Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 14.02.2018

En la communicaziun a las medias dals 7 da november 2017 recumonda la regenza da refusar l'iniziativa "No Billag". Tenor la regenza provocass l'acceptaziun da l'iniziativa entaifer pauc temp la perdita quasi cumpletta da las infurmaziuns regiunalas en tut las trais regiuns linguisticas dal chantun. Quai avess consequenzas vaira gravantas sin plaun politic. La fin d'october da l'onn passà è la cumissiun federala da medias s'exprimida davart la rolla da las medias en ina democrazia sco suonda: "Per la Svizra, in pitschen stadi federal cun ina democrazia directa, e caracterisà d'in pluralissem cultural, linguistic, economic, politic e social, creeschan ils cuntegns da las infurmaziuns ina basa che permetta a las burgaisas ed als burgais maiorens da sa participar als process da decisiun e da gidar directamain a sviluppar quels [...]". Quests arguments pon senza dubi valair er per il chantun Grischun.

Las infurmaziuns èn praticamain in bain public. Igl è fitg grev da supprimer il "consum" d'infurmaziuns e pervia dal process da digitalisaziun current è quai daventà anc pli difficil. Il privel d'ina producziun d'infurmaziuns insuffizienta è adina imminent. Per quest motiv sustegna il stadi dapi adina la branscha da medias cun meds finanzials (p.ex. cun tariffas da posta reducidas). Tuttina è il model da fatschenta tradiziunal da las medias sut pressiun: Pervia da la digitalisaziun diminuescha il dumber d'abunents; la reclama n'è betg pli dependenta da medias cun cuntegns redacziunals e sa sposta sin ils uschenumnads portals intermediars da l'internet (p.ex. Facebook). Tut quai chaschuna ina crisa da finanziaziun per las medias cunzunt sin plaun regiunal, dentant er sin plaun naziunal. Per far frunt a questas difficultads finanzialas reagescha la branscha da medias cun mesiras da spargn en las redacziuns sco er cun fusiuns. Dal punct da vista da la politica sociala èn tals svilups inquietants, perquai ch'els pericliteschan il pluralissem da las medias. Preoccupantas, ma a medem temp caracteristicas per l'entira branscha da medias, èn las mesiras da spargn annunziadas da la ATS, che vegnan a provocar ina reducziun massiva da las prestaziuns, cunzunt da quellas a favur da las infurmaziuns regiunalas.

En vista a las grondas sfidas, cun las qualas las medias èn confruntadas, sco er en vista a lur impurtanza politica, èn – en ils chantuns plurilings Berna e Vallais – gia vegnidas inoltradas intervenziuns parlamentaras concernent la finanziaziun futura da las medias regiunalas.

Ord vista dal Grischun èsi d'agiuntar che la confederaziun ha decidì d'elavurar in rapport davart las mesiras da promoziun per las linguas minoritaras, che vegn a pertutgar senza dubi er il sectur d'infurmaziun. En sia resposta a l'interpellaziun da cusseglier naziunal Candinas davart la gasetta "La Quotidiana" ha il cussegl federal p.ex. constatà che l'access a novitads en lingua rumantscha stoppia vegnir coordinà cun integrar la SSR.

Igl è inditgà ch'il chantun sviluppia in'atgna strategia en il sectur uschè impurtant da la promoziun da linguas.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan perquai la regenza d'elavurar in rapport che ha las suandantas finamiras:

a) valitar las perspectivas finanzialas a media fin a lunga vista da las medias activas en tut las linguas chantunalas;

b) mussar variantas pussaivlas per in sustegn (finanzial u d'ina autra moda) a favur da las medias activas en las linguas chantunalas minoritaras sco er en la lingua chantunala maioritara, che – observond l'independenza redacziunala – permettan ad ellas d'ademplir er en l'avegnir lur funcziun impurtanta per la democrazia;

c) skizzar eventualas pretensiuns envers la confederaziun pertutgant la promoziun da las medias (p.ex. en vista a la nova concessiun SSR).

Cuira, ils 14 da favrer 2018

Atanes, Casanova (Glion), Michael (Donat), Albertin, Baselgia-Brunner, Berther (Mustér), Blumenthal, Bondolfi, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Caduff, Caluori, Casutt-Derungs, Cavegn, Caviezel (Cuira), Clalüna, Crameri, Danuser, Darms-Landolt, Della Vedova, Deplazes, Dermont, Dosch, Epp, Fasani, Felix (Scuol), Foffa, Giacomelli, Gunzinger, Hardegger, Hitz-Rusch, Holzinger-Loretz, Jaag, Joos, Kollegger, Kunfermann, Locher Benguerel, Märchy-Caduff, Marti, Michael (Castasegna), Monigatti, Nay, Niederer, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Pedrini, Perl, Peyer, Pfenninger, Pult, Salis, Schneider, Steck-Rauch, Tenchio, Thomann-Frank, Thöny, Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Widmer-Spreiter, Zanetti, Berther (Segnas), Lombardi, Stäbler

Resposta da la regenza

Dapi la midada dal millenni è la cuntrada da medias en Svizra sa midada fundamentalmain. D'ina vart han il svilup da la telefonia mobila e la derasaziun rasanta da l'internet contribuì a questa midada. Il resultat da quai è stada ina convergenza a l'internet mobil. Da l'autra vart ha er il midament en la cuntrada da la pressa cun gasettas gratuitas chaschunà midadas essenzialas. Er suenter il na dal pievel a l'iniziativa "No Billag" vegn la cuntrada da medias a sa sviluppar vinavant svelt.

Questas midadas èn tant ristgas sco er schanzas. En vista a la votaziun davart l'iniziativa "No Billag" aveva la regenza gia constatà ch'ella resguardia ina purschida da medias cumplessiva ed en spezial ils rapports regiunals en tut las trais linguas chantunalas sco spezialmain impurtants. Da princip èn medias publicas ina pitga indispensabla ed a medem temp in'acquisiziun preziusa, ch'è vegnida sviluppada vinavant durant decennis, per ina democrazia cun instruments democratics directs bain sviluppads.

Pervia da quai pari cunvegnent e raschunaivel a la regenza d'elavurar in rapport davart la situaziun da las medias en il chantun Grischun. En quest rapport duai vegnir mussà:
‒ co che las schanzas da las midadas che sa porschan dapi la midada dal millenni pon vegnir tratgas a niz e co ch'i po vegnir fatg frunt a las ristgas;
‒ co ch'ils rapports e spezialmain ils rapports regiunals en il chantun Grischun pon vegnir garantids er en l'avegnir en tuttas trais linguas chantunalas;
‒ tge pass ch'il chantun sto, po u dastga far ed en tge secturs ch'il sustegn respectivamain in agir da la confederaziun fiss necessari.

Sa basond sin questas consideraziuns propona la regenza al cussegl grond d'acceptar questa incumbensa.

2 da matg 2018