L'apero d'energia da mesemna proxima a Cuira è deditgà al tema "tetgs plats moderns"
Mesemna, il 1. da settember 1999, ha lieu in apero d'energia a las 17.00 en l'aula da la scol'auta da tecnica ed architectura a Cuira. Sut il tema "Tetgs plats moderns" vegni mussà, cur che tetgs plats èn raschunaivels e co ch'els pon vegnir concepids. Ils referats vegnan enramads d'ina exposiziun davart tetgs plats e d'in apero, per ch'ins possia entrar en contact e barattar infurmaziuns en la discussiun directa.

Ensemnar ils tetgs è la davosa moda
Sco sch'i fiss in toc natira, flureschi e prospereschi en ils abitadis da terrassa, nua ch'ils tetgs daventan ierts. Quai che valeva anc avant decennis sco acziun ecologica da pionier, è oz la davosa moda. Tetgs plats ensemnads èn custaivlas surfatschas da cumpensaziun sin ils tetgs da las citads e da las agglomeraziuns. Els restitueschan a la natira in pau da quai ch'è i a perder per gronda part cun construir. "Tetgs plats ston vegnir construids e mantegnids a moda professiunala per garantir ina lunga vita", declera inschegner da construcziun Leo Müller, referent a l'apero d'energia, "ils custs supplementars per ensemnar èn pitschens, il plus da la qualitad da viver ed il niz per il microclima dentant gronds".

Edifizis cun tetgs verds duran pli ditg
Perquai che la differenza da temperatura sa gulivescha e reducescha uschia tensiuns en l'edifizi, prolungheschan tetgs ensemnads - sch'els èn vegnids construids a moda professiunala - la vita dals edifizis. La stad èn las temperaturas sut ils tetgs verds agreablas er senza indrizs da climatisaziun. Tetgs ensemnads chaschunan da l'autra vart custs supplementars en connex cun construcziuns da tetg pli fermas e la constituziun da las vettas tras l'emplantaziun. Durant l'apero vegn l'expert Dietmar Blum a dar ina survista davart ils differents sistems ch'èn sin il martgà ed a metter en relaziun l'ecologia e la rentabilitad.

Biotops en la citad
Enstagl da sterner glera sin ils tetgs plats, vegni emplantà oz a moda extensiva, quai vul dir senza ladim. Questas ensemnadas na dovran betg tanta tgira co ina emplantaziun intensiva; ma la tgira professiunala è er qua indispensabla. Il biotop che na sa chatta betg forsa en in cleragl, mabain sin il tetg plat d'ina banca a Turitg cumpiglia grassella, semperviv, fendacrap ed autras plantas ch'èn daventadas raras. Er la policlinica sa chatta entamez la citad è fa impressiun, sco plirs auters edifizis gronds a Turitg, tras ses vasts tetgs plats ensemnads. Quests tetgs èn oasas, da las qualas la populaziun profitescha directamain, perquai che l'ensemnada dal tetg meglierescha l'aria.

Basegn da cumpensaziun en il Grischun
En il Grischun èn tetgs pli gronds ensemnads malavita anc adina rars ed i dat paucs edifizis publics cun tetgs verds. Per garantir la qualitad e per promover la perscrutaziun è vegnida fundada l'onn 1995 l'uniun professiunala svizra per ensemnar edifizis (UPE). Passa 100 commembers da manaschis d'orticultura, da biros d'architectura e d'uffizis chantunals e federals èn gia commembers da l'UPE.
"Tetgs ensemnads" è il titel d'ina publicaziun che l'uffizi federal d'ambient, guaud e cuntrada (UFAGC) edescha. Cun blers exempels rendan spezialists plausibla la funcziun dal tetg verd sco surfatscha da cumpensaziun natirala e biologica e dattan curaschi da realisar quellas. La confederaziun va cun il bun exempel ordavant: Ils edifizis cun tetg plat da l'administraziun federala, da la PTT e da la VFF vegnan per regla ensemnads.

Annunzias supplitgain nus da far a la scol'auta da tecnica + architectura, Ringstrasse, 7000 Cuira, fax 081-286 24 00. Entrada fr. 10.-
Gremi: uffizi d'energia dal Grischun
Funtauna: rg uffizi d'energia dal Grischun