La lescha d'energia dal chantun Grischun (LEG) vegn realisada en la pratica. Tras questa lescha vegnan promovidas en spezial energias regenerablas en il Grischun. L'incumbensa Heiz dat plinavant l'incarica a la regenza da far in urden da preschentaziun sistematic. Quai è indispensabel per ina discussiun fundada davart la politica d'energia. Il proxim pass è ussa quel da discutar mesiras da reducziun correspundentas e da sviluppar vinavant il concept dal clima per il Grischun cun l'intent da cuntanscher las finamiras svizras dal clima.
Perquai ch'il clima è insatge global, ston vegnir chattadas novas soluziuns cunter ils effects da serra nungiavischads e quellas duain correspunder als instruments «post Kyoto» ch'èn d'applitgar globalmain. «L'onn 2012 vegn a sa midar la basa per metter a quint la reducziun da CO2 a las finamiras svizras dal clima, cunquai che la basa legala per la politica dal clima da la Svizra scada la fin da l'onn 2012 cun la finiziun da l'uschenumnada perioda da Kyoto» (citat dal rapport explicativ tar la lescha d'energia dal chantun Grischun, 2009, p. 11). En il rom da las tractativas davart la politica futura dal clima, l'uschenumnada politica dal clima «post Kyoto» resp. «Rio +20», vegn la prestaziun dal guaud per la reducziun da CO2 a daventar globalmain pli impurtanta ed a survegnir ina valur economica tras il commerzi da certificats. Cun instruments flexibels dals uschenumnads «certificats naziunals» («local domestic offset projects») èsi pussaivel da vender cun buna rendita – en il commerzi da certificats ed a maun da projects locals – las reducziuns da CO2 cuntanschidas. Quai è ina schanza per il guaud grischun.
Cunquai ch'il guaud grischun, che sa cumpona da guaud e da chagliom, ha ina surfatscha da 192'000 ha, poi vegnir quintà en in'emprima stimaziun cun ina reducziun da CO2 da circa 100'000 tonnas e cun ina valur da las reducziuns d'emissiuns da circa 5 milliuns francs per onn. E questa valur tutga a 91% a las vischnancas. Durant la perioda da Kyoto ha la regenza svizra laschà metter a quint mintga onn reducziuns d'emissiuns or dal guaud svizzer en la dimensiun 0,5 milliuns tonnas. La dumonda è quella, sche betg er ils proprietaris da guaud èn proprietaris da questas reducziuns d'emissiuns e duain vegnir participads en l'avegnir a questas reducziuns d'emissiuns ubain sche la regenza svizra duai pretender er en l'avegnir per sasezza las prestaziuns dal guaud a favur da la protecziun dal clima, senza indemnisar ils proprietaris da guaud.
Il guaud è in instrument efficazi da lunga vista per reducir las emissiuns da CO2 en il Grischun, e cun in project svizzer renconuschì per reducir las emissiuns (certificats naziunals) pon vegnir realisads retgavs regulars a favur dals proprietaris da guaud.
La regenza vegn supplitgada da respunder las suandantas dumondas:
1. Vesa la regenza pussaivladads da persequitar projects dal clima tras la reducziun da CO2 or dal guaud grischun ed en la chadaina da la valurisaziun da laina?
2. È la regenza pronta – exaurind las pussaivladads da la politica internaziunala e naziunala dal clima – da planisar e da realisar en l'avegnir las prestaziuns dal guaud grischun a favur da la protecziun dal clima sco project svizzer per la reducziun d'emissiuns da CO2 cun ina sminuziun da las emissiuns renconuschida, e quai sche pussaivel tenor criteris dal standard suprem ed eventualmain en collavuraziun cun auters chantuns da muntogna?
Cuira, ils 6 da december 2011
Nick, Barandun, Bezzola (Zernez), Burkhardt, Casanova-Maron, Claus, Clavadetscher, Engler, Fontana, Furrer-Cabalzar, Giacomelli, Gunzinger, Hartmann (Champfèr), Hartmann (Cuira), Heiz, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jenny, Kasper, Krättli-Lori, Kunz (Fläsch), Kunz (Cuira), Marti, Meyer-Grass, Michael (Castasegna), Michel, Niggli (Samedan), Perl, Pfäffli, Rathgeb, Rosa, Steck-Rauch, Stiffler (Cuira), Troncana-Sauer, Valär, Vetsch (Pragg-Jenaz), Waidacher, Wieland, Zweifel-Disch
Resposta da la regenza
La finamira principala dal protocol da Kyoto è quella da reducir las emissiuns da gas cun effect da serra cun agid da mesiras naziunalas a las funtaunas da las emissiuns. Dumandadas èn qua tras en emprima lingia mesiras per spargnar energia, per augmentar l'effizienza energetica e per utilisar dapli energias regenerablas. Ultra da questas mesiras primaras prevesa il protocol da Kyoto er pussaivladads da realisar ina part da las obligaziuns da reducziun en auters pajais tras uschenumnads "mecanissems flexibels" u da metter a quint las prestaziuns da reducziun da CO2 a la finamira da reducziun.
En Svizra ha il guaud gì ils onns 2008 fin 2010 ina prestaziun da reducziun da CO2 tranter 0,5 ed 1,0 milliuns tonnas per onn. Questa valur po variar fermamain d'in onn a l'auter tut tenor la midada da la surfatscha dal guaud, da la cultivaziun dal guaud e d'auters criteris. Cun prestaziun da reducziun dal guaud èsi manegià che las emissiuns da gas cun effect da serra, che resultan principalmain tras la combustiun da purtaders d'energia fossils, vegnan per part reducidas tras il guaud, perquai ch'i vegn arcunà CO2 en la biomassa dal guaud grazia a la fotosintesa. En la bilantscha naziunala dal gas cun effect da serra vegn questa prestaziun da reducziun messa a quint. Uschia presta il guaud ina contribuziun impurtanta per reducir – en il sectur dals carburants – la differenza actuala envers la finamira d'emissiun.
Sco quai ch'igl è menziunà correctamain en la dumonda da la fracziun, pon ins partir dal fatg ch'il guaud grischun haja ina prestaziun da reducziun da CO2 da 100'000 tonnas per onn. In certificat da CO2 custa actualmain circa 10 euros per tonna CO2 sin il martgà internaziunal. Il giavisch d'indemnisar las proprietarias ed ils proprietaris da guaud per questa prestaziun da reducziun è da princip giustifitgà tenor l'avis da la regenza. La regenza ha perquai sustegnì gia l'onn 2005 – en il rom da sia consultaziun tar la revisiun parziala da la lescha federala davart il guaud – stentas correspundentas da la confederaziun. En quest project n'èn las chombras federalas dentant betg entradas, ma quai per auters motivs. Pervia da quai manca anc adina ina basa giuridica per indemnisar las proprietarias ed ils proprietaris da guaud a maun da bunificaziuns d'emissiun per lur prestaziuns da reducziun da CO2. Sin basa da questa situaziun giuridica han ellas ed els oz mo la pussaivladad d'offrir las prestaziuns da reducziun da CO2 da lur guaud sin il martgà voluntar en furma da certificats da CO2. Ils certificats correspundents dastgan dentant vegnir offrids mo, sch'il volumen da laina vegn augmentà sin basa da mesiras activas per reducir las emissiuns da CO2 e sch'el è segirà a lunga vista. Process natirals che na dovran naginas mesiras spezialas na vegnan betg renconuschids cun certificats da CO2 martgadabels.
Perquai che las basas giuridicas sin plaun federal mancan, na vesa la regenza actualmain naginas pussaivladads da persequitar projects dal clima cun agid da la reducziun da CO2 or dal guaud grischun. Per las medemas ponderaziuns n'exista er nagin spazi d'agir per eventualmain planisar u realisar ensemen cun auters chantuns da muntogna prestaziuns dal guaud grischun a favur da la protecziun dal clima sco project svizzer per la reducziun d'emissiuns da CO2 cun ina sminuziun da las emissiuns renconuschida. La regenza vegn dentant a sustegnair er en l'avegnir stentas correspundentas da la confederaziun. Las stentas actualas per flexibilisar la politica da surfatschas da guaud na dastgan dentant betg vegnir impedidas qua tras. Las surfatschas agriculas privilegiadas sco er ils territoris d'ina gronda valur ecologica u da la cuntrada ston vegnir mantegnids senza restricziuns e na dastgan betg vegnir donnegiads tras l'augment dal volumen da laina.
14 da mars 2012