Cun duas dumondas da la deputada Kleis-Kümin e dal deputà Zweifel-Disch èsi vegnì rendì attent a la problematica da l'integraziun d'uffants da lingua estra. Il giavisch central è quel da conceder ad uffants immigrads las medemas schanzas da furmaziun. Per ch'els survegnian er las medemas cundiziuns da partenza, sto vegnir dada in'attenziun speziala a l'acquisiziun da la lingua.
Cuntrari ad auters chantuns (p.ex. Turitg e Glaruna) na porscha il Grischun nagin sustegn finanzial per ina promoziun correspundenta en uschenumnadas scolas u purschidas d'integraziun che vegnan per part manadas sin plaun intercommunal.
Senza sustegn chantunal vegnan vischnancas cun in'auta quota d'uffants da lingua estra engrevgiadas sproporziunadamain. La promoziun necessaria – respectivamain l'instrucziun che vegn prendida en mira en purschidas d'integraziun spezialas – duai avair lieu durant in temp limità, fin ch'ils uffants pon midar en las structuras regularas.
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan la regenza:
Da promover la creaziun da purschidas d'integraziun e da tegnair quint spezialmain da la quota d'uffants da lingua estra en ina vischnanca en il rom da la refurma da la gulivaziun da finanzas. Per uffant da lingua estra duai uschia vegnir pajada ina indemnisaziun supplementara. Questa indemnisaziun sto vegnir colliada cun la purschida correspundenta.
Cuira, ils 12 da favrer 2013
Zweifel-Disch, Kleis-Kümin, Locher Benguerel, Baselgia-Brunner, Bezzola (Samedan), Burkhardt, Caduff, Caluori, Casanova-Maron, Casutt Renatus, Casutt-Derungs Silvia, Cavegn, Claus, Darms-Landolt, Della Vedova, Engler, Foffa, Furrer-Cabalzar, Geisseler, Giacomelli, Heiz, Holzinger-Loretz, Krättli-Lori, Kunz (Fläsch), Märchy-Caduff, Marti, Meyer-Grass, Michael (Castasegna), Niederer, Noi-Togni, Papa, Pedrini, Peyer, Pfäffli, Pult, Steck-Rauch, Stiffler (Cuira), Thöny, Trepp, Troncana-Sauer, Vetsch (Pragg-Jenaz), Waidacher, Zanetti, Bürgi-Büchel, Degonda, Deplazes, Epp, Michel (Igis), Monigatti, Pfister, Wellinger
Resposta da la regenza
L'incumbensa Zweifel-Disch sa referescha a las duas dumondas Kleis-Kümin e Zweifel-Disch ch'èn vegnidas tractadas dal cussegl grond en la sessiun da favrer 2013. En las respostas a questas duas dumondas ha la regenza explitgà, tge purschidas che las instituziuns responsablas per la scola ston resp. pon metter a disposiziun a favur da l'integraziun da scolaras e da scolars da lingua estra e tge incumbensas ch'il chantun sto ademplir en quest connex.
Tras la nova lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun (lescha da scola) dals 21 da mars 2012, ch'entra en vigur il 1. d'avust 2013, na resultan naginas novaziuns areguard il cuntegn da l'integraziun da scolaras e da scolars da lingua estra. Sco la lescha da scola vertenta cuntegna er la nova lescha da scola disposiziuns davart las purschidas che las instituziuns responsablas per la scola ston furnir supplementarmain per las scolaras ed ils scolars da lingua estra. Tenor questas disposiziuns succeda la promoziun principalmain tras l'instrucziun da promoziun per scolaras e scolars da lingua estra en la lingua d'instrucziun. En cas da basegn pon vegnir furmadas classas da scolarisaziun (er numnadas classas d'integraziun). En classas da scolarisaziun duain las scolaras ed ils scolars da lingua estra vegnir promovids intensivamain en la lingua d'instrucziun e vegnir preparads sistematicamain per l'integraziun en la classa regulara.
Cumplementarmain a las purschidas da las structuras regularas, ch'èn francadas en la lescha, pon vegnir inoltradas al post spezialisà per l'integraziun da l'uffizi da migraziun e da dretg civil (UMDC) dumondas per sustegn professiunal e finanzial da mesiras specificas da la promoziun da l'integraziun ubain projects da pilot.
Tant tenor la legislaziun da scola vertenta sco er tenor la legislaziun nova subvenziunescha il chantun la promoziun da scolaras e da scolars da lingua estra cun agid da contribuziuns pauschalas a favur da l'instrucziun da promoziun per scolaras e scolars da lingua estra. La pauschala ch'il chantun paja a favur da purschidas per scolaras e scolars da lingua estra tenor l'art. 81 da la nova lescha da scola, è vegnida acceptada dal cussegl grond en il rom da la tractativa da la missiva davart la nova lescha da scola senza midadas dal cuntegn en cumparegliaziun cun la lescha da scola vertenta.
La contribuziun supplementara per uffant da lingua estra, che vegn pretendida en l'incumbensa Zweifel-Disch, vegn resguardada en la refurma planisada da la gulivaziun da finanzas (refurma da la GF) uschenavant, ch'er persunas en la procedura d'asil cun ina durada da dimora da passa 12 mais vegnan quintadas da nov tar la populaziun residenta permanenta, uschia ch'ellas effectueschan pajaments da gulivaziun per las vischnancas da domicil respectivas. Quai è impurtant, perquai ch'er numerus uffants da requirentas e da requirents d'asil vegnan quintads tar las scolaras ed ils scolars da lingua estra.
In ulteriur resguard da purschidas da las instituziuns responsablas per la scola a favur da la promoziun d'uffants da lingua estra n'è betg previs en il sboz da consultaziun tar la refurma da la GF, cunquai che la gulivaziun da las resursas e da las grevezzas n'è da princip betg concepida per tals interess spezials. Cunter la pretensiun actuala d'ina contribuziun supplementara per uffant da lingua estra en il rom da la gulivaziun da finanzas pleda plinavant il fatg ch'i fiss necessari da far ina revisiun parziala da la lescha da scola, avant che quella entrass en vigur.
La regenza examinescha dentant il giavisch d'ina contribuziun supplementara per uffant da lingua estra en il rom da l'evaluaziun da la consultaziun tar la refurma da la GF fin mez matg 2013. Il mument da la deliberaziun da la resposta qua avant maun n'èn ils resultats da l'evaluaziun da la consultaziun betg anc enconuschents. Tenor il plan da termins actual per la missiva tar la refurma da la GF parta la regenza dentant dal fatg ch'ella possia infurmar en la sessiun da zercladur 2013, cur che l'incumbensa Zweifel-Disch vegn tractada, davart quai ch'è previs en la missiva tar la refurma da la GF areguard il giavisch da l'incumbensa qua avant maun.
Er la regenza è da l'avis che las instituziuns responsablas per la scola prestian – tar l'integraziun d'uffants da lingua estra – ina contribuziun impurtanta a favur d'ina incumbensa centrala da la societad e dal stadi. Per ina promoziun da purschidas d'integraziun che surpassan las pussaivladads menziunadas mancan dentant las basas legalas.
En vista al mument che questa intervenziun è vegnida fatga ed en vista a l'evaluaziun da la consultaziun tar la refurma da la GF na vesa la regenza plinavant naginas pussaivladads d'acceptar l'incumbensa. La regenza examinescha la pretensiun d'ina indemnisaziun supplementara sur la gulivaziun da finanzas gia en il rom da la refurma da la GF; la missiva tar la refurma da la GF vegn deliberada mez zercladur per mauns dal cussegl grond.
Sut quest aspect propona la regenza da refusar l'incumbensa.
12 d'avrigl 2013