Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Müller concernent il sviament da Susch

Sessiun: 20.04.2016

Dapi passa 40 onns sa stentan la vischnanca da Susch resp. da Zernez ed il chantun da sviluppar ina soluziun per il sviament da Susch urgentamain necessari. Durant quest temp ha la vischnanca examinà differentas variantas ed er suttamess quellas al chantun.

 

Cun il program da construcziun da vias 2013 fin 2016 ha il chantun deliberà 700 000 francs per elavurar in project correspundent. Er per il sviament da La Punt ed en ina dimensiun pli pitschna er per il sviament da Sta. Maria en la Val Müstair èn vegnids previs meds finanzials.

 

L'uffizi da construcziun bassa ha sviluppà trais variantas per il sviament da Susch. Ussa stagnescha però displaschaivlamain il process da realisaziun. La varianta che vegn favurisada dal chantun maina tras in manaschi d'orticultura. Las regulaziuns vertentas da l'acquist da terren na permettan betg da dischlocar quest manaschi senza chaschunar custs supplementars per ils proprietaris. La segunda varianta, che vegniss favurisada da la vischnanca da Zernez, è memia chara, na scuntrass però strusch sin opposiziun da vart da la populaziun. Tar la terza varianta èsi da far quint cun resistenza da vart da las organisaziuns da l'ambient.

 

In sviament da Susch è indispensabel, perquai che las consequenzas da la situaziun da traffic per las abitantas ed ils abitants èn daventadas insupportablas. Spezialmain las fins d'emna, da venderdi fin dumengia, datti regularmain colonnas dad autos inacceptablas en il vitg da Susch, quai pervia dal fitg grond traffic en direcziun da l'Engiadin'ota e da l'Engiadina bassa / Veraina / Tirol sco er cunzunt pervia dal turissem da massa cun l'auto en direcziun da Livigno. Sch'il pass dal Güglia è alura er anc serrà, ed er quest traffic banduna resp. cuntanscha l'Engiadina via il Veraina, collabescha il traffic a Susch dal tuttafatg. Quai chaschuna temps da spetga fitg lungs per ils giasts da l'Engiadina e da la Val Müstair sco er grevezzas insupportablas per las abitantas ed ils abitants da Susch.

 

En la planisaziun per realisar ina via da sviament da Susch stuess er vegnir integrada la realisaziun da zonas da spetga supplementaras tar la staziun per transportar autos al Veraina.

 

Pervia da quai incumbensain nus la regenza sco suonda:

 

1. Per meglierar la situaziun da traffic ordvart critica en la stretga a Susch, che ha consequenzas per l'entira Engiadin'ota ed Engiadina bassa e per la Val Müstair, e per proteger uschia las abitantas ed ils abitants sco er ils giasts cunter grevezzas insupportablas, duai il project per ina via da sviament da Susch vegnir realisà uschè svelt sco pussaivel.

 

2. Las directivas en la pratica per l'acquist da terren duain vegnir adattadas uschia, ch'igl èn pussaivlas er regulaziuns excepziunalas per pudair pussibilitar resp. effectuar uschia projects da vias pli favuraivels.

 

Cuira, ils 20 d'avrigl 2016

 

Müller, Toutsch, Lamprecht, Alig, Buchli-Mannhart, Caluori, Casanova (Glion), Casty, Casutt-Derungs, Clalüna, Danuser, Epp, Felix (Scuol), Foffa, Gunzinger, Hardegger, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Hug, Jeker, Joos, Koch (Tumein), Koch (Igis), Komminoth-Elmer, Mani-Heldstab, Mathis, Nay, Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Salis, Schutz, Steck-Rauch, Stiffler (Tavau Plaz), Troncana-Sauer, Vetsch (Claustra Vitg), von Ballmoos, Waidacher, Weber, Weidmann, Widmer-Spreiter, Wieland, Cao, Degiacomi, Pfister

Resposta da la regenza

La regenza è conscienta da la gronda impurtanza e da las consequenzas che sviaments han. Pervia da quai ha il chantun Grischun gia realisà bleras vias da sviament ils ultims decennis.

Er conscienta è la regenza da la situaziun da traffic problematica sin il traject da la via d'Engiadina entaifer il vitg da Susch. Il sviament da Susch è perquai er vegnì inditgà en il program da construcziun da vias 2017-2020 – sper ils sviaments da La Punt-Chamues-ch e da Sta. Maria V.M. – sco in dals ulteriurs projects pussaivels suenter l'avertura dal sviament da Silvaplauna ch'è actualmain en construcziun. Correspundentamain ha l'uffizi da construcziun bassa cumenzà cun la projectaziun. En in'emprima fasa èn vegnidas elavuradas ed examinadas variantas pussaivlas. I sa tracta en quest connex da las variantas descrittas en l'intervenziun qua avant maun. Actualmain vegnan cumparegliadas las variantas e vegn fixada la meglra da quellas. Cur che quella è fixada, duai vegnir elavurà il project d'exposiziun cun in rapport davart la cumpatibilitad ecologica. Pervia da las pussaivladads da protesta n'èn retardaments betg exclus, uschia ch'i na pon betg vegnir fatgas prognosas areguard ils termins.

Uschenavant che la regenza vegn ultra da quai incumbensada d'adattar la pratica per l'acquist da terren, stoi vegnir resguardà ch'ina nova pratica sto correspunder a la constituziun ed a la lescha. Expropriaziuns e restricziuns da la proprietad, che correspundan ad in'expropriaziun (expropriaziuns materialas), ston vegnir indemnisadas cumplainamain tenor l'art. 26 al. 2 da la constituziun federala (Cst.). D'ina tala expropriaziun na dastga resultar ni ina perdita ni in gudogn per la persuna expropriada.

Il legislatur chantunal ha repetì quest princip en l'art. 9 da la lescha d'expropriaziun dal chantun Grischun (LExpr) e concretisà las cumponentas da l'indemnisaziun en l'art. 10 LExpr. Tenor quel ston vegnir indemnisadas la valur commerziala cumplaina, la valur reducida, sch'i vegn exproprià mo ina part d'in bain immobigliar, ultra da quai – sut tschertas circumstanzas – ina part adequata vi dals custs da reacquisiziun sco er incunvegnientschas. L'adattaziun da la pratica per l'acquist da terren, che vegn postulada en l'incumbensa, en furma d'ina regulaziun excepziunala per pussibilitar projects da vias pli favuraivels chaschunass ina indemnisaziun supplementara che surpassa l'indemnisaziun d'expropriaziun cumplaina garantida en ils art. 26 al. 2 Cst. e 9s. LExpr. Ina tala indemnisaziun supplementara premettess in'adattaziun da la lescha d'expropriaziun dal chantun Grischun. La regenza è però da l'avis che quai na saja betg necessari.

Tenor il tribunal federal (DTF 127 I 185) na scumonda la garanzia da la proprietad tenor il dretg federal betg als chantuns d'indemnisar – en connex cun expropriaziuns chantunalas formalas – dapli ch'il donn a las persunas expropriadas e pia da pajar indemnisaziuns che surpassan la limita d'ina indemnisaziun cumplaina. En quest connex sto però la concepziun legala d'ina eventuala cumpensaziun che surpassa l'indemnisaziun cumplaina tenor l'art. 26 al. 2 Cst. correspunder al princip da l'egualitad giuridica e permetter l'applicaziun en moda nunarbitraria. Questa pretensiun na vegn però betg ademplida cun la soluziun che vegn formulada e prendida en mira en l'incumbensa, numnadamain ina regulaziun excepziunala per pussibilitar projects da vias pli favuraivels (cf. en general en quest connex VALLENDER, St. Galler Kommentar tar l'art. 26 Cst., cifras marginalas 72 ss.).

En il senn da las explicaziuns preschentadas è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa per realisar uschè svelt sco pussaivel il project per ina via da sviament da Susch, e propona dentant da refusar l'incumbensa en quai che concerna l'adattaziun da la pratica per l'acquist da terren.

8 da zercladur 2016