Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Hug concernent cuvertas da votaziun prefrancadas per il Grischun

Sessiun: 22.10.2019

Il sistem svizzer da la democrazia directa è unic sin tut il mund. En nagin auter pajais n'ha la populaziun pussaivladads da cundecider uschè cumplessivas sco en Svizra. Quests dretgs politics vali da mantegnair sco basa la pli impurtanta da nossa democrazia. Displaschaivlamain fa main che mintga segunda persuna cun dretg da votar diever da ses dretg da cundecisiun. Dapi onns stagnescha la participaziun a la votaziun sin in nivel fitg bass, e displaschaivlamain è la participaziun en il Grischun anc pli bassa che la media naziunala.

Per ch'ils resultats da votaziuns e d'elecziuns possian vegnir cuntanschids en il futur sin ina basa pli vasta, dovri mesiras per augmentar la participaziun a las votaziuns ed a las elecziuns. Ina da questas mesiras è il prefrancar las cuvertas da votaziun, sco che quai vegn gia fatg en blers auters chantuns (p.ex. Appenzell Dadens, Argovia, Basilea-Citad, Genevra, Glaruna, Son Gagl, Sursilvania, Turitg u Zug). In studi1 da l'universitad da Friburg davart quest tema arriva a la conclusiun che cun prefrancar las cuvertas da votaziun possia la participaziun a votaziuns ed ad elecziuns vegnir augmentada per stgars 2 puncts procentuals. Quest augment considerabel sa lascha motivar dal fatg che la prefrancatura reducescha la lavur da las votantas e dals votants. Tranter auter mussa il studi numnadamain che la participaziun sa reducescha, sche la lavur da las votantas e dals votants crescha (procuraziun d'infurmaziuns, expensas e.u.v.).

Sut quest aspect para l'introducziun da cuvertas da votaziun prefrancadas en il Grischun d'esser ina mesira raschunaivla per augmentar la participaziun a votaziuns ed ad elecziuns. Ella chaschuna pitschens custs per il chantun – circa 300 000 francs per onn2. Pervia da quai vegn la regenza incumbensada d'adattar la lescha davart ils dretgs politics en il chantun Grischun (LDPC; DG 150.100) en quel senn che las votantas ed ils votants dal chantun Grischun survegnan cuvertas per las votaziuns e per las elecziuns communalas, chantunalas e naziunalas, ch'èn vegnidas prefrancadas da l'autoritad cumpetenta e ch'ils custs dal porto vegnan surpigliads dal maun public (chantun Grischun).

1 Schelker M, Schneiter M, 2017. The elasticity of voter turnout: Investing 85 cents per voter to increase voter turnout by 4 percent. Electoral Studies, 2017 (49), 65-74.

2 Supposiziuns: participaziun a la votaziun 50 %, dumber da votantas e votants 140 000, 4 votaziuns per onn, custs per brev (correspundenza da resposta Posta CH SA) 1.10 francs, correspunda a custs annuals da max. 308 000 francs, arrundads a 300 000 francs.

Cuira, ils 22 d'october 2019

Hug, Caviezel (Cuira), Schneider, Aebli, Alig, Atanes, Baselgia-Brunner, Berther, Berweger, Bettinaglio, Bondolfi, Brandenburger, Brunold, Cahenzli-Philipp, Caluori, Casty, Casutt-Derungs, Cavegn, Censi, Crameri, Danuser, Degiacomi, Della Cà, Derungs, Dürler, Ellemunter, Engler, Epp, Favre Accola, Gartmann-Albin, Gasser (Cuira), Geisseler, Giacomelli, Gort, Gugelmann, Hardegger, Hefti, Hofmann, Hohl, Horrer, Jenny, Kasper, Kienz, Koch, Kohler, Kunfermann, Kunz (Fläsch), Lamprecht, Locher Benguerel, Loepfe, Maissen, Märchy-Caduff, Marti, Michael (Castasegna), Müller (Favugn), Noi-Togni, Papa, Perl, Preisig, Rettich, Ruckstuhl, Rüegg, Rutishauser, Salis, Sax, Schmid, Schwärzel, Thöny, Thür-Suter, von Ballmoos, Waidacher, Weber, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Wilhelm, Zanetti (Sent), Zanetti (Landquart), Donatsch, Pajic, Patzen, Spadarotto

Resposta da la regenza

Burgaisas activas e burgais activs èn il fundament d'ina democrazia. En il sistem directdemocratic da la Svizra datti differentas pussaivladads da sa participar politica­main. En la scienza politica èn ins arrivà ils ultims onns a l'enconuschientscha che la participaziun politica formala en Svizra vegn sutvalitada. Sch'ins n'analisescha la participaziun a la votaziun betg mo sin basa da valurs medias per scrutini, mabain areguard la dumonda, quantas votantas e votants ch'èn ids a votar almain ina giada durant in temp pli lung, sa mussa ina quota da participaziun cumulada da passa 75 pertschient (Serdült Uwe, Studie zur Partizipation en: Direkte Demokratie, Heraus­forderungen zwischen Recht und Politik, Festschrift für Andreas Auer zum 65. Ge­burtstag, Berna 2013, p. 41 - 50); Dermont Clau/Stadelmann-Steffen Isabelle, Die politische Partizipation der jungen Erwachsenen, Universitad da Berna, 2014). Pia profita bain ina part considerabla da las votantas e dals votants da lur dretgs da cun­decisiun, però en ina moda differentamain intensiva. Sper la gruppa da las "burgai­sas exemplaricas" e dals "burgais exemplarics" che sa participeschan quasi adina, datti ina gronda gruppa da burgaisas e burgais che sa participescha en moda fitg selectiva, tut tenor l'interess, il temp, la pertutgadadad, la cumplexitad sco er l'impur­tanza e la muntada dals temas. Quest cumportament selectiv dad ir a votar sa mus­sa tar las votaziuns sin tut ils plauns statals.

Er sche la participaziun politica formala è meglra che menziunada en l'incumbensa èsi tuttina inditgà or da ponderaziuns statalpoliticas d'examinar mesiras pussaivlas per augmentar la participaziun a votaziuns. Il niz cumprovà sco er la relaziun dal niz e dals custs da mesiras ston en quest connex però adina er vegnir resguardads. L'in­cumbensa pretenda d'adattar la basa legala uschia che las votantas ed ils votants dal chantun Grischun survegnian per tut ils scrutinis (votaziuns ed elecziuns) sin tut ils plauns statals cuvertas da votaziun prefrancadas e ch'ils custs dal porto vegnian surpigliads dal chantun. Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders da l'incumbensa s'em­permettan da la prefrancaziun che la participaziun a votaziuns vegnia meglierada. En quest connex renvieschan els ad in studi da l'universitad da Friburg che arriva a la conclusiun che cun prefrancar las cuvertas da votaziun possia la participaziun a votaziuns ed ad elecziuns vegnir augmentada per 1,8 puncts procentuals.

Il studi menziunà sa basa sin ina cumparegliaziun empirica da la participaziun a votà­ziuns ch'è vegnida fatga dals onns 1989 fin 2014 en las 325 vischnancas dal chantun Berna, da las qualas 18 han surpiglià per in tschert temp ils custs da porto (6 da quellas han puspè abolì questa mesira en il decurs dal temp). En vista a questa basa dal studi plitgunsch magra, para d'esser inditgada ina tscherta reserva areguard la generalisaziun ed areguard il transferiment da questas enconuschientschas. En il chantun Grischun è la votaziun per correspundenza etablida dapi bainbaud 25 onns. Sco ch'ina enquista actuala tar las vischnancas dal chantun Grischun mussa, profita ina clera maioritad da las votantas e dals votants da la pussaivladad da pudair metter la cuverta da la votaziun per correspundenza senza porto en la chascha da brevs da l'administraziun communala u mintgatant er cun la depositar tar l'administraziun com­munala. Cleramain autra è la relaziun percunter en la gronda part da las otg visch­nancas che surpiglian ils custs da porto. Là dominescha la votaziun per correspun­denza per posta. Pervia da quai pon ins supponer che la surpigliada dal porto tras il chantun haja primarmain per consequenza che la votaziun per correspundenza ve­gnia spustada da la consegna en la chascha da brevs resp. dal deposit a la conse­gna per posta, ma chaschunass strusch in augment signifitgant da la participaziun a la votaziun. Il niz da questa mesira po vegnir mess en dumonda en vista a quests fatgs.

Da l'autra vart è questa mesira colliada cun custs periodics considerabels. Quels pon vegnir eruids sin basa da la quantitad da cuvertas da consegna e da votar ch'il chan­tun distribuescha gratuitamain mintga onn. La media da la quantitad annuala importa 660 000 cuvertas. Questa quantitad cuvra er ils scrutinis da las vischnancas u ils se­gunds scrutinis sin tut ils plauns statals ordaifer ils quatter termins da votaziun uffi­zials. Supponind ina participaziun a las votaziuns dad en media 50 pertschient resul­tan per il chantun custs annuals supplementars da ca. 363 000 francs, sch'il porto vegn surpiglià e sch'ins calculescha cun 1.10 francs per cuverta. Per las vischnancas resultassan ultra da quai custs inizials betg quantifitgabels, perquai che la software da la controlla d'abitantas e d'abitants stuess vegnir installada per ch'il code da la matrix da datas per las cuvertas da resposta possia vegnir stampà sin ils attests da votar. Tenor l'avis da la regenza stattan il niz pussaivel ed ils custs, cun ils quals i sto vegnir fatg quint per surpigliar il porto, cleramain en disproporziun in cun l'auter.

Actualmain prevesan nov chantuns (ZH, OW, GL, ZG, AI, SG, AG, GE, BS) ch'il maun public (chantun u vischnancas) surpiglia ils custs da porto. En indesch chan­tuns (BE, LU, UR, SZ, FR, BL, SH, AR, TG, TI, GR) pajan per part las vischnancas facultativamain ils custs da porto. 6 chantuns (NE, SO, VD, VS, NE, JU) n'enconu­schan nagina surpigliada dals custs tras il maun public. Sin plaun federal ha ina intervenziun che aveva pretendì ch'ils custs per scrutinis federals vegnian surpigliads da la confederaziun fatg naufragi l'onn passà en il cussegl dals chantuns (bulletin uffizial dal cussegl dals chantuns, sessiun da stad 2018, dieschavla sesida, 12 da zercladur 2018, fatschenta 17.3762). En vista a la participaziun politica na fiss per il Grischun strusch da spetgar in effect relevantamain positiv, sch'ils custs da porto vegnissan surpigliads, anzi, i vegniss concurrenzada tras quai probablamain oravant tut la consegna da la vusch fitg bain etablida e favuraivla che vegn realisada cun la metter en la chascha da brevs communala. Sut questas circumstanzas n'èsi betg giustifitgabel en ils egls da la regenza d'impunder per quai mintga onn meds finan­zials dal stadi en in'autezza tuttina considerabla.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la regenza al cussegl grond da refusar questa incumbensa.

20 da december 2019