Las annadas pitschnas da scolaras e scolars che bandunan la scola han per consequenza ch'il dumber d'emprendistas e d'emprendists sa reducescha adina pli fitg. Questas reducziuns han er ina influenza per il dumber dals manaschis d'emprendissadi. Per las singulas federaziuns professiunalas che han l'incumbensa da realisar examens finals d'emprendissadi daventi adina pli difficil da chattar per la surveglianza da l'examen final d'emprendissadi expertas ed experts voluntaris da manaschis d'emprendissadi, uschia che l'examen po vegnir fatg senza incaps.
Displaschaivlamain vegn ussa discutada adina pli intensivamain la dumonda da l'indemnisaziun finanziala da l'activitad d'expert. Cumpareglià cun auters chantuns sa chattan las tariffas d'indemnisaziun grischunas en la part davos da la tabella. Uschia daventi pir dretg difficil da recrutar expertas ed experts. Er expertas ed experts da blers onns pondereschan da smetter cun lur activitad en vista a questa pitschna stima finanziala. Tenor l'art. 49 da la lescha davart la furmaziun professiunala e tenor las directivas davart las proceduras da qualificaziun en la furmaziun fundamentala professiunala è il chantun responsabel per l'indemnisaziun cumplaina dals engaschaments da las expertas e dals experts.
Las deputadas ed ils deputads sutsegnads tschentan perquai las suandantas dumondas a la regenza:
1. Tge quinta la regenza da far per augmentar l'attractivitad da l'activitad d'expert?
2. Cura quinta la regenza d'examinar e co quinta ella d'adattar las tariffas d'indemnisaziun da las expertas e dals experts dals examens finals d'emprendissadi?
Cuira, ils 5 da december 2013
Koch (Tumein), Burkhardt, Joos, Albertin, Blumenthal, Brandenburger, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Caluori, Casanova-Maron, Casty, Casutt Renatus, Casutt-Derungs Silvia, Clalüna, Conrad, Darms-Landolt, Della Vedova, Dermont, Dosch, Engler, Felix, Florin-Caluori, Foffa, Furrer-Cabalzar, Geisseler, Grass, Gunzinger, Hardegger, Hitz-Rusch, Jeker, Jenny (Arosa), Koch (Igis), Kollegger (Cuira), Kollegger (Malix), Komminoth-Elmer, Krättli-Lori, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Niederer, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Parolini, Pedrini, Peyer, Pfenninger, Pult, Stiffler (Tavau Plaz), Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Trepp, Waidacher, Wieland, Hauser, Hensel, Jenny-Marugg (Claustra Vitg), Michel (Igis), Müller (Haldenstein), Patt
Resposta da la regenza
L'activitad d'experta e d'expert ad examens finals d'emprendissadi è in exempel per il partenadi da collavuraziun vivì en il sistem da la furmaziun professiunala da la Svizra. Participads londervi èn manaschis d'emprendissadi, organisaziuns dal mund da lavur ed il chantun. Per la scolaziun pratica da las persunas giuvnas a forzas spezialisadas procuran ils manaschis d'emprendissadi. Las scoladras ed ils scoladers intermedieschan la pratica professiunala. Ils custs ch'èn colliads cun quai vegnan surpigliads dals manaschis d'emprendissadi. Ils custs per intermediar las enconuschientschas teoreticas en las scolas professiunalas spezialisadas percunter vegnan purtads cumplainamain dal maun public. Las organisaziuns dal mund da lavur mainan tras ils curs intermanaschials e recruteschan las expertas ed ils experts per ils examens finals d'emprendissadi. Vi dals curs intermanaschials e vi dals examens finals d'emprendissadi sa participescha il maun public cun indemnisar finanzialmain l'activitad d'experta e d'expert. Là, nua ch'i dat ina cumpetenza cuminaivla dal maun public e da l'economia, vali da chattar ina relaziun equilibrada en spezial tar la participaziun finanziala dal chantun vi dals custs correspundents. Quai è er il cas tar l'engaschament da las expertas e dals experts che vegnan numnads da las federaziuns professiunalas. L'ultima adattaziun da l'indemnisaziun da las expertas e dals experts è vegnida fatga l'onn 2006.
Partind da questas remartgas preliminaras prenda la regenza sco suonda posiziun tar las duas dumondas:
1. Igl è en emprima lingia chaussa da l'economia e da las organisaziuns dal mund da lavur da chattar persunas adattadas sco expertas ed experts. Per lur activitad pretensiusa e da gronda responsabladad han las expertas ed ils experts er merità ina gronda undraziun ed il respect correspundent da la publicitad. L'uffizi chantunal cumpetent è pront d'augmentar – ensemen cun las persunas responsablas da las organisaziuns dal mund da lavur – la stima publica da l'incumbensa d'experta u d'expert, nua che quai è pussaivel.
2. Er sch'i na vegn betg ad esser pussaivel da fixar l'indemnisaziun da questa incumbensa sin l'autezza d'in salari adequat, è la regenza pronta d'examinar – resguardond las prescripziuns surordinadas dal preventiv – las tariffas actualas da 25.– per ura respectivamain da 200.– francs per di en vista al preventiv 2015.
20 da favrer 2014