Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 14.06.2019

Ils ultims mais èn numerus giuvenils s'engaschads per la midada dal clima. Malgrà las bleras demonstraziuns e chaumas è la participaziun politica a votaziuns tar la generaziun giuvna (persunas da 18 fin 25 onns) pli bassa en cumparegliaziun cun las autras generaziuns. En il rom dal project Promo 35 ha la SATE Cuira constatà plinavant che la quota da las persunas che occupan in uffizi e ch'èn pli giuvnas che 35 onns, importa mo 5,6 %. Potenzial da meglieraziun porscha tenor ils auturs dal studi tranter auter la politica d'infurmaziun.

La sessiun dals giuvenils en il Grischun è s'occupada quest onn tranter auter dal tema da l'instrucziun politica en las scolas dal stgalim superiur. A maun d'ina petiziun pretenda la sessiun dals giuvenils ch'ina lecziun per emna da la 3. classa superiura stoppia tractar la politica actuala e ch'il semester duaja vegnir terminà cun in'emna da project. Tenor la petiziun duai la lecziun vegnir instruida en in rom che ha in effect per la promoziun. Il tema da la furmaziun politica vegn discutà gia dapi onns en plirs chantuns. Uschia survegnan per exempel las scolaras ed ils scolars dal stgalim superiur dal chantun Argovia a partir da l'onn 2020 mintga emna instrucziun politica, en il chantun Tessin è vegnida acceptada ina iniziativa per instrucziun civica ed il mars 2019 ha il cussegl grond da Basilea recumandà d'acceptar l'iniziativa «JA zu einem Fach Politik».

Sut quest aspect vulan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders savair da la regenza:

1.     Co giuditgescha la regenza la furmaziun politica en las scolas popularas dal chantun Grischun?

2.     Co vegn la furmaziun politica resguardada en il Plan d'instrucziun 21?

3.     Promovess in onn furmaziun politica en furma d'in rom «politica» durant il temp da scola obligatoric la participaziun politica da la generaziun giuvna?

4.     Tge recumonda la regenza per promover la furmaziun politica?

Puntraschigna, ils 14 da zercladur 2019

Schneider, Tanner, Brunold, Berther, Bettinaglio, Bigliel, Bondolfi, Cahenzli-Philipp, Caluori, Casutt-Derungs, Cavegn, Crameri, Deplazes (Rabius), Derungs, Ellemunter, Epp, Fasani, Felix, Föhn, Gasser, Geisseler, Grass, Hefti, Hitz-Rusch, Hofmann, Hohl, Holzinger-Loretz, Jenny, Kohler, Kunfermann, Lamprecht, Loepfe, Loi, Maissen, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Müller (Susch), Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Perl, Rettich, Ruckstuhl, Schmid, Tomaschett-Berther (Trun), Ulber, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Zanetti (Sent), Zanetti (Landquart)

Resposta da la regenza

La furmaziun politica cun ses secturs parzials "politica, democrazia e dretgs umans" è da princip ina part dal Plan d'instrucziun 21 GR (PI21 GR). Ultra da quai è ella in tema interdisciplinar e perquai integrada en differents roms. Il PI21 GR constatescha areguard l'impurtanza da la furmaziun politica:

"Las scolaras ed ils scolars [...] s'occupan cun process politics, emprendan da distin­guer quels, chapeschan elements da basa da la democrazia ed enconuschan func­ziuns fundamentalas d'instituziuns publicas. Els sa fatschentan cun ils dretgs umans [...] ed èn abels da percorscher dischavantatgs e discriminaziuns. Las scolaras ed ils scolars s'engaschan en la cuminanza da scola e gidan a concepir quella. Els em­prendan da sa furmar in'atgna opiniun, da far valair agens interess e da represchen­tar quels cun arguments."

Il PI21 GR prescriva er ils cuntegns obligatorics da l'instrucziun, sco p.ex. democra­zia directa, suveranitad dal pievel, constituziun, separaziun da las pussanzas, par­la­ment, partidas, iniziativa, referendum, vischnanca, neutralitad, ONU e.u.v. El è con­cepì uschia, che las cumpetenzas pon vegnir cuntanschidas en 80 pertschient dal temp che stat a disposiziun. Cun il PI21 GR han las persunas d'instrucziun pia avun­da spazi d'agir per integrar ulteriurs cuntegns en l'instrucziun, sco p.ex. la furmaziun politica.

Sin fundament da questas ponderaziuns po la regenza prender posiziun sco suonda davart las singulas dumondas:

Tar las dumondas 1 e 2:    La furmaziun politica sin basa a) dal PI21 GR sco er b) da las tavlas da lecziuns da la scola populara GR a partir da l'onn da scola 2018/19 vegn – ord vista da la regenza – resguardada en moda adequata. Il tema politica vegn tractà durant tut il temp da scola obligatoric. En il rom "Natira, uman e societad" dal PI21 GR vegnan acquistadas cumpetenzas correspundentas gia sin il stgalim primar (1. e 2. ciclus). Sin il stgalim secundar I (3. ciclus) vegnan tractads differents aspects politics a maun da temas concrets, p.ex. en il rom "spazis, temps e socie­tads" en ils champs "geografia" ed "istorgia", en il rom "natira e tecnica" sco er en la lingua da scola (cf. explicaziuns introductivas).

Tar la dumonda 3:   Il dumber liant da lecziuns d'instrucziun per emna è fixà en las "tavlas da lecziuns da la scola populara GR a partir da l'onn da scola 2018/19". In augment dal dumber da lecziuns engrevgiass supplementarmain las scolaras ed ils scolars dal stgalim secundar I, damai ch'els absolvan gia oz in pensum da 34 lec­ziuns per emna en il Grischun tudestg e rumantsch resp. da 35 lecziuns en il Gri­schun talian. Plinavant chaschunass quai custs supplementars per ils purtaders da scola. Il temp che fiss necessari per in rom specific "politica" stuess vegnir prendì davent d'in auter rom. Sut quest aspect na pon betg vegnir resguardadas en las tav­las da lecziuns structuras da temp aposta per il tema "politica".

La differenta sensibilisaziun da las singulas scolaras e dals singuls scolars per temas politics gioga ina rolla impurtanta. Cumpareglià cun la vegliadetgna dal stgalim se­cundar I vegnan ils temas politics a survegnir dapli impurtanza pli e pli vegls che las scolaras ed ils scolars vegnan. Quai pervia da l'ulteriur svilup da la vita e da la furma­ziun (p.ex. cumenzament da la vita professiunala, instrucziun civica en la scola pro­fessiunala) e perquai ch'els cuntanschan la maiorennitad.

Tar la dumonda 4:   L'integraziun interdisciplinara en il PI21 GR permetta da s'occu­par en moda multifara da la furmaziun politica en l'instrucziun. Gia oz transfurman las persunas d'instrucziun la teoria en la pratica. En il context da scola duai la furmaziun politica – ultra da cuntegns teoretics – vegnir promovida vinavant cun visitas d'instan­zas politicas (cussegl grond, cussegl communal), cun emnas da project, cun discus­siuns en la classa e cun ulteriuras intervenziuns praticas. Las scolaras ed ils scolars da la 3. classa dal stgalim secundar I han ultra da quai da nov la pussaivladad da tscherner sezs in tema, p.ex. en il sectur da la furmaziun politica, e quai en il rom da l'elavuraziun d'ina lavur d'approfundaziun sco project en las structuras da temp per l'individualisaziun.

14 d'avust 2019