Dumonda en scrit concernent las furmas cumplementaras d'abitar e d'assistenza per attempads en las regiuns periferas
Sessiun: 29.05.2000
En connex cun la revisiun dal concept da svilup dal Moesano ch'è vegnì terminà l'onn passà han ins dà in'attenziun speziala a la vegliadetgna.
Ins ha constatà ch'ils letgs en las chasas da tgira èn actualmain suffizients almain per la Val Mesauc, e quai grazia a las restructuraziuns logisticas ch'èn vegnidas fatgas ils davos onns e grazia a l'amplificaziun dal servetsch da „spitex“ che permetta als attempads da restar pli ditg en lur atgna abitaziun.
Ma la Val Calanca che rapreschenta 11% da la populaziun dal Moesano, dentant 17.5% da la populaziun en la vegliadetgna AVS e schizunt 23% da las persunas sur otganta onns e che na posseda betg in asil da vegls, a moda ch'ils attempads che n'èn betg pli abels da star en lur atgna chasa, èn sfurzads d'ir a star en ina chasa da tgira situada ordaifer lur val.
Suenter avair fatg ina retschertga tar las autoritads communalas e tar la populaziun attempada sezza, pari a la cumissiun ch'è s'occupada en connex cun il concept da svilup da la tematica da la vegliadetgna, fitg urgent da stuppar questa largia logistica e sociala. Sch'ins considerescha il moratori concernent la construcziun da novas chasas da tgira e la tenuta negativa envers la realisaziun d'ina structura centrala en la vallada, alura pari a la cumissiun adequat da metter a disposiziun structuras cumplementaras d'abitar, sco previsas en il project „Vegnir vegl en il Grischun“. Questas novas structuras duessan sustegnair il servetsch da „spitex“ ed il persunal indigen per la tgira fundamentala e la lavur da tegnairchasa e permetter als attempads da la Val Calanca da restar en lur val er cur ch'els n'èn betg pli abels da guardar per sasezs.
Per quest motiv suttamettain nus las suandantas dumondas a la regenza:
1. Tge experienzas èn vegnidas fatgas fin uss en noss chantun cun structuras cumplementaras d'abitar per attempads?
2. Co è reglada la subvenziun da talas structuras e sin tge pertschientuala vegn in eventual subsidi a muntar?
3. Tge èn las cundiziuns concretas per adattar logisticamain chasas existentas a l'intent descrit? Tge èn las premissas per la gestiun?
Cuira, ils 29 da matg 2000
Namen: Peretti, Keller
Session: 29.05.2000
Vorstoss: rg SchriftlicheAnfrage
Resposta da la regenza
La regenza respunda las dumondas sco suonda:
1. Experientschas cun furmas cumplementaras d'abitar per attempads n'existan anc betg en il chantun, perquai ch'oz na vegnan anc betg manadas gruppas da tgira ed abitaziuns assistidas per attempads. Planisadas vegnan gruppas da tgira a Sursaissa ed a Val S. Pieder sco er abitaziuns assistidas per attempads a Bravuogn, Favugn, Igis, Sursaissa ed a Val S. Pieder.
Il manaschi d'ina gruppa d'abitar tgirada vegn resguardà sco raschunaivel be en vischnancas cun dapli che 100 persunas en la vegliadetgna AVS.
2. La contribuziun dal chantun a las adattaziuns da la construcziun ed als indrizs per abitaziuns da locaziun per gruppas da tgira importa tut tenor la forza finanziala da las vischnancas participadas a 50 fin 65 pertschient dals custs imputabels. Als custs imputabels da la construcziun e dals indrizs d'abitaziuns assistidas per attempads conceda il chantun, resguardond la forza finanziala da las vischnancas pertutgadas, ina contribuziun da maximalmain 20 pertschient.
Gruppas da tgira ed abitaziuns assistidas per attempads obtegnan per l'assistenza da pazients ch'han basegn d'ina tgira intensiva e main intensiva actualmain in import dad 80 pertschient da la media da las contribuziuns chantunalas al deficit per di da tgira da las chasas da tgira.
La premissa per la concessiun da contribuziuns chantunalas è la cumprova dal basegn tras ils purtaders; plinavant sto esser avant maun l'acconsentiment da la vischnanca resp. da la corporaziun da vischnancas respectiva.
Da resguardar èsi che la regenza propona durant la sessiun d'october dal cussegl grond en la missiva davart la revisiun da la lescha da la tgira da malsauns ch'è da tractar, da remplazzar las contribuziuns da deficit resp. da gestiun dal chantun tras contribuziuns per la tgira da las abitantas e dals abitants dal sistem SCRA stgalim 4. Chasas da tgira sco er gruppas da tgira èn admessas a l'activitad sin donn e cust da l'assicuranza obligatoria da malsauns be, sch'ellas correspundan a la planisaziun chantunala per in provediment cun chasas confurm al basegn e n'èn consequentamain betg menziunads sin la glista chantunala da chasas da tgira. Per la decisiun d'investiziun è consequentamain recumandà in scleriment preliminar da la dumonda da l'admissiun sin la glista chantunala dals indrizs da lunga durada (glista da las chasas da tgira).
3. Gruppas da tgira èn da manar en in lieu cun ina buna avertura dal traffic, central e cun abitaziuns da 4 fin 6 chombras adattadas per sutgas cun rodas. Las abitaziuns duain disponer tenor pussaivladad ultra da las chombras per ils attempads, d'ina stiva, d'ina cuschina-stivetta e d'in bogn/WC er d'ina chombra da pichet. La midada en in'abitaziun normala da locaziun sto esser pussaivla.
La gruppa da tgira sto disponer d'ina assistenza medicala suffizienta e dal persunal professiunal necessari sco er d'indrizs medicinics confurms a l'intent e d'in provediment farmaceutic confurm a l'intent. Er l'assistenza da las persunas ch'han basegn d'ina tgira intensiva duai esser pussaivla. La gestiun utila ed economica da la gruppa da tgira sto esser garantida. Gruppas da tgira han da s'integrar organisatoriamain betg il davos per quest motiv ad ina instituziun staziunaria existenta u ad in'organisaziun da spitex. Tenor pussaivladad èsi d'empruar da cuntanscher ina collavuraziun cuntinuanta cun quests furniturs da prestaziuns.
Cuira, 23 d'avust 2000