La Regenza ha concedì a la Nova Fundaziun Origen ina contribuziun chantunala da maximalmain 1,075 milliuns francs per il project «Center per tecnologias da construcziun digitalas a Mulegns» per ils onns da studi 2025/26 – 2029/30. Questa contribuziun ha ella deliberà en il rom da la Lescha davart la promoziun da la transfurmaziun digitala en il Grischun.

Per la branscha da construcziun cumenza actualmain in temp da grondas midadas. Pervia da la mancanza creschenta da persunas spezialisadas, d'adina dapli pretensiuns envers la persistenza, dal squitsch da custs e da temp sco er pervia dal basegn da dapli segirezza da planisaziun e d'execuziun daventa la digitalisaziun pli e pli impurtanta. Tecnologias da construcziun digitalas, sco il building information modeling (BIM), process da producziun automatisads, proceduras da construcziun sustegnidas da roboters, la stampa 3D, la planisaziun e regulaziun digitala da plazzals sco er la surveglianza d'ovras da construcziun sin basa da datas – porschan in fitg grond potenzial per dumagnar questas sfidas.

En collavuraziun cun la SPF Turitg e cun partenarias e partenaris da l'industria e dal mastergn vul la Nova Fundaziun Origen realisar in center da cumpetenza per tecnologias da construcziun digitalas en il vitg da muntogna Mulegns. Quest center da cumpetenza intermediescha ina savida approfundada davart ils process dal construir en moda digitala, e quai a forzas spezialisadas, sco architectas ed architects, inschigneras ed inschigners, materiologas e materiologs, planisadras e planisaders dal territori, creadras e creaders, interprendidras ed interprendiders, partenarias e partenaris da l'industria, patrunas e patruns da construcziun sco er a persunas privatas. Il center ha in effect da multiplicatur per accelerar la transfurmaziun digitala en la branscha da construcziun ed il potenzial da surpigliar ina rolla impurtanta per la transfurmaziun digitala en il chantun Grischun.

Ulteriuras infurmaziuns: https://grdigital.digital

Foto © Uniun GRdigital

La Regenza ha concedì ina contribuziun chantunala da maximalmain 2,81 milliuns francs per proveder la regiun Alvra cun bindel ultralad (BUL).

Cun la contribuziun chantunala duai vegnir pussibilità a las regiuns in provediment cun infrastructuras persistentas da BUL cun sveltezzas simmetricas da passa 100 Mbit/s. Cumpareglià cun auters territoris è il provediment da la regiun Alvra cun infrastructuras effizientas a bindel lad fin ussa sut la media. Cun la contribuziun vegn stgaffida ina premissa impurtanta per far avanzar sistematicamain la transfurmaziun digitala en il chantun Grischun.

Ina infrastructura digitala effizienta è ina premissa centrala per che la transfurmaziun digitala haja success. Ella pussibilitescha furmas modernas da l'elavuraziun da datas, il diever da l'intelligenza artifiziala sco er furmas da lavur e models da fatschenta innovativs. Per promover quests svilups er ordaifer ils centers, sustegna il chantun la cumplettaziun da las infrastructuras a bindel ultralad cun meds finanzials or dal credit d'impegn per infrastructuras relevantas per il sistem.

In provediment d'auta qualitad cun bindel lad è da gronda impurtanza per il chantun Grischun ed en spezial per las regiuns perifericas. El rinforza l'attractivitad dal lieu e stgaffescha las premissas, per ch'i restia pussaivel da viver e da lavurar en moda persistenta er en territoris rurals.

Ils 28 d'avrigl 2025 han dus recurrents inoltrà in recurs da surveglianza cunter la vischnanca da Tavau. La vischnanca haja concedì ina permissiun da construcziun illegala per construir dus novs edifizis en l'aclaun Sertig Dörfji.

La Regenza ha constatà, che la cumpetenza da giuditgar davart questa fatschenta saja chaussa da las dretgiras e ch'il recurs da surveglianza na saja perquai betg admissibel. Suenter la concessiun da la permissiun tras il Cussegl pitschen da Tavau era averta la via giudiziala ordinaria cun la pussaivladad da far recurs tar la Dretgira superiura. Relevantas tenor il dretg da surveglianza pon esser mo quellas chaussas, che paran dad esser in disturbi u ina periclitaziun per ina vischnanca u per la relaziun tranter ina vischnanca ed il chantun. Quai premetta, ch'ina autoritad communala commettia en il rom da l'activitad administrativa cuntravenziuns giuridicas u administrativas spezialas, che muntan ultra da quai in donn considerabel dal bainstar public u che chaschunan ina inobservanza d'interess publics centrals impurtants. Perquai n'èsi betg stà pussaivel da dar suatientscha al recurs da surveglianza.

La Regenza ha fixà provisoricamain e retroactivamain per il 1. da schaner 2025 la tariffa da temp per prestaziuns da la psicoterapia psicologica a 2.58 francs per minuta, quai envers ils assicuraders da malsauns represchentads tras la Cuminanza da cumpra HSK SA. Questa tariffa vala fin ch'ina tariffa naziunala vegn approvada respectivamain fixada uffizialmain. Sche la tariffa definitiva avess dad esser pli bassa u pli auta prescriva la Regenza, ch'ils assicuraders da malsauns ston calcular da nov la participaziun als custs da las persunas assicuradas (franschisa, resalva persunala), e quai retroactivamain per la data dal tractament.

La Regenza ha prendì enconuschientscha dal fatg, ch'ils suandants projects federals vegnan suttamess a la votaziun dal pievel dumengia, ils 28 da settember 2025:

• Conclus federal dals 20 da december 2024 davart las taglias immobigliaras chantunalas sin abitaziuns secundaras (Fegl uffizial federal 2025 17);
• Lescha federala dals 20 da december 2024 davart la cumprova electronica da l'identitad ed auters meds da cumprova electronics (Lescha e-ID, LFEID) (Fegl uffizial federal 2025 20).

Sin plaun chantunal n'èn previs nagins projects da votaziun ils 28 da settember 2025.

A partir da la votaziun dal pievel dals 28 da settember 2025 stattan a disposiziun per l'emprima giada er cedels da votar cun la dumonda da votaziun en rumantsch. Sin dumonda da la Regenza producescha la Confederaziun en l'avegnir cedels da votar trilings (tudestg, rumantsch e talian), sco ch'els vegnan gia duvrads en il chantun Grischun per las votaziuns chantunalas.