Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Hardegger concernent l'introducziun d'in sectur da sanadad a la SATE Cuira

Sessiun: 29.08.2019

A partir dal 1-1-2020 vegn la SATE dal Grischun manada sco scola auta independenta. Ella sa distatga quel mument da la scola auta spezialisada da la Svizra orientala. Sco scola auta la pli pitschna da la Svizra vegn ella a stuair sa far valair en il martgà da furmaziun, nua ch'i dat ina gronda concurrenza. Ultra da las purschidas existentas vali ussa da prender en mira ulteriuras purschidas e da sa profilar tras quai en tut la Svizra. In tema fitg adattà per quai è la sanadad.

La societad daventa tut en tut pli veglia ed a medem temp vivan ils umans adina pli ditg. Quest trend vala per il Grischun tant pli sin fundament da las prognosas demograficas. Ultra da quai viva circa la mesadad da la populaziun en il Grischun en regiuns cun valladas sur 1000 meters. La tendenza demografica ed ils facturs specifics dal chantun chaschunan grondas sfidas per las regiuns e per las vischnancas en connex cun il provediment actual e futur da la sanadad. La mancanza da persunas spezialisadas en il sectur da sanadad è da sentir en differentas regiuns. A medem temp è l'ospital chantunal dal Grischun daventà in ospital d'aut nivel renconuschì sin plaun naziunal, quai che dastgass animar d'utilisar cuminaivlamain sinergias. Ultra da quai èn ils instituts da tgira gia oz ils patruns ils pli gronds da la vallada per exempel en la Val Mesauc ed en la Val Lumnezia. Els tuts, ospitals ed instituts da tgira, vegnan ad esser dependents er en l'avegnir d'avunda forzas da tgira e persunas spezialisadas. Plinavant mancan savens enconuschientschas e concepts innovativs, cuminaivels e realisabels en las regiuns muntagnardas, per exempel davart ils temas sanadad e vegliadetgna u davart la dumonda, co far frunt a la mancanza da medias e medis da chasa u da spendreras. Da quai resultan novs profils professiunals che chaschunan – ultra da las scolaziuns en la furmaziun professiunala ed en la furmaziun professiunala superiura – in basegn da persunas spezialisadas sin il nivel da la scola auta en il sectur da sanadad, ultra da la scolaziun da fisioterapia a Landquart. L'emprima prioritad èsi perquai da scolar questas persunas spezialisadas qua en il Grischun. La probabilitad che giuvnas Grischunas e giuvens Grischuns che han studegià ordaifer il chantun, turnian enavos en il Grischun suenter lur studi, è pli pitschna che sch'ellas ed els pon studegiar en il Grischun. Mo cuminaivlamain ed er sin basa da la perscrutaziun applitgada pon vegnir sviluppadas las innovaziuns necessarias ed ils concepts per la sanadad pratica en tut ils champs tematics en il chantun. Ed il Grischun ha grondas schanzas da sa profilar er en quest sectur en tut la Svizra cun innovaziuns davart il tema sanadad.

La regenza vegn supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

1.     Sut tge cundiziuns fissi pussaivel d'introducir in sectur da sanadad a la SATE Cuira?

2.     Cura pudess l'introducziun avair lieu il pli baud?

3.     Recumonda la regenza partenaris da cooperaziun per la realisaziun a la SATE Cuira e sche gea, tgenins?

Cuira, ils 29 d'avust 2019

Hardegger, Tomaschett-Berther (Trun), Holzinger-Loretz, Atanes, Buchli-Mannhart, Caluori, Casty, Caviezel (Cuira), Caviezel (Tavau Clavadel), Clalüna, Degiacomi, Della Cà, Deplazes (Rabius), Derungs, Dürler, Ellemunter, Flütsch, Föhn, Gasser, Grass, Gugelmann, Hefti, Hitz-Rusch, Jochum, Kasper, Kohler, Locher Benguerel, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Mittner, Müller (Susch), Paterlini, Preisig, Rettich, Ruckstuhl, Rutishauser, Sax, Schmid, Thomann-Frank, Ulber, Waidacher, Wellig, Widmer-Spreiter (Cuira), Zanetti (Sent), Costa

Resposta da la regenza

En la sessiun d'avust 2019 ha il cussegl grond discutà davart il rapport e davart la proposta da la cumissiun per politica da stadi e strategia (CPSS) concernent las finamiras ed ils princips surordinads per la perioda da planisaziun 2021 – 2024 dal program da la regenza e dal plan da finanzas. Cun la finamira politica surordinada nr. 10 "Sistem decentral da sanadad" duai vegnir garantì in provediment da la sana­dad decentral e d'auta qualitad sco er prendì en mira da stabilisar ils custs e d'adat­tar las structuras als svilups currents en il sectur da sanadad. En las directivas vegn explitgà che differents svilups mettian las structuras existentas en il sectur da sana­dad sut grond squitsch e ch'i saja perquai indispensabel da reorganisar e d'adattar quellas. En tut il territori chantunal sto vegnir garantì in provediment da basa d'auta qualitad. Tranter auter cun s'occupar activamain da la mancanza da persunas spe­zialisadas en il sectur da sanadad e cun coordinar pli ferm tranter ils differents furni­turs da prestaziuns da sanadad.

Perquai che la conscienza da sanadad crescha e perquai ch'ils martgads da sana­dad vegnan internaziunalisads, s'avran per il Grischun schanzas en il turissem da sanadad, nua ch'i resultan sinergias tranter ils furniturs da prestaziuns ed il turissem. Quest svilup èsi da trair a niz cun purschidas d'auta qualitad.

Sa basond sin questas explicaziuns e resguardond la strategia chantunala da scola auta e da perscrutaziun pon las dumondas vegnir respundidas sco suonda:

Tar la dumonda 1: En connex cun l'introducziun d'ina purschida da scolaziun en il sectur da sanadad a la scola auta spezialisada dal Grischun (SASGR; fin ils 31 d'avust 2019 SATE Cuira) ston l'emprim vegnir scleridas en moda cumplessiva las finamiras e las utilisaziuns potenzialas d'ina tala purschida per il chantun, damai che l'installaziun d'in nov champ d'activitad è collià cun custs supplementars e cun lavur supplementara considerabla. Il center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials (CSS) ha fatg – en il rom da l'incarica da prestaziun 2017–2020 – emprims scleriments preliminars en chaussa che pon servir sco basa per l'ulteriura lavur. Ultra da quai pretenda l'extensiun dal champ d'activitad da la SASGR in'adattaziun da l'art. 10 da la lescha davart las scolas autas e la perscrutaziun (LSAP; DG 427.200). La regenza parta dal fatg che la SASGR pudess porscher suletta la scolaziun da bachelor en il sectur da sanadad, entant che studis da master cuntinuants, speziali­tads u accents da perscrutaziun stuessan vegnir coordinads cun auters partenaris da scola auta.

Tar la dumonda 2: Partind da las mesiras menziunadas e dal fatg che las basas per annunziar ina nova purschida da scolaziun stuessan vegnir stgaffidas almain in onn avant ch'il studi cumenza e che la finanziaziun stuess vegnir garantida a lunga vista, è sia introducziun pussaivla cun il cumenzament da l'onn da studi 2023/24. D'exami­nar fiss eventualmain la dumonda, sch'in studi da bachelor pudess vegnir preparà uschia, ch'in studi da pilot pudess cumenzar gia l'atun 2022.

Tar la dumonda 3: L'introducziun d'ina nova purschida da scolaziun en il sectur da sanadad a la SASGR sto resguardar prescripziuns chantunalas e naziunalas cor­respundentas per il sectur da sanadad. Plinavant pretendan talas scolaziuns – ultra da l'accreditaziun instituziunala da l'instituziun che porscha la scolaziun (per la SASGR è quella da princip avant maun) – er l'accreditaziun da programs a temp util dal studi correspundent. Sche cooperaziuns cun auters partenaris èn pussaivlas e raschunaivlas, sto vegnir examinà detagliadamain en il rom d'in project da planisa­ziun correspundent. Decisivs en quest connex èn ils interess specifics menziunads dal chantun, ma er il potenzial d'instituziuns partenarias pussaivlas, uschia per exem­pel quellas dal chantun Tessin e dal CSS a Cuira. Correspundentamain è la regenza pronta da nominar ina gruppa da planisaziun ch'examinescha l'extensiun da la pur­schida da scolaziun da la SASGR sin il sectur da sanadad sco er ils custs correspun­dents che resultan tras quai e che propona mesiras.

18 d'october 2019