La situaziun actuala sin ils martgads d'energia ha chaschunà secessiuns extremas. Perquai n'èsi er betg pli d'excluder ch'i po dar la fin da l'enviern 2022/23 ina mancanza d'electricitad e/u da gas en Svizra. Ina tala situaziun avess consequenzas considerablas per la populaziun e per l'economia. La situaziun da mancanza, ma er ils effects dals auts pretschs che resultan qua tras, vegnan ad avair consequenzas fitg differentas per ils divers consuments d'electricitad. Cas da direzza n'èn betg exclus.
Tar la dumonda 1: La Regenza è conscienta dal fatg che la situaziun è precara per las interpresas, perquai ch'ils pretschs d'energia èn s'augmentads fermamain. En l'economia datti – entaifer las singulas branschas ed interpresas – differentas percepziuns areguard il basegn d'energia ed areguard il potenzial da spargnar energia. Entant che interpresas industrialas che dovran fitg blera energia (p.ex. producziun da cement u chemia) fan gia dapi in temp pli lung fitg gronds sforzs individuals per reducir lur consum d'energia, han autras interpresas medemamain fatg pass impurtants sin basa da las recumandaziuns da lur branschas (p.ex. hotelleriesuisse Grischun, Prix Watt d'Or). Durant las emnas passadas han per exempel las telefericas, l'hotellaria e las fabricas da quadrels cumenzà ad examinar consequentamain en l'entira branscha lur effizienza energetica ed a definir lur finamiras da spargnar energia. In motiv per il problem da custs en l'economia è, che tscherts consuments gronds han midà en il passà voluntarmain e sapientivamain al martgà liber ed han uschia pudì sbassar massivamain lur custs d'energia. L'inversiun da quest avantatg da concurrenza chaschuna ussa problems, er perquai ch'i n'è – tenor las disposiziuns federalas vertentas (Lescha federala davart il provediment d'electricitad [Lescha davart il provediment d'electricitad, LPrEl; CS 734.7]) – betg pli pussaivel da returnar al martgà protegì (princip: ina giada sin il martgà, adina sin il martgà). Tuttina resti da menziunar che bleras da questas interpresas han segirà contractualmain lur acquist d'electricitad sin il martgà liber, e quai a vista mesauna (2–5 onns) sco er en moda graduada. Tar questas interpresas vegnan ils effects actuals perquai mitigiads.
Tar la dumonda 2: Tenor il rapport d'activitad da la Cumissiun federala per l'electricitad (ElCom) da l'onn 2021 han 34 539 consuments finals en Svizra il dretg d'acceder libramain al martgà (0,6 pertschient da tut ils consuments finals). Fatg diever da questa pussaivladad han 68 pertschient u 23 394 consuments finals (0,4 pertschient da tut ils consuments finals). Per il Grischun vegni stimà che quai sajan 400 fin 500 interpresas che consumeschan blera energia e che sa movan probablamain per gronda part sin il martgà liber. In grond consum d'energia han – repartì tenor branschas – intginas interpresas industrialas (sco Hamilton Bonaduz SA, EMS-CHEMIE SA, Landqart SA, Holcim SA), plinavant interpresas dal sectur turistic (sco telefericas, hotels, bogns), gronds manaschis artisanals (sco pasternarias, vernischarias) e manaschis dal maun public (instituziuns accessiblas a la publicitad, sco ospitals, l'administraziun chantunala, vischnancas). Effects consecutivs resultan pia dapertut, però en moda e maniera differenta. Cunquai che la problematica è fitg cumplexa, n'èsi betg pussaivel da respunder la dumonda, tge reacziuns da chadaina ch'eventualas serradas pudessan chaschunar.
Tar la dumonda 3: Il problem dals auts pretschs d'energia stat en in context internaziunal ed è il resultat dal design dal martgà svizzer d'electricitad (LPrEl; Lescha d'energia [LEn; CS 730.0]). La Confederaziun prenda per mauns differentas mesiras per sustegnair la purschida d'energia, ed ella examinescha las pussaivladads per mitigiar la situaziun sin plaun naziunal cun agid da mesiras da la politica economica. Sco chantun muntagnard e turistic èsi fitg impurtant da far valair noss interess. La Regenza s'engascha fermamain en quest reguard (forza idraulica; datas economicas) ed è pronta d'examinar mesiras da la politica economica.
Tar la dumonda 4: Sco gia menziunà tar la dumonda 3, sa tracti d'in problem dal design dal martgà naziunal d'electricitad, nua che la Regenza ha mo ina pitschna libertad d'agir pertutgant l'adattaziun posteriura.
Tar la dumonda 5: Areguard l'electricitad per ils trens ha la Viafier retica ina segirezza contractuala fin l'october 2024. L'ulteriur basegn d'electricitad ha la Viafier retica concentrà e segirà per part sco clienta gronda. Eventuals custs supplementars resultan pia cun retard. Tenor la cunvegna d'indemnisaziun da la Viafier retica cun la Confederaziun e cun il chantun pon quests custs vegnir cuvrids, senza ch'els stoppian vegnir adossads a la clientella dal traffic public.
Tar la dumonda 6: En il rom dal stab parzial «Segirezza dal provediment d'energia» fa il chantun actualmain ina publicaziun da concurrenza per ina plattafurma da communicaziun, che duai vegnir messa en funcziun l'atun. Ella duai funcziunar sco plattafurma entaifer il chantun e porscher a la populaziun sco er a l'economia svelt ed immediatamain tut las infurmaziuns davart la situaziun da l'energia, ma er davart ils potenzials da spargnar energia.
2 da settember 2022