Cun la lescha d'energia dals 20 d'avrigl 2010 e cun l'ordinaziun respectiva dals 12 d'october 2010 posseda il Grischun ina basa legala actuala e moderna per ina politica d'energia efficazia. Il chantun ha fixà la finamira da reducir l'emissiun da CO2 cun reducir il consum d'energia en l'edifizi e cun substituir las energias fossilas tras energias regenerablas.
I vala da princip ch'il chantun Grischun po sa participar als custs, sch'i vegnan installads en edifizis existents indrizs per producir energia sin basa da purtaders d'energia regenerabels u sch'i vegnan prendidas mesiras per augmentar l'effizienza energetica. Però vegnan las contribuziuns finanzialas als indrizs da la tecnica da chasa concedidas mo, sche duas da las trais surfatschas principalas dals mirs externs da l'edifizi adempleschan autas pretensiuns. En l'adattaziun dal program naziunal d'edifizis ch'è vegnida fatga ultimamain èn las pretensiuns e las cundiziuns vegnidas rendidas uschè severas che edifizis pli pitschens sco per exempel chasas d'ina famiglia na survegnan per regla naginas contribuziuns da promoziun pli per sanaziuns. Uschia croda automaticamain er il dretg da survegnir il bonus chantunal per sanaziuns totalas.
Sch'il stgaudament d'in edifizi d'abitar sto vegnir sanà, n'èsi per blers possessurs d'immobiglias betg pussaivel per motivs finanzials da sanar il medem mument er ils mirs exteriurs da lur edifizi. Uschia croda tenor l'ordinaziun d'energia vertenta da l'autra vart er il dretg da survegnir ina contribuziun da promoziun per sanar ils indrizs da la tecnica da chasa. Per blers possessurs d'atgna proprietad crodan uschia ils stimuls sco er ils meds da promoziun per midar ad energias regenerablas.
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders pretendan perquai ina schluccada da l'art. 40 al. 4 da l'ordinaziun d'energia che pussibilitescha al possessur d'ina chasa da far las sanaziuns savens sfurzadas da la tecnica da chasa prioritarmain cun la garanzia da survegnir ina contribuziun da promoziun e da sanar energeticamain las surfatschas principalas dals mirs exteriurs da l'edifizi en etappas. La regenza duai elavurar ina proposta per adattar l'ordinaziun d'energia e da cumprovar en quest connex la reducziun supplementara spetgada da l'emissiun da CO2 sco er da las consequenzas finanzialas e persunalas che vegnissan chaschunadas tras quai.
Samignun, ils 13 da zercladur 2012
Geisseler, Casty, Valär, Barandun, Bezzola (Zernez), Blumenthal, Brandenburger, Bucher-Brini, Burkhardt, Caduff, Caluori, Casutt, Casutt-Derungs, Clalüna, Claus, Clavadetscher, Conrad, Darms-Landolt, Dosch, Engler, Fasani, Foffa, Fontana, Frigg-Walt, Furrer-Cabalzar, Gartmann-Albin, Giacomelli, Gunzinger, Heiz, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jeker, Jenny, Joos, Kasper, Kollegger (Malix), Komminoth-Elmer, Krättli-Lori, Kunz (Fläsch), Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Meyer-Grass, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Michel (Tavau Monstein), Montalta, Nick, Niederer, Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Parpan, Pedrini, Peyer, Pfäffli, Pfenninger, Pult, Righetti, Sax, Stiffler (Tavau Plaz), Thöny, Tomaschett-Berther (Trun), Trepp, Vetsch (Pragg-Jenaz), Waidacher, Wieland, Zanetti, Degonda, Deplazes, Monigatti
Resposta da la regenza
Tenor l'art. 40 al. 4 da l'ordinaziun d'energia dal chantun Grischun (OEG) vegnan pajadas contribuziuns per indrizs da la tecnica da chasa, sche duas da las trais surfatschas principalas (fatschada, fanestras, tetg/palantschieu dal surchombras) correspundan a las pretensiuns tenor l'agiunta 11 OEG. Exceptads da quai èn ils indrizs per producir aua chauda. En spezial èn quai implants solars termics e boilers da pumpas da chalur. Quels pon vegnir sustegnids gia oz senza ch'i vegnian fatgas pretensiuns per ils mirs exteriurs. Per edifizis novs na vegnan pajadas naginas contribuziuns.
L'art. 40 al. 4 sustegna la strategia da sanaziun dal chantun da blers onns. Or da l'optica energetica èsi da princip raschunaivel da renovar l'emprim ils mirs exteriurs d'in edifizi e da midar pir en in segund pass ad energias regenerablas. Savens ha quest proceder er avantatgs ord vista economica, perquai che chasas ch'èn isoladas mal dovran prestaziuns pli grondas dals stgaudaments.
Las pretensiuns per ina contribuziun da promoziun or dal program naziunal d'edifizis èn creschidas marcantamain. Per edifizis pli pitschens sco chasas d'ina famiglia han las adattaziuns facticamain per consequenza che mo sanaziuns cumplettas pon vegnir promovidas.
La pratica mussa che la sanaziun dals mirs exteriurs e tala dals indrizs da la tecnica da chasa d'in edifizi vegnan il pli savens fatgas en etappas. Pia constatti che quellas proprietarias e quels proprietaris da chasas che renoveschan l'emprim mo ils indrizs da la tecnica da chasa na survegnan nagina contribuziun da promoziun. Sche l'art. 40 al. 4 vegniss schluccà, avessan en il futur tut ils indrizs da la tecnica da chasa che lavuran cun energias regenerablas il dretg da vegnir promovids.
Per onn vegnan renovads actualmain en il Grischun var 3'000 stgaudaments. In terz da quels dastgass vegnir remplazzà tras stgaudaments che lavuran cun energias regenerablas. L'onn 2011 èn vegnidas pajadas contribuziuns da promoziun en l'autezza totala da stgars 1,5 milliuns francs per bundant 200 stgaudaments. Quests stgaudaments substitueschan in equivalent dad ieli da var 3'000 t resp. da 9'500 t CO2. Ina schluccada da l'art. 40 al. 4 dastgass augmentar il dumber dals stgaudaments subvenziunabels che lavuran cun energias regenerablas per circa 1'000 unitads per onn. Quests stgaudaments substituissan in equivalent dad ieli da var 15'000 t resp. da 47'500 t CO2. La summa da promoziun che fiss necessaria supplementarmain dastgass importar bundant 7 milliuns francs. Quai fiss quasi ina dublegiada dals meds finanzials actuals (9 milliuns francs). Per elavurar las dumondas stuess ultra da quai vegnir stgaffida ina plazza da lavur supplementara, quai che fiss tut en tut – tenor il giudicament da la regenza – in project difficil.
Ord vista da la problematica dal CO2 avess in schluccament da l'art. 40 al. 4 per consequenza che las finamiras da la politica dal clima, en spezial las finamiras da reducziun e da substituziun ch'èn fixadas en la lescha d'energia dal chantun Grischun vegnissan ademplidas pli svelt. Ord vista energetica pudess quai per part er manar a soluziuns suboptimalas. En spezial pumpas a chalur en chasas isoladas mal chaschunan gronds custs d'investiziun ed in effect pli pitschen resp. in consum d'electricitad pli grond.
L'experientscha mussa che la regulaziun oravant tut en connex cun la realisaziun dal provediment cun chalur a distanza chaschuna situaziuns betg satisfacentas. La problematica è quella che, sch'in conduct per chalur a distanza vegn construì, bleras proprietarias e blers proprietaris da chasas vulessan vegnir colliads cun quest conduct, ma ch'il termin fixà da dadora na correlescha però betg cun las mesiras planisadas per sanar ils mirs exteriurs da l'edifizi.
Sin basa da questas explicaziuns è la regenza pronta d'acceptar mo tschertas parts da questa incumbensa. Perquai duai la OEG vegnir adattada uschenavant che contribuziuns da promoziun a corporaziuns da chalur duain pudair vegnir concedidas senza far pretensiuns per ils mirs exteriurs d'in edifizi.
20 d'avust 2012