Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Caluori concernent la cumprova d'enconuschientschas en l'igiena da victualias ed en la prevenziun da dependenza

Sessiun: 18.10.2017

La gastronomia è ina part impurtanta per l'economia e per il turissem en il chantun Grischun. Cun sias prestaziuns contribuescha la gastronomia en moda essenziala a la qualitad, al posiziunament ed al success dal Grischun sco chantun turistic.

Dapi la midada da la lescha d'ustaria per il chantun Grischun (LU) l'onn 1998 survegn mintga persuna la permissiun per activitads d'ustaria, che n'è betg dada en egl negativamain perquai ch'ella è sa fatga repetidamain culpaivla da grevas violaziuns da la legislaziun da victualias u perquai ch'ella è vegnida persequitada pliras giadas penalmain en connex cun sia pratica d'ustaria (art. 5 al. 2 lit. a LU). Quai vul dir che per manar in manaschi da gastronomia na vegnan premessas naginas enconuschientschas gastronomicas da basa. Da l'autra vart fa il legislatur prescripziuns fitg voluminusas e cumplexas cun il dretg da victualias e cun numerusas directivas ed instrucziuns en il sectur da las victualias e da la prevenziun da dependenza.

Il resultat da quai è ch'i sto – dapi che las enconuschientschas prescrittas da la lescha da victualias èn vegnidas abolidas – vegnir impundì dapli temp en blers manaschis per far las controllas da victualias per sclerir detagliadamain las manadras ed ils manaders davart il cuntegn e davart l'execuziun da la legislaziun da victualias. Il temp per l'incumbensa sco tala, numnadamain la controlla da victualias, vegn uschia adina pli curt resp. la lavur administrativa ed ils custs da la controlla da victualias da vart da las autoritads creschan. Ultra da quai chaschuna er l'art. 5 al. 2 lit. a LU lavur administrativa. Il departament d'economia publica e fatgs socials ha emess ils ultims 5 onns 1000 da talas cumprovas. Gnanc ina n'ha stuì vegnir refusada. Questa reglamentaziun senza effect signifitga pia mo ina lavur administrativa per ils manaschis da gastronomia e per l'administraziun.

Enconuschientschas da basa en ils secturs dal dretg da victualias e da la prevenziun da dependenza èn ina premissa impurtanta per la qualitad da la branscha, per la sanadad da las collavuraturas e dals collavuraturs sco er oravant tut per la protecziun da las consumentas e dals consuments. Anc dapli – ellas èn il term ch'ina interprendidra u in interprendider vegn insumma a frida cun las regulaziuns en il sectur gastronomic. Ultra da quai reducescha il fatg ch'enconuschientschas da basa en quests secturs vegnan premessas la lavur administrativa ed ils custs da vart da las autoritads che creschan d'in cuntin en il sectur da las controllas da victualias.

Tranter auter pervia dals motivs numnads qua survart han en Svizra 18 chantuns puspè prescrit en il fratemp en lur lescha ina scolaziun da basa per ustieras ed ustiers. Latiers tutgan en spezial ils chantuns turistics ed ils chantuns vischins Son Gagl e Tessin.

Enconuschientschas da basa correspundentas en il dretg da victualias ed en la prevenziun da dependenza èn d'in interess public, oravant tut per proteger las consumentas ed ils consuments, e reduceschan la lavur administrativa ed ils custs da vart da las autoritads. La regenza vegn pia incumbensada da suttametter al cussegl grond in'adattaziun da las disposiziuns legalas da la lescha d'ustaria, particularmain da las premissas per la permissiun ch'èn regladas en l'art. 5 LU, e quai en quel senn che per conceder la permissiun da manaschi èn necessarias enconuschientschas da basa controllablas en ils secturs dal dretg da victualias e da la prevenziun da dependenza.

Enconuschientschas da l'igiena da victualias e da la prevenziun da dependenza po la petenta u il petent cumprovar:

1. cun in attest da qualificaziun federal d'in emprendissadi renconuschì da l'uffizi federal d'industria, mastergn e lavur dals secturs gastronomia/economia da chasa u victualias/bavrondas u

2. cun in diplom d'ina scola professiunala d'hotellaria superiura renconuschida (p.ex. scola d'hotellaria) u

3. cun in attest renconuschì d'auters chantuns u

4. cun la reussida d'in examen en igiena da victualias ed en prevenziun da dependenza. L'organisaziun da curs e d'examens po vegnir surdada ad organisaziuns adattadas.

Cuira, ils 18 d'october 2017

Caluori, Marti, Dudli, Baselgia-Brunner, Blumenthal, Bondolfi, Brandenburger, Bucher-Brini, Burkhardt, Casty, Cavegn, Caviezel (Tavau Clavadel), Clalüna, Crameri, Della Vedova, Dermont, Dosch, Engler, Epp, Fasani, Foffa, Geisseler, Grass, Kunfermann, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Nay, Niederer, Noi-Togni, Paterlini, Peyer, Pfenninger, Salis, Sax, Schneider, Stiffler (Tavau Plaz), Tenchio, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Weber, Zanetti, Berther (Segnas), Cajacob, Decurtins-Jermann, Föhn, Ruckstuhl

Resposta da la regenza

La regenza vegn incumbensada d'adattar l'art. 5 da la lescha d'ustaria per il chantun Grischun (LU; DG 945.100) uschia ch'i vegnan premessas enconuschientschas da basa controllablas en ils secturs dal dretg da victualias e da la prevenziun da dependenza per conceder la permissiun da pratitgar activitads d'ustaria (vender spaisas u bavrondas per il consum al lieu; surlaschar localitads per il consum da spaisas u da bavrondas appurtadas u furnidas ubain organisar occurrenzas, a las qualas i vegnan consumadas spaisas u bavrondas appurtadas u furnidas). Oz survegn ina permissiun, tgi che garantescha ina gestiun dal manaschi irreproschabla e senza reclamaziuns da la polizia (nagina cuntravenziun repetida u greva cunter la legislaziun d'ustaria u cunter la legislaziun da victualias; betg pliras condemnaziuns en connex cun las activitads d'ustaria; nagina expiaziun d'in chasti che privescha da la libertad da passa 18 mais avant main che 5 onns). Per l'execuziun èn cumpetentas las vischnancas.

Il chantun Grischun ha abolì la patenta d'ustier(a), q.v.d. la cumprova da tschertas enconuschientschas u da diploms e.u.v. sco premissa per survegnir la permissiun da manar in'ustaria (admissiun da pratitgar la professiun), cun la revisiun totala da la LU per il 1. da schaner 1999. En la sessiun d'avust 2007 è vegnida integrada ina nova disposiziun a chaschun d'ina revisiun parziala da la LU. Tenor quella sto ina petenta u in petent er cumprovar ch'ella u el n'haja betg cuntrafatg repetidamain u grevamain a la legislaziun federala u chantunala da victualias ils ultims 5 onns. Ulteriuras propostas concernent las premissas per la permissiun èn vegnidas refusadas. Tranter ils onns 2008 e 2016 ha il departament d'economia publica emess passa 1000 cumprovas, senza ch'ina avess stuì vegnir refusada. Il cussegl grond ha refusà ultra da quai en la sessiun d'avrigl 2016 ina incumbensa, cun la quala è vegnì pretendì d'introducir premissas per la permissiun pli severas.

Il cussegl federal po fixar tant pretensiuns envers las enconuschientschas davart l'igiena da persunas che lavuran cun victualias sco er envers las enconuschientschas spezialisadas da persunas ch'èn responsablas per l'autocontrolla. Il cussegl federal n'ha fin ussa betg fatg diever da questas pussaivladads. Percunter ha l'economia da victualias relaschà per la branscha – en quai che concerna l'autocontrolla – directivas per ina "buna pratica da procedura en l'hotellaria e restauraziun" ch'èn vegnidas approvadas da la confederaziun.

2400 dals 4400 manaschis da victualias ch'èn annunziads tar l'uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals èn activs en la gastronomia. La gronda part da las controllas vegn fatga en la gastronomia (totalmain 1300 l'onn 2016). La branscha da gastronomia è caracterisada d'ina fluctuaziun relativamain gronda. En cas da principiants è la lavur per exequir la controlla da victualias difficila, perquai che la chapientscha fundamentala per metter en circulaziun victualias segiras manca savens. Il svilup da la conscienza per enconuschientschas elementaras da l'igiena da victualias e dal dretg da victualias è pia ina part essenziala da la lavur da controlla dals controlladers da victualias en quests manaschis.

Er sch'in svilup negativ da la qualitad da la gastronomia en il Grischun na po betg vegnir constatà dapi l'aboliziun da la "patenta d'ustier(a)" ed er sch'il dumber da manaschis cun ina gronda ristga è constantamain bass, po la cumprova d'avair frequentà ina scolaziun qualifitgada u in curs cun ina controlla da l'emprender reussida sco premissa per survegnir la permissiun da manar in'ustaria gidar a meglierar la chapientscha en il sectur da l'igiena da victualias e da l'autocontrolla ch'è colliada cun quai. Er ord vista da la prevenziun da dependenza fiss ina intermediaziun d'infurmaziuns sistematica raschunaivla per manaschis da la gastronomia. Spezialmain il consum d'alcohol aut cun sias ristgas pleda per mesiras obligantas da vart dal stadi en quest sectur, e quai sper ils programs e las cussegliaziuns che vegnan organisads ozendi cun il sustegn dal maun public. Cun francar en la lescha ina scolaziun obligatorica pajada da las participantas e dals participants che dura ina fin maximalmain duas emnas, che sa chatta en il rom da las directivas da branscha menziunadas e che resguarda temas da la prevenziun da dependenza pudessan las finamiras da l'incumbensa vegnir cuntanschidas.

Sa basond sin questas consideraziuns propona la regenza al cussegl grond dad acceptar questa incumbensa.

21 da december 2017