La Regenza è s'exprimida gia differentas giadas davart il tractament e davart il pro­ceder areguard l'augment da la segirezza sin la via da Viano: uschia en la resposta a la dumonda Della Cà, inoltrada en la sessiun da december 2018 (conclus da la Regenza dals 5 da mars 2019 [prot. nr. 139/2019]), sco er a chaschun da las ses­siuns d'avust 2018 e 2021 en il rom da las uras da dumondas dal Cussegl grond. La Regenza è vinavant conscienta dal privel da crudada da crappa ch'exista sin parts da la via da colliaziun per Viano.

Sco basa da decisiun per realisar mesiras da protecziun prevesa la strategia da pri­vels da la natira da la Svizra ils dus facturs «ristga individuala da mort» e «garanzia da la rentabilitad d'eventualas mesiras da protecziun». La ristga individuala da mort per lung da la via da Viano è vegnida reducida ils onns 2017/2018 tras l'ultim project d'ovras da protecziun da l'Uffizi da guaud e privels da la natira (UGP). Per cuntan­scher la finamira da protecziun da l'Uffizi federal d'ambient (UFAM) resp. la limita per la ristga individuala da mort dovri investiziuns supplementaras da var 8 miu. francs per ovras da protecziun per lung da la via da Viano. La finamira da protecziun è pia da princip cuntanschibla. La Regenza ha l'intenziun da realisar la finamira da pro­tec­ziun tras ina svelta applicaziun d'ulteriuras mesiras.

Tar il punct 1: Per giuditgar las mesiras che ston vegnir prendidas na pon ins betg resguardar mo ils privels da la natira. Anzi, er da la relaziun tranter ils custs ed il niz stoi vegnir tegnì quint adequatamain en cas da mesiras da protecziun. La varianta 6 «Nov tunnel Cotöngi – Val da Crosc», che duai vegnir realisada tenor l'incumbensa, è vegnida elavurada l'onn 2016 en il rom d'ina evaluaziun da variantas per l'avertura da Viano. La varianta prevesa da construir in tunnel d'ina lunghezza dad 1,5 km da Cotöngi/Mureda fin a la Val dal Crosc. Sin ina part dal traject suonda la via la collia­ziun existenta per Viano. En il sectur da las duas stortas andetgas restantas dovri – sin ina lunghezza da 350 m – vinavant ovras da protecziun sin ils trajects periclitads. Plinavant stuess il tunnel avair vastas installaziuns da manaschi e da segirezza (illu­minaziun, ventilaziun e.u.v.). Durant il lung temp da construcziun dal tunnel stuess la colliaziun stradala existenta vegnir mantegnida e segirada vinavant. Areguard la va­rianta dal tunnel resultan ulteriuras sfidas tecnicas concernent la segirezza. Uschia importass la pendenza longhitudinala ca. 10 pertschient e chaschunass perquai ina periclitaziun pli gronda per in autosalvament en cas d'in eveniment. En intervals re­gulars duvrassi sortidas d'urgenza (<300 m). Perquai che locals da protecziun ser­rads n'èn betg permess tenor la norma respectiva da la SIA, sa chattassan las sorti­das da las gallarias da segirezza eventualmain en il territori periclità. Per questa va­rianta ston ins quintar cun custs d'investiziun fitg auts (67 miu. francs), cun in lung temp da realisaziun (10 fin 15 onns), cun difficultads tecnicas (p.ex. geologia) e cun auts custs da gestiun e da mantegniment.

Resguardond las cundiziuns generalas difficilas numnadas qua survart e tegnend quint da la relaziun disfavuraivla tranter ils custs ed il niz, na sa lascha la construc­ziun d'in tunnel perquai betg giustifitgar.

En coordinaziun cun il UGP elavura l'Uffizi da construcziun bassa dal Grischun (UCB) actualmain in project da via e da segirada per la substanza existenta. Parallelamain e sin giavisch da la vischnanca da Brusio ha il UCB examinà differents concepts da pendiculara. Cun la vischnanca da Brusio èsi vegnì concludì il favrer 2022 da fixar – suenter ch'il project da via e da segirada è elavurà – ina proposta per ina meglra avertura da Viano, er resguardond ina varianta cun ina pendiculara da persunas. La proposta duai alura vegnir preschentada a la populaziun. La finamira da la Regenza è da realisar tant pli svelt mesiras per augmentar la segirezza sco er da promover vinavant in project per ina meglra avertura da Viano.

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da refusar questa incumbensa.

20 d'avrigl 2022