Per fixar il sustegn da la vischnanca cumpetenta èn decisivas las directivas da la conferenza svizra da l'agid social (COSAS) per la concepziun e per la calculaziun da l'agid social. Quai regla l'art. 1 da las disposiziuns executivas tar la lescha chantunala da sustegn.
Concernent il basegn fundamental per ils custs da viver s'orienteschan las directivas da la COSAS tenor il cumportament da consum dals 10 pertschient da las chasadas svizras cun las entradas las pli bassas che na vegnan betg sustegnidas. Vitiers vegnan dentant anc ils custs d'abitar, ils custs per il provediment medicinal da basa, ils custs dal dentist sco er las prestaziuns liadas a la situaziun. Tar quellas prestaziuns tutgan per exempel la tgira d'uffants, ils custs per midar chasa, vacanzas e recreaziun, supplements d'integraziun per persunas senza activitad da gudogn che sa stentan a favur da l'integraziun sociala e professiunala. Per la durada dal sustegn tras l'agid social na ston ins ultra da quai betg pajar taglia.
Las directivas da la COSAS vegnan crititgadas en bleras parts da la Svizra. La calculaziun da l'agid social, la pratica en connex cun las prestaziuns ch'èn liadas a la situaziun e la pussaivladad da reducir l'agid social tar persunas betg prontas da s'integrar ch'è nunadattada perquai ch'ella è memia limitada, chaschunan adina dapli malcuntentientscha.
Il sistem d'impuls ch'è vegnì introducì l'onn 2005 cun las directivas da la COSAS repassadas n'ha quasi nagin effect en sia furma actuala. Las pussaivladads da reducir l'agid social d'ina vart ed ils supplements d'integraziun da l'autra vart èn calculads memia bass.
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan la regenza da reglar la calculaziun dal sustegn en la lescha davart il sustegn da persunas basegnusas (lescha chantunala da sustegn) e d'amplifitgar il sistem d'impuls per la reintegraziun da persunas che basegnan sustegn. En quest connex duain las tariffas da la COSAS vegnir sbassadas en general per 10 pertschient ed ils supplements d'integraziun augmentads uschia che l'agid social per persunas che basegnan sustegn e ch'èn prontas da s'integrar vegnia mantegnì en la dimensiun actuala.
Cuira, ils 29 d'avust 2014
Casanova-Maron (Domat), Florin-Caluori, Koch (Igis), Alig, Brandenburger, Burkhardt, Caduff, Caluori, Casanova (Glion), Casutt-Derungs, Caviezel (Tavau Clavadel), Claus, Clavadetscher, Danuser, Engler, Felix (Scuol), Foffa, Geisseler, Giacomelli, Grass, Gunzinger, Hardegger, Hartmann, Heiz, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Hug, Jenny, Kasper, Koch (Tumein), Kunz (Fläsch), Kunz (Cuira), Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Mathis, Müller, Nay, Niederer, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Pedrini, Pfäffli, Rosa, Salis, Sax, Schutz, Steck-Rauch, Steiger, Stiffler (Cuira), Thomann-Frank, Toutsch, Troncana-Sauer, Valär, Vetsch (Pragg-Jenaz), Waidacher, Weber, Weidmann, Wieland, Zanetti
Resposta da la regenza
L'agid social è ina pitga centrala da la segirezza sociala en Svizra. El ha trais funcziuns: El furma la garanzia fundamentala materiala, promova l'independenza economica e persunala sco er l'integraziun sociala e professiunala. L'agid social è ina prestaziun transitorica tenor basegn che permetta ina vita en dignitad umana e che promova l'atgna responsabladad. El sustegna persunas basegnusas en situaziuns da miseria materialas e persunalas. En il sistem da la segirezza sociala è l'agid social – sco instrument subsidiar da la garanzia da l'existenza – in element equivalent a las assicuranzas socialas. Questas directivas sociopoliticas concernent l'agid social ha la conferenza da las directuras e dals directurs chantunals dals affars socials (CDAS) deliberà a chaschun da sia conferenza annuala 2014. L'agid social presta in sustegn individual concepì per mintga cas singul. Qua tras è el tut en tut er in sistem favuraivel. Da las 147 milliardas francs da la segirezza sociala cumpiglian mo 2 milliardas francs ils custs per l'agid social.
La CDAS ha l'intenziun da coordinar sin plaun interchantunal pli ferm ils princips ils pli impurtants e las reglas da gieu per calcular l'agid social. En quest connex stoppia il basegn fundamental garantir vinavant l'existenza e la participaziun a la vita sociala e professiunala sco er promover l'atgna responsabladad e l'agid a sasez. Las directivas da la conferenza svizra da l'agid social (COSAS) sajan in instrument per segirar la garanzia da l'existenza e per garantir l'egualitad giuridica.
La regenza sustegna las directivas da la CDAS e beneventa las stentas da realisar ina coordinaziun interchantunala pli ferma. Er las dretgiras s'orienteschan tar la calculaziun da l'agid social vi da las directivas da la COSAS. Sch'ins cumpareglia ils differents minimums d'existenza tenor il dretg da scussiun e da concurs (LSC) u tenor las leschas davart las contribuziuns da maternitad e las prestaziuns supplementaras cun las directivas da la COSAS, sa mussi ch'il minimum d'existenza tenor la COSAS è bler pli bass. Dal rest examinescha la COSAS actualmain en dus studis separads la calculaziun dal basegn fundamental sco er l'efficacitad dals sistems d'impuls. Ils resultats correspundents vegnan ad esser avant maun fin la fin da l'onn 2014.
Il sistem actual per calcular l'agid social è adattà bain per persunas che coopereschan e che sa stentan da segirar svelt puspè sezzas lur custs da viver. Questa premissa ademplescha la maioritad da tut las persunas che retiran agid social en il Grischun. Cun conceder il minimum d'existenza social vegni impedì che persunas vegnan marginalisadas e ch'i pudessan uschia resultar custs consecutivs gronds. Problematica è la calculaziun da l'agid social per persunas che n'èn betg prontas da prestar lur pussaivel da sa distatgar da l'agid social. Effectivamain cuntegnan las directivas da la COSAS però er mesiras efficazias per reducir u per refusar l'agid social. Quellas èn però liadas a cleras reglas da procedura che vegnan definidas dal dretg chantunal.
La regenza enconuscha e renconuscha er ils secturs problematics e critics dal sistem actual per calcular il sustegn public (agid social) a maun da las directivas da la COSAS, per exempel la calculaziun da l'agid social per clientas e clients betg cooperativs sco er las pussaivladads da reducziun e da sancziun en cas da l'abus.
Il departament d'economia publica e fatgs socials (DES) examinescha en il rom dal punct central da svilup "Finamiras socialas ed effects da sava" (PS 09/25) ils quatter sistems da prestaziuns tenor basegn da l'agid social material (tenor las directivas da la COSAS), da las contribuziuns da maternitad, dal pajament anticipà d'aliments sco er da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia.
La regenza è pronta d'acceptar l'incumbensa concernent l'adattaziun da la calculaziun da prestaziuns da sustegn e da l'examinar en il rom da las lavurs numnadas qua survart, resguardond ils process currents da vart da la CDAS e da vart da la COSAS. La concepziun d'eventualas adattaziuns resta averta.
23 d'october 2014