En il Plan directiv chantunal Traffic (PDChant-T) sco er en il Plan sectorial da la Confederaziun Infrastructura da la viafier (SIS) figureschan numerus projects en differents stadis da planisaziun. La premissa per pudair realisar in tunnel da viafier da la Viafier retica è l'integraziun d'in tal project en in pass da cumplettaziun dal Program da svilup strategic da l'infrastructura da viafier da la Confederaziun (PC PROSSIV). L'onn 2013 resp. 2019 ha il Parlament federal concludì ils pass da cum­plettaziun PC 2025/30 resp. PC 2035/40. Il nov tunnel da viafier Fideris – Dalvazza ch'è gia concludì sco er ulteriuras renovaziuns currentas en il territori da Landquart e dal Partenz permettan da reducir il temp da viadi da Turitg e da Cuira a Tavau. La meglieraziun dals temps da viadi davent da la regiun Turitg – Svizra orientala tras il Scanvetg, che vegn tematisada en la dumonda, è nunrealistica, perquai che la via sur Landquart vegn a restar pli curta tant areguard la distanza sco er areguard il temp da viadi.

Tar las dumondas 1 e 2: Tenor il studi dal biro d'inschigneria Amberg, elavurà per incumbensa dal chantun l'onn 2010, datti numerusas variantas per colliar Tavau cun il Scanvetg tras in tunnel; la varianta Litzirüti – Frauenkirch è resortida sco la meglra varianta. Er tar questa varianta sa tschentan però dumondas fundamentalas are­guard il potenzial d'in nov traject fitg char resp. areguard la nauscha relaziun tranter ils custs ed il niz en vista al grad d'efficacitad fitg limità da questa nova colliaziun. Bain sa reduciss il traject Cuira – Tavau considerablamain areguard la distanza. Per­quai che la lingia d'Arosa dastga percunter vegnir charrada sur lungs trajects cun maximalmain 33 fin 38 km/h, duvrass ins er vinavant 50 minutas per il traject Cuira – Litzirüti, uschia ch'il gudogn da temp da viadi fiss relativamain modest cumpareglià cun la ruta sur Landquart. Per motivs da la protecziun da la cuntrada fissi plinavant delicat d'integrar la nova lingia a Litzirüti ed ins stuess quintar cun bleras protestas. Er il concept da purschida e da gestiun fiss cumplex, perquai ch'i na dastgass betg vegnir desistì da la colliaziun directa Cuira – Arosa. La staziun da Litzirüti ed il traject da Litzirüti ad Arosa stuessan plinavant vegnir adattads en vista a l'augment dal dumber da trens. Gia cun il concept da purschida Retica 30+ vegnan ils trens Scuol – Landquart unids tranter Claustra Plaz e Landquart cun ils trens da Tavau e manads vinavant davent da Landquart nonstop fin Cuira, uschia ch'igl è mo pli necessari da midar la part dal tren sin la lingia Tavau – Cuira. Plinavant vegn reducì il temp da viadi anc ulteriuramain tras las renovaziuns en il Partenz. Er l'argument da la re­dun­danza na po betg vegnir fatg valair per sustegnair in tunnel da viafier Tavau – Scan­vetg. En cas d'interrupziuns da la lingia dal Partenz resta Tavau numnadamain cun­tanschibel gia oz sur il traject Filisur – Tavau sco er sur la lingia da l'auto da posta Cuira – Lai – Tavau. La purschida da questa lingia è dal rest vegnida amplifitgada cuntinuadamain ils ultims onns.

Tar la dumonda 3: Ils custs d'investiziun n'èn betg vegnids calculads da nov dapi l'onn 2010, dastgassan dentant importar oz almain 500 milliuns francs. Ultra da quests auts custs d'investiziun stuess ins er quintar cun auts custs da gestiun annuals betg cuvrids, che resultassan dal concept cumplex da purschida e da gestiun.

Tar la dumonda 4: Per ils motivs preschentads qua survart na figurescha in tunnel da viafier da la Viafier retica Tavau – Scanvetg ni en il SIS ni en il PDChant-T.

Tar la dumonda 5: Sco menziunà al cumenzament vegn l'amplificaziun da l'entira infrastructura da viafier da la Svizra planisada sut la direcziun da l'Uffizi federal da traffic. Actualmain han lieu las emprimas lavurs per il proxim pass da cumplettaziun 2040/45. Gia ussa èsi previsibel che maximalmain in sulet project da tunnel en il chantun Grischun vegn mess sin la glista da giavischs da la regiun da planisaziun Ost. Perquai ch'i dat en il Grischun anc diversas autras propostas per serrar largias en la rait da viafier (inter)naziunala, na dastgass ni il tunnel dal Wolfgang ni il tunnel dal Scanvetg far part dals projects cun las schanzas las pli grondas.

10 da zercladur 2021