Situaziun da partenza:
En ils onns passads han differentas vischnancas stuì sa declerar prontas da pussibilitar centers da transit sin lur territori communal. Per quest intent èn ellas sa fidadas explicitamain da las empermischuns da las autoritads chantunalas che pretendevan ch'i na resultian nagins custs supplementars tras quai per las vischnancas da staziunament.
En realitad n'è quai dentant betg dal tuttafatg vaira. Il chantun surpiglia bain ils custs da la gestiun; en l'art. 14 dal sboz da revisiun tar la lescha davart il sustegn da persunas basegnusas (DG 564.250) è dentant previsa mo in'obligaziun da sustegnair persunas en la procedura d'asil, persunas admessas provisoricamain sco er persunas cun ina dumonda d'asil refusada legalmain. Las fugitivas ed ils fugitivs renconuschids ed admess provisoricamain n'èn betg cuntegnids en quest artitgel. Els van pia cumplettamain a quint da las vischnancas cun centers da transit. Ils custs supplementars resultan en emprima lingia tar ils uffizis dal servetsch social, tar las scolas e tar las controllas d'abitantas e d'abitants e chaschunan ultra da quai ina lavur supplementara considerabla per las referendarias ed ils referendaris (agid per tschertgar abitaziuns, intermediaziun da lavur, agid pratic per ina vita independenta, scolarisaziuns e.u.v.).
Ils scleriments ch'èn vegnids fatgs tar il departament cumpetent conferman quests problems, uschia che la regenza ha concludì d'indemnisar – fin a l'entrada en vigur da la nova gulivaziun da finanzas – las actualmain 4 vischnancas da staziunament (Schluein, Cazas, Cuira e Tavau) pauschalmain cun en tut 100 000.– francs/onn. Questa indemnisaziun da 20 000.– francs resp. 30 000.– francs per vischnanca cuvra dentant mo ina part dals custs supplementars. (A Tavau han importà ils custs che n'èn betg cuvrids ni da la confederaziun ni dals chantuns circa 60 000.– francs l'onn 2011, e quai per var 30 fugitivas e fugitivs renconuschids ed admess provisoricamain. Da nov stattan a disposiziun a Tavau Laret 120 letgs.)
L'empermischun da la regenza da serrar questa largia tras la refurma da la GF n'è betg visibla – almain ord la vista actuala – en il text da la missiva.
Pervia da la situaziun actuala en las vischnancas pertutgadas il mument sco er en vista a la transparenza per ulteriuras vischnancas che vegnan a stuair metter a disposiziun centers da transit en il futur, supplitgeschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders da respunder las suandantas dumondas:
1. È la regenza da l'avis ch'i na possian betg resultar custs supplementars per vischnancas cun centers da transit?
2. È la regenza da l'avis che la refurma da la GF saja il dretg instrument per gulivar la grevezza extraordinaria?
3. Prevesa la regenza in'autra structura per stgaffir la basa legala mancanta?
En il senn d'ina soluziun ch'è urgentamain necessaria per las vischnancas ed il chantun engraziain nus per la resposta a las dumondas.
Cuira, ils 11 da zercladur 2013
Mani-Heldstab, Kleis-Kümin, Berther (Camischolas), Brandenburger, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart (Stussavgia Plaz), Caduff, Caluori, Campell, Casutt-Derungs Silvia, Clalüna, Conrad, Darms-Landolt, Dermont, Dosch, Fasani, Felix, Geisseler, Hardegger, Jeker, Jenny, Joos, Kollegger (Malix), Komminoth-Elmer, Locher Benguerel, Märchy-Caduff, Marti, Meyer-Grass, Michael (Castasegna), Michel, Niederer, Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Parolini, Pedrini, Righetti, Sax, Tenchio, Tomaschett-Berther (Trun), Trepp, Troncana-Sauer, Valär, Wieland, Berther (Segnas), Bürgi-Büchel, Däscher, Degonda, Deplazes, Motti, Müller (Haldenstein), Schlatter
Resposta da la regenza
Sa basond sin l'art. 4 da la lescha introductiva tar la legislaziun federala davart las persunas estras e davart ils fatgs d'asil (LItLEA; DG 618.100) po la regenza obligar las vischnancas d'acceptar requirentas e requirents d'asil, persunas admessas provisoricamain e persunas che basegnan protecziun a norma dal dumber d'abitantas e d'abitants da las vischnancas. Il chantun po manar agens centers da collocaziun sco er atgnas structuras per prestar l'agid d'urgenza. Sche singulas vischnancas ston supportar grevezzas finanzialas smesiradas, perquai ch'ellas ston procurar per la collocaziun, las conceda la regenza ina gulivaziun finanziala. La gulivaziun subsidiara vegn mo applitgada, sche las grevezzas na pon betg vegnir cuvridas autramain – p.ex. tras la gulivaziun da finanzas e da grevezzas. Sa basond sin l'art. 37 da l'ordinaziun tar la LItLEA valan las grevezzas alura sco smesiradas, sche las expensas necessarias da las vischnancas en ils secturs respectivs han per consequenza ch'i resulta in augment d'almain 10 %. Gulivads vegnan maximalmain ¾ da las grevezzas.
Tenor la gulivaziun da finanzas actuala na survegnan las vischnancas ni directamain ni indirectamain pajaments da gulivaziun en ils fatgs d'asil. Tras la gulivaziun da finanzas ch'è vegnida concepida da nov en il rom da la refurma da la gulivaziun da finanzas (refurma da la GF) vegnan las contribuziuns da gulivaziun per tut las vischnancas influenzadas tras las persunas ch'èn en il process d'asil. Da quai profitan cunzunt las vischnancas che han centers da transit. La regenza vegn a preschentar al cussegl grond quest causal en il rom da la missiva tar la refurma da la GF.
Respostas a las dumondas fatgas
1. A las vischnancas pon resultar custs pervia da las requirentas e dals requirents d'asil. Quai vala er per las vischnancas che han centers da transit. En quest connex duain però vegnir evitads cunzunt custs supplementars excessivs pervia d'in center da transit envers ina situaziun cun ina repartiziun gulivada da las requirentas e dals requirents d'asil sin las vischnancas. En quest cas prevesa l'art. 4 al. 3 LItLEA pajaments da gulivaziun.
2. La gulivaziun da las resursas ch'è planisada en il rom da la proxima refurma da la GF vegn a tegnair quint da la situaziun speziala da las vischnancas cun ina part surproporziunala da persunas en il process d'asil. Per il dumber d'abitantas e dad abitants d'ina vischnanca vegn ad esser decisiva la populaziun residenta permanenta. A partir da l'onn 2010 quintan er persunas che han il status d'asilantas tar quella, uschespert che la durada da lur dimora importa almain 12 mais. L'onn 2010 han stuì vegnir quintadas en tut 600 persunas tar questa categoria. Da quellas han pertutgà 339 persunas las quatter vischnancas che han in center da transit: Cazas, Cuira, Schluein e Tavau. Tras la nova gulivaziun da resursas vegnan pajadas contribuziuns da gulivaziun er per questas persunas. Questas quatter vischnancas vegnan distgargiadas considerablamain er tras las adattaziuns a la refurma da la GF che la regenza ha previs. In'ulteriura gulivaziun, en spezial per ils custs da fugitivas e fugitivs renconuschids ed admess provisoricamain na para betg necessaria. En quest connex saja renvià a l'incumbensa Zweifel-Disch ch'è vegnida acceptada durant la sessiun da zercladur e che concerna la promoziun da purschidas d'integraziun per uffants da lingua estra. La regenza ha l'intenziun dad auzar las contribuziuns chantunalas a l'instrucziun per uffants da lingua estra en il rom da la refurma da la GF sin il nivel dals custs cumplains; quai vegn a distgargiar ulteriuramain las quatter vischnancas menziunadas.
3. Il diever da la gulivaziun individuala d'inegualitads per grevezzas spezialas (GIG) ch'è planisada en il rom da la refurma da la GF na po betg vegnir en dumonda. Questa gulivaziun è concepida per cas d'urgenza unics e betg per pajaments da gulivaziun che sa repetan mintga onn. Questa concepziun è vegnida sustegnida da quasi tut las participantas ed ils participants a la consultaziun.
En l'art. 4 al. 3 LItLEA exista la basa giuridica per eventualas contribuziuns da gulivaziun a las vischnancas che han grevezzas finanzialas smesiradas perquai ch'ellas ston procurar per il collocament. I na dat nagin basegn da crear in auter vasch.
4 da settember 2013