà. Tenor il studi dal Observatori svizzer da sanadad Obsan (rapport dal Obsan 71, Persunal da sanadad en Svizra, 2016) èn necessaris – en cumparegliaziun cun l'onn 2014 – supplementarmain 65 000 lavurantas e lavurants respectivamain 43 000 equivalents a temp cumplain supplementars fin l'onn 2030 en il sectur da tgira. La Regenza ha chapì questa sfida ed ha pia previs en il Program da la Regenza 2021 fin 2024 sut il Punct central da svilup 6.1 "Cun in provediment integrà vers l'avegnir", mesiras per garantir resursas da persunal en la periferia. Sut questas circumstanzas envida la Regenza pia er ils partenaris socials cumpetents da cumenzar ad elavurar in CCL u da procurar cun auters meds adattads ch'i vegnia fatg frunt svelt ed en moda decidida a la mancanza da persunas spezialisadas che smanatscha.

Sco explitgà en l'introducziun èn las pussaivladads da la Regenza limitadas d'obtegnair sezza in CCL en il sectur da sanadad. Tuttina po la Regenza observar cuntinuadamain la situaziun ed introducir mesiras correspundentas, sche la mancanza da persunal daventa pli e pli acuta e sch'ils partenaris socials na reusseschan betg da sa cunvegnir.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da midar questa incumbensa sco suonda:

La Regenza vegn incumbensada da giuditgar regularmain la situaziun dal persunal en il sectur da sanadad dal chantun Grischun e d'inditgar eventualas cuntramesiras, sche la mancanza da persunas spezialisadas avess da s'augmentar.

7 da settember 2020