Victualias producidas en moda persistenta, eticamain correcta e transparenta en la regiun daventan pli e pli impurtantas. Ad in chantun da muntogna sco il Grischun resp. a sia agricultura (cun passa 60 % manaschis biologics) ed a ses turissem por­scha quai bleras schanzas. En la producziun ed en l'elavuraziun agricula, en l'ierta culinarica sco er en la gastronomia regiunala ha noss chantun in grond potenzial. Victualias regiunalas permettan dapli transparenza ed in connex cun il lieu e cun il producent, uschia che la confidenza en ils products resulta er areguard la persi­sten­za. Dapi l'onn 2006 sustegna il chantun (ensemen cun la confederaziun) l'uniun alpinavera sco ina da las quatter organisaziuns regiunalas per la promoziun da la vendita en Svizra. L'elavuraziun e la commerzialisaziun da products regiunals ve­gnan plinavant sustegnidas sistematicamain dapi l'onn 2009 tras projects per il svilup regiunal (PSR). En lur center stat la creaziun persistenta da valurs agriculas tras la promoziun da products indigens e regiunals sco er la collavuraziun tranter las bran­schas sur l'entira chadaina d'elavuraziun en ina regiun. Tras la marca graubünden e tras l'idea da la marca "NaturMetropole" survegnan products dal Grischun in label, sch'els vegnan producids en moda genuina, gista e natirala. Er il program grau­bün­denVIVA, che rinforza il Grischun sco center da la cultura alpina da giudiment cun agid dal tema "nutriment e culinarica", accentuescha la regiunalitad e la qualitad da noss products indigens.

Tar la dumonda 1: La bilantscha da CO₂ da victualias dependa dal product (charn u verdura), da la metoda da producziun (pavlada, ladim, serras) e dals transports. L'uti­lisaziun da products regiunals è tendenzialmain la dretga metoda. Resguardond ils aspects economics e socials (metoda cumplessiva) èsi d'avantatg da duvrar products regiunals. Las furmas da producziun persistentas (bio) han dentant ina impurtanza decisiva en quest connex. En cas dals products regiunals exista ultra da quai savens ina gronda transparenza, uschia che la clientella po giuditgar e suandar la persi­sten­za. Tras il consum da products regiunals resta – sco avantatg economic – l'entira chadaina da valurisaziun, da la producziun fin a la vendita, en il chantun.

Tar la dumonda 2: Gea. Sco pretendì lavura il purschider en la "sinergia" cun per­sistenza, cun regiunalitad e cun stagiunalitad. Furniturs gronds regiunals vegnan resguardads per l'alimentaziun da basa; en collavuraziun cun partenaris locals ve­gnan offrids products spezials (p.ex. latg da Cuira). Tar la gastronomia al Plantahof e tar l'uffizi per l'execuziun giudiziala (UEG) deriva la gronda part da las spaisas anima­licas ultra da quai dals agens bains purils, sin ils quals la persistenza ha ina gronda impurtanza. Uschiglio vegnan cumprads tant sco pussaivel products regiunals e sta­giunals. Ils bains purils han butias che han er la finamira da render enconuschent a la populaziun ils products regiunals e lur impurtanza. Er l'uffizi per la furmaziun me­dia-superiura s'oblighescha da retrair e d'offrir per sia gastronomia (scola chantunala, Scalära) tant sco pussaivel products regiunals e stagiunals. En il manaschi da scola­ziun per persunas dischoccupadas ("GastroKantine") vegnan cumprads products sta­giunals e regiunals ed empustads tar furniturs da la regiun; la protecziun da l'ambient vegn tematisada spezialmain.

Tar la dumonda 3: Gea. Per organisaturs che survegnan contribuziuns da la pro­mo­ziun da l'economia vegn fatga la cundiziun da resguardar products regiunals en il concept d'alimentaziun, uschenavant che quai è cunvegnent e realisabel. Ina reali­saziun uschè consequenta sco pussaivel vegn prendida en mira ensemen cun ils organisaturs. Per als sustegnair tar l'utilisaziun da products regiunals en l'alimenta­ziun ha il secretariat da la marca graubünden e da graubündenVIVA elavurà in ma­nual (mussavia) che vegn ad esser disponibel a la fin da l'onn. Per la promoziun en il sectur da l'agricultura vegn premessa la certificaziun sco product regiunal grischun incl. l'utilisaziun da la marca graubünden.

Tar la dumonda 4: Ultra d'alpinavera sustegna il chantun – medemamain en il rom da puncts centrals da svilup – er la collavuraziun tranter l'agricultura e la gastronomia (agroturissem) sco er manaschis innovativs en il sectur da la producziun e da la com­merzialisaziun da victualias. Plinavant vegnan manaschis da l'emprim stgalim d'ela­vuraziun promovids en il rom da meglieraziuns da la structura agricula. In'ulteriura pussaivladad è quella da cuntinuar ils proxims onns cun il program graubündenVIVA resp. cun singuls elements da tal; graubündenVIVA ha survegnì la cundiziun da pre­schentar in concept concernent persistenza / legat / cuntinuaziun. Las lavurs respec­tivas èn en gir. L'augment da la quota da products regiunals producids en moda per­sistenta è plinavant ina da las axas d'acziun en las cunvegnas da prestaziun cun ils parcs natirals regiunals. Quels èn da chapir sco regiuns da model per il svilup per­si­stent, e sco talas han els er la finamira da commerzialisar pli fitg products che deri­van dal territori dal parc. La finala po vegnir formulada en general en cas da contri­bu­ziuns da promoziun u d'incaricas da prestaziun, eventualmain er en cas da finan­zia­ziuns pli pitschnas, la cundiziun resp. l'aspectativa ch'i vegnian duvrads uschenavant sco pussaivel products regiunals.

18 d'october 2019