Ils posts chantunals cumpetents tgiran in barat regular cun las Viafiers federalas svizras (VFF), cun la Viafier retica (VR) e cun la Viafier Matterhorn-Gottard (VMG) concernent la realisaziun da la lescha davart l'egualitad da persunas cun impediments (LImp). En concepts correspundents han las trais interpresas mussà gia avant in tschert temp, co ch'ellas fan quint d'ademplir las prescripziuns da la LImp da vart da l'infrastructura e da vart dals vehichels fin la fin da l'onn 2023. Igl è la finamira declerada da las interpresas da viafier da realisar las pretensiuns entaifer il termin fixà da la lescha resp. da prender mesiras da cumpensaziun, sche la proporziunalitad n'è betg dada.

Ultra da l'access autonom da passagiers cun impediments da la mobilitad tar las staziuns ston er vegnir realisadas – da vart da las vias – mesiras respectivas da l'infrastructura tar las circa 1500 fermadas da bus che sa chattan per la pli gronda part en proprietad da las vischnancas. Lur concepziun sto resguardar las cundiziuns generalas tecnicas (p.ex. geometria da la via) sco er ils fatgs dals utilisaders da la via, da la tgira da monuments e.u.v. Actualmain elavura il chantun in agid da planisaziun che duai sustegnair las vischnancas tar la realisaziun da questas mesiras. Er qua vala il princip che mesiras da cumpensaziun adequatas ston vegnir previsas, cur che la proporziunalitad n'è betg dada.

Tar la dumonda 1: Las cifras davart il stadi da realisaziun da la LImp menziunadas en la dumonda na correspundan betg a la situaziun actuala. Las trais staziuns da las VFF en il Grischun (Cuira, Landquart e Maiavilla) adempleschan gia oz 100 pertschient da las pretensiuns da la LImp. En cas da la VR èn adattads 38 dals 105 puncts da fermada, uschia ch'els correspundan a la LImp. Quai è ina quota da stgars 40 pertschient. Perquai che l'adattaziun è vegnida priorisada tenor l'impurtanza per il traffic, pon oz gia var 60 pertschient da las persunas che viagian cun la VR profitar da perruns auts ed uschia adattads per persunas cun impediments. Per che l'access autonom possia vegnir garantì tar ils lieus da fermada adattads, ston esser avant maun trens ch'èn adattads per persunas cun impediments. Quels vegnan prendids en funcziun da la VR pass per pass dapi l'onn 1999. Cun ils 36 trens ad autotracziun dal tip Retica 30 empustads vegn cuntanschì a partir da l'onn 2020 in grond meglierament er da vart dals trens.

Tar la dumonda 2: Las interpresas da viafier, il chantun e las organisaziuns da persunas cun impediments èn sensibilisads dapi blers onns per questa tematica. Las viafiers èn londervi da priorisar ils singuls puncts da fermada sin basa da concepts da purschida e dal basegn da las mesiras architectonicas e d'integrar quai en ils plans d'investiziun. Il medem mument vegnan er planisadas eventualas mesiras da cumpensaziun, sch'ina adattaziun sa demussa sco sproporziunada. La realisaziun da la LImp vegn tematisada regularmain en ils discurs tranter il chantun e las interpresas da viafier.

Tar la dumonda 3: Tenor la LImp èsi pussaivel da renunziar d'adattar ina staziun, sche las mesiras che ston vegnir prendidas èn sproporziunadas. Quai è tranter auter il cas tar staziuns che vegnan designadas sco "fermadas da viandar" u ch'èn previsas da vegnir serradas. Tar questas na constat la relaziun dals custs e dal niz da las sanaziuns charas betg. A questas staziuns ston vegnir prendidas mesiras da cumpensaziun. Tenor la planisaziun actuala da la VR na vegnan var diesch staziuns pli pitschnas betg adattadas er a media vista, e quai pervia dals problems tecnics e pervia da la sproporziunalitad. Probablamain 13 staziuns adempleschan las prescripziuns da la LImp mo per part, uschia che mo in dals dus perruns ha per exempel l'autezza che vegn prescritta da la lescha.

Tar la dumonda 4: Tut en tut vegnan ad avair tar la VR fin l'onn 2023 tranter 20 e 25 staziuns ina soluziun da cumpensaziun, sco che quai è er previs en la LImp. Ma quai pertutga mo circa 9 pertschient dals passagiers.

15 da december 2017