L'onn 2005 ha il cussegl grond deliberà la lescha chantunala davart la planisaziun dal territori (LPTGR). Tenor l'art. 104 LPTGR ston las organisaziuns che han il dretg da far recurs s'annunziar – tar proceduras EOZ e tar planisaziuns che ston vegnir approvadas dal chantun – en il rom d'ina participaziun a la procedura, sch'ellas vulan eventualmain far diever dal dretg da far recurs. Questa "participaziun a la procedura" ha lieu en il rom da la procedura da cunrapport ch'è uschia u uschia necessaria entaifer l'administraziun. Sche las organisaziuns che han il dretg da far recurs na fan betg diever da quest dretg, vala quel sco scadì.
Quest artitgel è vegnì motivà cunzunt cun avantatgs. Chavazzins respectivs èn: exposiziun centrala da las actas per las organisaziuns da l'ambient tar l'uffizi per il svilup dal territori; nagina redacziun da decisiuns formalas da protesta resp. da recurs che custan bler temp – percunter liquidaziun speditiva da la procedura; tut en tut proceduras pli curtas; augment da la prontezza da contractar; optimaziuns constructivas e duraivlas dal project. Uschia èsi vegnì argumentà en la missiva tar la LPTGR ed uschia statti er scrit en l'agid da lavur tar la LPTGR.
L'artitgel 104 è ussa en vigur dapi intgins onns, ed il mument è arrivà da controllar seriusamain questa disposiziun. En la pratica han las vischnancas sco er las projectadras ed ils projectaders in maletg in pau auter dals effects: Perquai ch'il dretg da far recurs vala sco scadì senza participaziun a la procedura, han lieu fitg bleras participaziuns a la procedura, e quellas èn per part stentusas e prolungheschan la procedura senza propi purtar avantatgs.
En il rom d'ina tala controlla interesseschan las suandantas dumondas:
a) Tge effects quantitativs ha la participaziun a la procedura: Dumber da participaziuns a la procedura, consequenzas per la procedura e per ils termins?
b) Tge effects qualitativs ha la participaziun a la procedura: Vegnan ils projects propi megliers? Vegnan vitiers novs aspects tras la participaziun da las organisaziuns da l'ambient a la procedura u èn quests aspects gia cuvrids tras ils posts da servetsch ch'èn incumbensads cun la protecziun da la natira e da la cuntrada?
c) Han er auters chantuns ina tala disposiziun?
d) È la participaziun a la procedura in "model da success" ord vista da la regenza, u è la regenza pronta d'abolir l'art. 104 LPTGR en il rom d'ina revisiun parziala da la LPTGR?
Cuira, ils 5 da december 2012
Parolini, Cavegn, Engler, Aebli, Albertin, Berther (Mustér), Berther (Camischolas), Blumenthal, Brandenburger, Buchli-Mannhart (Stussavgia Plaz), Caduff, Caluori, Campell, Casty, Casutt, Casutt-Derungs, Clalüna, Conrad, Davaz, Della Vedova, Dermont, Dosch, Dudli, Fallet, Fasani, Felix, Geisseler, Grass, Gunzinger, Heiz, Hitz-Rusch, Jeker, Joos, Kasper, Kleis-Kümin, Koch (Tumein), Koch (Igis), Kollegger (Cuira), Kollegger (Malix), Komminoth-Elmer, Kunz (Fläsch), Marti, Michael (Donat), Montalta, Nick, Nigg, Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Parpan, Pedrini, Sax, Steck-Rauch, Stiffler (Tavau Plaz), Tomaschett (Breil), Tscholl, Valär, Vetsch (Klosters Dorf), Waidacher, Wieland, Buchli (Favugn), Fausch, Müller (Susch), Müller (Haldenstein), Patt, Vincenz
Resposta da la regenza
Situaziun da partenza
Tenor l'art. 104 al. 2 da la lescha davart la planisaziun dal territori per il chantun Grischun (LPTGR) na ston las organisaziuns da l'ambient che han il dretg da far recurs (OPA) betg pli far formalmain protesta u recurs en il rom da proceduras d'edifizis e stabiliments ordaifer la zona da construcziun (EOZ) e da proceduras da la planisaziun locala (PL), per ch'ellas na perdian betg la pussaivladad da recurrer tar las dretgiras cunter las permissiuns EOZ u cunter ils conclus d'approvaziun da la planisaziun locala. I basta, sch'ellas s'annunzian durant l'exposiziun ordinaria tar l'uffizi per il svilup dal territori (UST) e sch'ellas inoltreschan alura ina posiziun entaifer in termin che vegn fixà dal UST (7 dis per EOZ, 10 dis per PL). Sco preschentà correctamain en la dumonda duess questa soluziun porscher avantatgs considerabels a tut las parts participadas, uschia tranter auter la pussaivladad da mantegnair in'exposiziun d'ina durada da 20 empè da 30 dis per dumondas EOZ, perquai ch'igl ha lieu in'exposiziun centrala per las OPA a Cuira.
Tar la dumonda a:
Per ils trais ultims mezs onns (MO) sa preschenta la statistica da las participaziuns da las OPA a proceduras sco suonda:
Questa tabella mussa che las OPA inoltreschan posiziuns sco talas en stgars 10 % dals cas EOZ ed en ca. 25 % da las PL. Quant enavant che quai ha in effect sin ils termins da procedura n'è betg vegnì evaluà. Relevanta per las resursas n'è ina participaziun ad ina procedura en mintga cas betg pir lura, sch'ella finescha en ina posiziun, mabain er gia lura, sch'ella porta discurs da scleriment dal project tranter l'uffizi e las OPA en il rom da l'invista da las actas.
Tar la dumonda b:
Sche la regulaziun speziala da las proceduras ha effects positivs per la qualitad dals projects u da las PL, n'è betg vegnì evaluà e na vegn betg evaluà. Uschenavant che la regulaziun ha per consequenza che las OPA vegnan consultadas gia en il stadi da projectaziun, dastgass ella bain purtar meglieraziuns qualitativas. Sche las OPA s'annunzian percunter pir tar l'exposiziun da la dumonda da construcziun u dal recurs, èn ils effects da meglieraziun bain pli pitschens, cunquai ch'er l'uffizi per la natira e l'ambient propona per regla cundiziuns sumegliantas.
Tar la dumonda c:
Ina regulaziun speziala cumparegliabla n'è betg enconuschenta en auters chantuns. Percunter importa il termin d'exposiziun da la dumonda da construcziun en tut ils auters chantuns 30 empè da 20 dis sco en il Grischun.
Tar la dumonda d:
Malgrà ils avantatgs menziunads ch'ins spetgava da la regulaziun speziala da las proceduras, speravan ins che las OPA na fetschian betg diever en moda memia excessiva dals instruments da l'annunzia u da la posiziun ch'èn vegnids mess a disposiziun. Questa aspectativa n'è betg anc s'accumplida, sch'ins resguarda il dumber relativamain grond da participaziuns a proceduras. Dacurt ha la regenza communitgà quai cleramain a las OPA.
Ussa sto l'ulteriur svilup vegnir observà criticamain. Ensemen cun las OPA duain vegnir tschertgadas en quest connex a medem temp ulteriuras pussaivladads per optimar il process da participaziun (p.ex. posiziuns gia en l'exposiziun da cooperaziun a la PL). Tut tenor il svilup ed ils resultats da questa evaluaziun sa resalva la regenza il dretg d'integrar la regulaziun en il catalog d'examinaziun per la revisiun da la LPTGR che ha tuttina lieu proximamain.
6 da mars 2013