En Svizra presta mintga tschintgavla persuna da 15 onns u pli veglia regularmain lavur voluntara per persunas parentas, per amias ed amis, per vischinas e vischins e per persunas che basegnan sustegn. Ellas van per exempel a far cumpras, pertgiran uffants, sustegnan persunas che basegnan tgira, organiseschan il contact cun uffizis ubain explitgan a geniturs da lingua estra, che na chapeschan betg la lingua locala, il cuntegn da la brev d'infurmaziun davart l'excursiun da scola da lur uffant. Ulteriurs radund 20 % da la populaziun s'engaschan en uffizi d'onur per in'uniun da sport u da cultura ubain per in'autra organisaziun. Questas persunas mettan a disposiziun lur temp, lur savida, lur experientschas e lur assistenza a favur d'autras persunas, senza ch'ellas vegnan remuneradas materialmain per quai. Quai ch'ellas prestan, è indispensabel per la coesiun sociala e tuttina resta quai savens invisibel.
Quai vala er per las persunas che gidan migrantas e migrants a savair s'integrar en nossa societad. Questas uschenumnadas persunas decisivas fan punts tranter las autoritads, las instituziuns, la societad indigena e las persunas che vivan qua, ma che derivan da culturas estras. Ellas accumpognan las persunas immigradas sin lur via en ina nova vita, intermedieschan tranter las culturas e gidan a chapir quai ch'è nunenconuschent. Uschia avran ellas novas pussaivladads d'agir ed accelereschan il process d'integraziun da las persunas pertutgadas.
Tge èn persunas decisivas?
- Ellas han per il solit atgnas experientschas da migraziun e san bain la lingua locala.
- Ellas èn famigliaras cun la vita e cun las structuras regularas en Svizra ed enconuschan p.ex. ils andaments da las autoritads, dal sistem da scola e da furmaziun, ils usits e las tradiziuns localas.
- Ellas han per regla buns contacts en la vischnanca resp. en la regiun e giaudan la confidenza tant da las autoritads sco er da la populaziun da migraziun correspundenta.
- Ellas adempleschan la rolla d'ina persuna da contact e sustegnan ses cumpatriots en cas da problems linguistics u culturals p.ex. en il contact cun uffizis u cun structuras regularas.
- Ellas intermedieschan en cas da difficultads tranter lur etnia e las structuras regularas (vischnanca, scola, baselgia, posts spezialisads).
- Ellas èn motivadas da collavurar cun la vischnanca e d'infurmar persunas immigradas davart purschidas d'integraziun, davart curs da lingua, davart la promoziun tempriva, davart uniuns e.u.v.
Engaschament da persunas decisivas en las vischnancas
En il rom dal program chantunal d'integraziun PCI han las persunas decisivas
ina rolla impurtanta tar la realisaziun da mesiras per la promoziun specifica da l'integraziun
en las vischnancas. Sut quest aspect sustegna il chantun Grischun – cun differentas prestaziuns da sustegn – las vischnancas en il rom da la constituziun e da la tgira d'ina rait da persunas decisivas.
Sustegn dal post spezialisà per l'integraziun a persunas decisivas
Las persunas decisivas prestan ina impurtanta contribuziun sociala e sustegnan las autoritads en lur incumbensa d'infurmaziun e d'integraziun. Per promover e per sustegnair las persunas decisivas en lur incumbensas multifaras e da gronda responsabladad porscha il post spezialisà per l'integraziun las suandantans prestaziuns:
- organisar inscunters da barat ed occurrenzas da furmaziun supplementara
- star a disposiziun sco post da consultaziun e da triascha per infurmaziuns generalas, per dumondas davart rollas e sfidas e.u.v.
- consegnar material d'infurmaziun gratuit en differentas linguas