En ses rapport fixescha il cussegl federal trais accents d'acziun prioritars, cun ils quals duai vegnir stgaffì in sistem da sustegn coerent per persunas pertutgadas e per lur con­famigliars: constataziun a temp e diagnostica dals disturbis dal spectrum da l'autissem (DSA); intervenziun a temp en il senn da terapias intensivas a favur d'uffants en la ve­glia­detgna prescolara, ch'èn pertutgads da DSA; cussegliaziun per persunas pertu­tga­das e per lur confamigliars sco er coordinaziun da differents servetschs terapeutics e da differentas purschidas d'agid. Ultra da quai recumonda il cussegl federal mesiras con­cretas per meglierar la situaziun d'umans cun DSA, p.ex. l'installaziun d'in center da cumpetenza u il provediment suffizient cun terapias intensivas. En ses rapport s'exprima il cussegl federal davart las adattaziuns legalas che paran d'esser necessarias per realisar las mesiras e fa emprimas stimaziuns dals custs. En quest connex vesa el in potenzial d'optimaziun per meglierar la cunvegnientscha e la coordinaziun dals acturs participads e recumonda als chantuns da far ina preschentaziun generala en chaussa.

En il chantun Grischun furneschan il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, il departament da giustia, segirezza e sanadad ed il departament d'economia publica e fatgs socials sco er l'institut d'assicuranza sociala dal chantun Grischun ser­vetschs a favur dals umans cun in disturbi dal spectrum da l'autissem u als mettan a disposiziun las purschidas d'agid correspundentas. Spezialmain famigliars cun la tema­tica èn l'uffizi da sanadad e l'uffizi per la scola populara ed il sport, ma er l'uffizi per la furmaziun professiunala sco er l'uffizi per la furmaziun media-superiura, ultra da quai l'uffizi dal servetsch social sco er l'uffizi da la AI.

Tar la dumonda 1: Tut ils uffizis menziunads qua survart incl. l'uffizi da la AI enconu­schan il rapport dal cussegl federal. Els n'èn però betg vegnids contactads fin ussa en chaussa dal departament federal da l'intern (DFI).

Tar la dumonda 2: Per la regenza èsi necessari da far ina preschentaziun generala chantunala davart il tema "disturbis dal spectrum da l'autissem (DSA)" sin basa dal rapport da cussegl federal.

En quest connex duain vegnir resguardads en spezial er ils svilups actuals sin plaun naziunal: p.ex. la revisiun actuala da la lescha davart l'assicuranza d'invaliditad "ulteriur svilup da la AI" che prevesa mesiras supplementaras a favur d'umans giuvens cun ina restricziun psichica; u l'emprova da pilot, lantschada il 1. da schaner 2019 "intervenziun tempriva intensiva en cas d'autissem tar uffants pitschens" da l'uffizi federal d'assicuran­zas socialas (UFAS), che ha la finamira da sviluppar models concernent in'efficacitad a lunga vista, concernent la finanziaziun e concernent l'applicaziun da l'intervenziun inten­siva tempriva.

En l'analisa dal chantun ston ultra da quai vegnir resguardads ils resultats da las diffe­rentas gruppas da lavur che vegnan a sa furmar il proxim temp per incumbensa da la conferenza da las directuras e dals directurs chantunals da l'educaziun publica, da sanadad e dals affars socials.

Tar la dumonda 3: Ils trais accents d'acziun prioritars definids en il rapport dal cussegl federal n'èn – or da l'optica da la regenza – betg mo decisivs per meglierar la situaziun d'umans cun DSA, mabain mussan mesiras pussaivlas vers in provediment da la sana­dad integrà e vers ina politica d'impedids en il senn da la convenziun da la ONU davart ils dretgs da persunas cun impediments.

En il rapport dal cussegl federal vegnan descrittas mesiras da l'intervenziun tempriva en il senn da terapias intensivas a favur d'uffants da la vegliadetgna prescolara che han DSA. La regenza renda attent al fatg ch'ils custs per intervenziuns temprivas intensivas, che vegnan actualmain purschidas da trais centers da cumpetenza en la Svizra tude­stga e da mintgamai in center en la Svizra franzosa e taliana, pon gia ozendi vegnir indemnisads tras l'uffizi da la AI dal Grischun. En quest connex valan las disposiziuns da la circulara nr. 381 da la AI dals 21 da december 2018.

La regenza è pronta d'examinar in'extensiun orientada al basegn da las purschidas e dals servetschs a favur d'umans cun DSA en il rom da la preschentaziun generala chan­tunala. En quest connex duai in focus spezial vegnir mess sin l'optimaziun da la coor­di­naziun da las prestaziuns e da la cunvegnientscha tranter ils acturs che duai esser niz­zaivla er per ulteriuras gruppas da persunas cun impediments. Ultra da quai vali da resguardar las relaziuns geograficas e linguisticas dal chantun sco er d'impunder en moda efficazia e proporziunala ils meds finanzials ch'il maun public metta a dispo­siziun.

Ils uffizis menziunads qua survart vegnan a far in'emprima preschentaziun generala sin lur champ da cumpetenza a maun dal rapport dal cussegl federal. En quest connex vegnan reflectads er resultats e recumandaziuns da gruppas da lavur naziunalas resp. interchantunalas e resguardads refurmas e svilups decisivs. Ultra da quai vegn etablì in barat regular davart questa tematica tranter ils acturs chantunals menziunads.

6 da mars 2019