Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 12.02.2020

La Lescha davart las scolas medias en il chantun Grischun (Lescha davart las scolas medias; DG 425.000) regla la purschida da scolaziun da las scolas medias grischunas. Tenor l'art. 7 al. 2 da la Lescha davart las scolas medias sto la Regenza reglar la procedura d'admissiun a las scolas medias. Tenor l'art. 3 da l'Ordinaziun davart la procedura d'admissiun a las scolas medias ston tant scolaras e scolars grischuns sco er scolaras e scolars extrachantunals reussir en in examen d'admissiun chantunal per pudair entrar en la 1. u en la 3. classa gimnasiala sco er en la 1. classa da la scola media commerziala u da la scola media spezialisada.

Da princip èsi l'incumbensa da la scola populara da stgaffir las premissas per pudair frequentar ils stgalims da scola suandants. Pia sto ella preparar las scolaras ed ils scolars per ina scola media. Natiralmain ston las scolaras ed ils scolars s'engaschar er da lur vart. En connex cun ils examens d'admissiun a las scolas medias grischunas èn sa sviluppads divers curs preparatorics (forums d'emprender e.u.v.) e models da fatschenta, per part gia a partir da la 5. classa primara. Quels han cuntanschì talas dimensiuns che lur frequentaziun para dad esser indispensabla per reussir en ils examens. Abstrahà dal fatg che quest svilup s'oppona al princip ch'igl è l'incumbensa da la scola populara da preparar las scolaras ed ils scolars er per ina frequentaziun da scolas medias, e quai independentamain da lur pussaivladads finanzialas, stgaffescha quest svilup er inegualitads regiunalas.

La midada ad ina scola media n'ha betg l'intent da promover models da fatschenta. Cun ils excess dad oz pon ins sa dumandar, sch'er propi las scolaras ed ils scolars adattads vegnan admess a las scolas medias. En blers auters chantuns (tranter auter Lucerna, Zug, Uri, Berna, Basilea-Champagna) ha la procedura d'admissiun lieu senza examens d'admissiun u – en cas da malperinadad – en ina procedura da recumandaziun cun examen. Là sa participeschan per exempel tut las scolaras e tut ils scolars a partir da la 5. classa primara automaticamain a la procedura da midada dal stgalim primar al stgalim secundar I. Las persunas d'instrucziun da classa orienteschan durant l'emprim semester da la 5. classa primara davart la procedura. Las scolas medias fan medemamain orientaziuns. Las persunas d'instrucziun da classa decidan lura davart l'admissiun resp. davart l'annun­zia definitiva.

Pervia dals svilups en il chantun Grischun, ma er sin basa dal fatg che la procedura d'admissiun senza examens è sa cumprovada en auters chantuns, pari inditgà da midar er en il chantun Grischun ad in model d'admissiun a las scolas medias senza examens. I na sa tracta betg d'auzar la quota da scolaras e scolars da scola media u da sbassar las pretensiuns da prestaziun. Anzi, i duai vegnir chattà in meglier sistem, cun schanzas pli egualas – quai ch'è segir er d'avantatg per nossas scolas medias privatas en las regiuns. Che las scolas medias privatas rinforzan senza dubi er las regiuns e sia economia, dastgass esser enconuschent.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan perquai la Regenza da stgaffir las basas per in'admissiun a las scolas medias grischunas senza examen.

Cuira, ils 12 da favrer 2020

Cavegn, Felix, Widmer (Favugn), Berther, Bondolfi, Caluori, Cantieni, Casutt-Derungs, Caviezel (Cuira), Crameri, Della Cà, Deplazes (Rabius), Derungs, Ellemunter, Epp, Fasani, Florin-Caluori, Flütsch (Spleia), Gasser, Giacomelli, Hofmann, Jochum, Kienz, Kohler, Kunfermann, Müller (Favugn), Natter, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Paterlini, Perl, Preisig, Rutishauser, Sax, Schmid, Schutz, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Waidacher, Widmer-Spreiter (Cuira), Wilhelm, Zanetti (Sent), Gaupp, Spadarotto

Resposta da la regenza

En il chantun Grischun succeda l'entrada en ina scola media grischuna tenor las disposiziuns da l'Ordinaziun davart la procedura d'admissiun a las scolas medias (Ordinaziun d'admissiun a las scolas medias; DG 425.060). La procedura d'admis­siun consista d'in examen chantunal unitar (ECU), e per regla vegnan resguardadas las prestaziuns preliminaras en il rom d'ina nota d'admissiun. Per las scolaras ed ils scolars (SeS) da la 6. classa primara sco er da la 2. classa secundara vegn calcula­da la nota d'admissiun sin basa da tschertas notas da mintgamai l'ultim semester avant il ECU. Cun excepziun dal Principadi da Liechtenstein applitgeschan tut ils commembers da la CDEP-ost (Conferenza dals directurs da l'educaziun publica dals chantuns da la Svizra da l'ost e dal Principadi da Liechtenstein), pia er il Grischun, in examen sco instrument da selecziun principal.

La Regenza è s'occupada gia pliras giadas cun la concepziun da la procedura d'admissiun. Sin basa da la situaziun speziala cun las scolas medias en il chantun Grischun (otg scolas medias privatas, ina scola media chantunala) ha ella mussà ch'il ECU saja da mantegnair, cunzunt perquai che la renunzia augmentass ferma­main il squitsch sin las persunas d'instrucziun assegnantas (cf. PCG 4 | 2008/2009, p. 640). Dal Rapport da furmaziun da la Svizra 2018 dal Center svizzer da coor­di­na­ziun per la retschertga da l'educaziun resorta che proceduras d'admissiun cun exa­men cuntanschan – per selecziunar SeS cun l'abilitad e cun la voluntad da presta­ziun – megliers resultats che proceduras d'admissiun senza examen. Igl ha er pudì vegnir mussà che la probabilitad da vegnir admess al gimnasi malgrà cumpetenzas insuffizientas, è cleramain pli gronda en chantuns senza examen d'admissiun ch'en chantuns, nua ch'in examen è l'instrument da selecziun principal. Resguardond in access cun schanzas egualas ad ina scolaziun da scola media è la procedura d'ad­missiun cun ECU la meglra soluziun tenor las enconuschientschas scientificas. Ultra da quai è il ECU – ord vista da la Regenza – in instrument strategic impurtant per reparter ils giuvenils dal stgalim secundar II sin la furmaziun duala e sin las scolas medias en il rom da las quotas vertentas (cf. missiva da la Regenza al Cussegl grond, carnet nr. 11/2011–2012, p. 1296).

La Regenza è anc adina da l'avis ch'i tutgia tar l'incumbensa fundamentala da l'in­struc­ziun regulara da preparar ils SeS per ils ECU ed ha perquai ina tenuta critica envers curs da preparaziun externs per ils examens. Sco quai ch'il Rapport da furma­ziun 2018 conferma, n'èn tals curs dentant betg decisivs per in success duraivel en scola. Igl è dentant da supponer ch'i dess in augment da las purschidas d'instrucziun sup­plementara ordaifer la scola en cas d'ina procedura d'admissiun senza ECU e che talas purschidas vegnissan tratgas a niz – tenor l'experientscha – da SeS da classas socialas pli bainstantas. Uschia fiss l'egualitad da las schanzas messa en dumonda anc pli fitg che tar ils curs da preparaziun.

Ils resultats dals ECU dapi l'onn 2010 cumprovan il cuntrari da quai che vegn sup­ponì en l'incumbensa, pia che l'access a las scolas medias privatas en las regiuns vegnia restrenschì tras il sistem actual. Ina cumparegliaziun da las quotas da suc­cess dals SeS che han fatg l'examen a la Scola chantunala grischuna cun ils SeS che han fatg l'examen en ina scola media privata, mussa che la quota da success tar tuts dus exa­mens (gimnasi inferiur sco er examen unitar per il gimnasi sco er per la scola media spezialisada e commerziala) è stada tut en tut pli auta a las scolas me­dias privatas che a la Scola chantunala grischuna.

La renunzia ad in ECU fiss ina midada fundamentala dal sistem e stuess – ord vista da la Regenza – succeder sin basa da fatgs. Quai en spezial er, perquai che la Re­genza è responsabla per la garanzia da la qualitad tenor l'art. 7 da la Lescha davart las scolas medias en il chantun Grischun (Lescha davart las scolas medias, LSM; DG 425.000). Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da midar questa incumbensa sco suonda:

Cun l'intent da stgaffir la basa da decisiun per adattar la procedura d'admissiun a las scolas medias incumbenseschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la Regenza da preschentar a maun d'ina expertisa externa ils avantatgs ed ils dischavantatgs da proceduras d'admissiun cun e senza examen d'admissiun.

23 d'avrigl 2020