Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda da la fracziun da la PCD concernent il sustegn da l'emprender per vita duranta per il mund professiunal da l'avegnir (emprim sutsegnader Loepfe)

Sessiun: 21.04.2021

Tenor l'avis da blers prognostichers economics vegn la pandemia da COVID-19 ad accelerar las tendenzas gia existentas. Uschia ston ins far quint cunzunt cun in'acceleraziun da l'automatisaziun e da la digitalisaziun, ma er cun ina delocalisaziun da las plazzas da lavur dal sectur da la savida. En consequenza da quai ston ins quintar cun ina transfurmaziun pli gronda da las purschidas da plazzas da lavur e cun il svilup da novs profils professiunals. Per las plazzas da lavur en il Grischun è quai ina schanza ed in privel a medem temp.

Las petentas ed ils petents èn da l'avis ch'i duess esser l'incumbensa dal stadi da promover questa transfurmaziun e d'animar lavurantas e lavurants sco er persunas cun activitad da gudogn independenta ad ina furmaziun supplementara proactiva. En las explicaziuns da la missiva tar la Lescha davart la promoziun da la transfurmaziun digitala en il Grischun (carnet nr. 13/2019–2020, pagina 1033) ha la Regenza empermess da promover programs da scolaziun e da furmaziun supplementara che resguardan spezialmain ils interess da las IPM e che contribueschan directamain u indirectamain a la transfurmaziun digitala da las interpresas. Las furmaziuns supplementaras prendidas en mira possian er gidar a meglierar las abilitads en l'utilisaziun da las novas tecnologias ed uschia a tegnair pli ditg lavurantas e lavurants pli vegls en il process da lavur u a promover il return da mammas en il mund da lavur.

Tenor la Lescha da stipendis dal chantun Grischun (LStip; DG 450.200) promova il chantun mo emprimas scolaziuns cun sti­pendis. L'art. 2 al. 3 fixescha explicitamain ch'i pon vegnir concedids, a persunas petentas che frequentan ina segunda scolaziun u ina furmaziun supplementara, per regla mo emprests da daners. Il chantun n'è betg l'unic emprestader. Uschia existan nume­rusas fundaziuns e federaziuns professiunalas che concedan stipendis ed emprests sut premissas specificas e mo per tschertas professiuns resp. branschas.

Lavurantas e lavurants sco er persunas cun activitad da gudogn independenta en professiuns dal «vegl» mund economic han fitg savens famiglia e na pon strusch purtar la reducziun da las entradas u la perdita da gudogn che resulta tras ina segunda scolaziun u tras ina furmaziun supplementara. Emprests n'èn savens nagina soluziun adattada en talas situaziuns e vegnan perquai er dumandads mo darar. Pir en cas d'ina dischoccupaziun u d'ina perdita smanatschanta da la plazza da lavur intervegn il stadi sur l'assicuranza cunter la dischoccupaziun e paja – sco mesiras per il martgà da lavur – contribuziuns per segundas scolaziuns e per furmaziuns supplementaras.

Perquai vegn la Regenza supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

  1. Co giuditgescha la Regenza la situaziun en il Grischun areguard la dinamica da transfurmaziun da las purschidas da plazzas da lavur suenter la pandemia da COVID-19?
  2. Co vesa la Regenza l'incumbensa dal chantun areguard l'accumpagnament da questa dinamica da transfurmaziun ed are­guard la promoziun da profils professiunals cun vistas per il futur e da profils professiunals novs?
  3. È er la Regenza da l'avis che plitgunsch stipendis che emprests da daners pudessan gidar ad animar lavurantas e lavurants sco er persunas cun activitad da gudogn independenta en professiuns senza vistas per il futur, da sa preparar per l'avegnir cun agid d'ina segunda scolaziun u d'ina furmaziun supplementara?
  4. Fiss la Regenza pronta da reveder la Lescha da stipendis en quel senn ch'i pudessan vegnir concedids stipendis er a petentas e petents en segundas scolaziuns u en furmaziuns supplementaras, sche questas scolaziuns u furmaziuns supplementaras adempleschan las finamiras da la promoziun da profils professiunals cun vistas per il futur e da profils professiunals novs?

Tavau, ils 21 d'avrigl 2021

Loepfe, Caluori, Maissen, Berther, Bondolfi, Brunold, Cantieni, Casutt-Derungs, Crameri, Della Vedova, Deplazes (Rabius), Derungs, Epp, Fasani, Florin-Caluori, Föhn, Geisseler, Kunfermann, Märchy-Caduff, Paterlini, Sax, Schneider, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Ulber, Zanetti (Landquart), Decurtins-Jermann, Federspiel, Heini, Spagnolatti

Resposta da la regenza

Tar la dumonda 1: Che tschertas professiuns na vegnan betg pli a pudair sa man­te­gnair en l'avegnir, è ina consequenza dal progress e signifitga ina sfida permanenta. La pandemia da COVID-19 vegn ad accelerar la transfurmaziun dal martgà da lavur areguard il nivel d'exigenzas ed areguard las cumpetenzas professiunalas. Il martgà da lavur en il Grischun na mitscha betg da questa transfurmaziun. Ils svilups cun­te­gnan privels, portan dentant er schanzas ch'i vala da nizzegiar.

Tar la dumonda 2: Ina scolaziun da basa na garantescha betg pli ina plazza da lavur segira a lunga vista. L'emprender per vita duranta ha gia ussa ina gronda impurtanza ed augmenta en general las schanzas da restar en la professiun resp. las perspec­ti­vas sin il martgà da lavur. La responsabladad per la furmaziun supplementara è pri­marmain chaussa da las lavurantas e dals lavurants sco er da las patrunas e dals patruns. Mintga persuna è sezza responsabla per sa scolar e per sa perfecziunar uschia, ch'ella chatta lavur en in martgà da lavur cun pretensiuns midadas. Er la rolla da las patrunas e dals patruns areguard il svilup cuntinuà da las collavuraturas e dals collavuraturs survegn dapli impurtanza en il context da la mancanza da persunas spezialisadas. Il stadi ha ina rolla subsidiara. Sin plaun federal s'engascha il Se­cre­tariat da stadi per furmaziun, retschertga ed innovaziun (SEFRI) – ensemen cun ses partenaris respectivs – per purschidas attractivas en la furmaziun professiunala. En il rom dals svilups interchantunals sustegna il chantun projects che gidan a dumagnar la dinamica da transfurmaziun. Uschia sa participescha il chantun al project "viamia" che cumpiglia – sin basa gratuita – in'analisa da la situaziun professiunala ed in scle­riment dal potenzial professiunal per persunas creschidas a partir da 40 onns. En il program da la Regenza 2021–2024 è il sustegn da la transfurmaziun digitala fixà sco finamira e concretisà en il punct central da svilup 12.2. Or dals meds finanzials dal credit d'impegn per promover la transfurmaziun digitala, ch'èn vegnids concedids dal Cussegl grond, èn gia vegnidas tratgas en consideraziun mesiras sin differents nivels da la furmaziun. Soluziuns chantunalas individualas han mo in success limità en il mund globalisà resp. cun ils entretschaments d'ozendi. En tscherts puncts po e vegn il chantun dentant a gidar a concepir ubain a promover en moda proactiva quest svilup en il rom da las finamiras preschentadas en il program da la Regenza 2021–2024.

Tar la dumonda 3: Per motivar las persunas ch'èn pertutgadas da la transfurmaziun èsi d'avantatg, sch'ils custs supplementars che resultan d'ina segunda scolaziun u d'ina furmaziun supplementara vegnan finanziads sur stipendis purtads dal chantun e betg sur emprests restituibels.

Tar la dumonda 4: Contribuziuns da scolaziun (stipendis ed emprests) vegnan paja­das, sche la capacitad finanziala da la persuna pertutgada, da ses geniturs e d'autras persunas cun obligaziuns legalas ubain las prestaziuns correspundentas d'autras ter­zas persunas na bastan betg (princip da subsidiaritad). Contribuziuns da scolaziun èn sustegns per custs supplementars che resultan da la scolaziun. Ellas na ga­ran­te­schan dentant betg l'existenza. Sch'i vegniss divergià da la repartiziun da las incum­bensas tranter "prestaziun da furmaziun" e "garanzia da l'existenza" e sche questas incumbensas vegnissan maschadadas, chaschunass quai dischavantatgs e tracta­ments ineguals.

Gia oz èsi pussaivel da sustegnair ina persuna cun stipendis, sch'ella absolva in'ul­teriura scolaziun che vegn terminada cun in diplom superiur. Medemamain po ina segunda furmaziun fundamentala professiunala vegnir sustegnida cun stipendis, sch'ella pussibilitescha da pratitgar la professiun en moda pli vasta en la medema branscha u sch'i n'eran vegnids retratgs nagins stipendis per l'emprima furmaziun fundamentala professiunala. Sch'i vegniss differenzià tranter il pajament da stipendis per scolaziuns e per furmaziuns supplementaras en profils professiunals cun vistas per il futur ed il nunpajament da stipendis per autras scolaziuns e furmaziuns sup­ple­mentaras, resultassan difficultads en l'execuziun e tractaments ineguals. Sin il stga­lim da las emprimas scolaziuns na datti betg ina tala separaziun. Pir en la retro­spec­tiva poi vegnir definì, tge professiuns che han resp. avevan vistas per il futur. Actual­main exista ina buna armonia e concordanza tranter las differentas vias da finan­zia­ziun, e da quai na duessi betg vegnir divergià. Sut "Furmaziun professiunala 2030" vegnan identifitgadas – en il rom d'ina analisa da la situaziun sin nivel naziunal – pussaivladads da finanziaziun, cun las qualas persunas creschidas pon cuvrir ils custs da scolaziun ed ils custs da viver durant ina furmaziun fundamentala profes­siu­nala. La Regenza vegn ad examinar las conclusiuns da questa analisa da la situa­ziun sco er eventualas recumandaziuns ed ad integrar ils resultats en ses giudica­ment.

14 da zercladur 2021