Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda da la fracziun da l'Allianza dal Center concernent l'impediment da stgargiadas anticipadas dad alps pervia da lufs (emprim sutsegnader Brunold)

Sessiun: 16.02.2022

L'onn 2021 ha l'alp Pardenn a Claustra stuì vegnir stgargiada curt suenter la chargiada pervia da stgarpadas da lufs. Var 700 nursas han puspè stuì vegnir manadas da l'alp en la val. Quest svilup preoccupant en il Partenz ha probablamain intimà la Confederaziun da prender per mauns en moda pli activa la problematica dal luf. Il Departament federal d'economia, furmaziun e retschertga (DEFR) ha tramess en consultaziun ils 24 da schaner 2022 il pachet d'ordinaziuns agriculas 2022. En sia communicaziun a las medias circumscriva il DEFR las pretensiuns sco suonda: «Il pachet d'ordinaziuns 2022 prevesa midadas en differents secturs. Pervia da la preschientscha creschenta dals animals da rapina gronds, en spezial dal luf, èn necessarias mesiras per garantir la cultivaziun agricula persistenta en il territori d'alpegiada. Uschia prevesa l'Ordinaziun davart ils pajaments directs a l'agricultura – ultra da l'augment da las indemnisaziuns d'alpegiada per nursas che vegnan tegnidas en sistems da pasculaziun protegids – che las indemnisaziuns d'alpegiada e las contribuziuns da biodiversitad vegnian pajadas er lura dal tuttafatg, sche la preschientscha dals animals da rapina gronds sforza las cultivaturas ed ils cultivaturs da stgargiar anticipadamain las muntaneras.»

In problem central che la Confederaziun zuppenta en il pachet d'ordinaziuns agriculas 2022, èn ils custs supplementars che resultan en la vallada suenter stgargiadas d'alp anticipadas pervia d'animals da rapina gronds. Sch'ils animals sa chattan en il manaschi da chasa empè sin l'alp, dovran els pavel supplementar che fiss previs per l'enviern, u i sto vegnir cumprà vitiers pavel. I resultan er ulteriurs custs supplementars che na resultassan betg, sch'ils animals n'avessan betg stuì vegnir stgargiads da l'alp pervia dals lufs. Sche la Confederaziun na mida betg sia politica davart il luf e prenda en cumpra attatgas da lufs e stgargiadas anticipadas, alura sto ella consequentamain er surpigliar quests custs supplementars. Ultra da quai ston quests custs vegnir surpigliads da l'Uffizi federal d'ambient (UFAM) e betg da l'Uffizi federal d'agricultura (UFAG).

L'emprima prioritad sto esser d'impedir stgargiadas anticipadas pervia da lufs, e quai cun tut ils meds che stattan a disposiziun. Indemnisaziuns finanzialas na duain insumma gnanc stuair vegnir applitgadas. Questas indemnisaziuns correspundan numnadamain ad ina capitulaziun visavi la problematica dal luf.

En quest connex vegn la Regenza supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

  1. È er la Regenza da l'opiniun che stgargiadas d'alp pervia d'attatgas da lufs stoppian vegnir impedidas cun tut ils pussaivels meds?
  2. È la Regenza pronta da s'engaschar tar la Confederaziun per ch'il pachet d'ordinaziuns agriculas vegnia adattà uschenavant, che meds effizients stattan a disposiziun per impedir stgargiadas d'alp?
  3. È er la Regenza da l'opiniun che la Confederaziun stoppia surpigliar tut ils custs che resultan tras la preschientscha d'animals da rapina gronds ed en spezial tras il luf en l'agricultura?
  4. È er la Regenza da l'opiniun che betg mo las contribuziuns d'alpegiada e da biodiversitad crudadas davent na stoppian vegnir surpigliadas da la Confederaziun tar ina stgargiada d'alp, mabain che quella stoppia medemamain vegnir surpigliada tar custs supplementars che resultan tar la stgargiada anticipada sco custs da pavel en il manaschi da chasa e.u.v.?
  5. È la Regenza pronta da s'engaschar per ch'ils custs vegnian surpigliads dal UFAM e betg dal UFAG?

Cuira, ils 16 da favrer 2022

Brunold, Lamprecht, Michael (Donat), Berther, Bettinaglio, Bondolfi, Buchli-Mannhart, Caluori, Casty, Casutt-Derungs, Clalüna, Crameri, Danuser, Deplazes (Rabius), Derungs, Ellemunter, Epp, Fasani, Florin-Caluori, Föhn, Geisseler, Hardegger, Hitz-Rusch, Kohler, Kunfermann, Loepfe, Maissen, Märchy-Caduff, Müller (Susch), Niggli-Mathis (Grüsch), Ruckstuhl, Sax, Schmid, Schneider, Tanner, Tomaschett (Breil), Ulber, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Zanetti (Landquart), Bürgi-Büchel, Collenberg, Gujan-Dönier, Heini

Resposta da la regenza

Il dumber da lufs crescha exponenzialmain. Quai è in gronda sfida per l'agricultura e per l'economia d'alp en il chantun. Las puras ed ils purs pertutgads directamain sco er las persunas responsablas per las alps han fatg sforzs enorms ils ultims onns per pussibilitar ina coexistenza e per proteger lur muntaneras cunter attatgas. En ils terri­toris pertutgads è la protecziun da muntaneras vegnida extendida massivamain, me­glierada cuntinuadamain e realisada da maniera pli e pli consequenta. Plinavant è vegnì introducì in concept per renconuscher e per promover finanzialmain «chauns chantunals da protecziun da muntaneras». Per sustegnair il persunal d'alp ha il Plan­tahof elavurà concepts individuals per ils singuls manaschis d'alpegiada. Er projects da digitalisaziun (sco Alptracker) èn vegnids promovids. En pli è la cussegliaziun al Plantahof per la protecziun da muntaneras e per chauns da protecziun vegnida exten­dida marcantamain e las resursas existentas èn vegnidas concentradas sin quella. Ulteriuras mesiras èn la finala vegnidas realisadas tras l'agricultura e tras l'economia d'alp, sco la reuniun d'alps da nursas cun l'intent da cuntanscher muntaneras pli gron­das per uschia augmentar la rentabilitad da la protecziun da muntaneras. Ultra da quai han ins optimà la gestiun da las muntaneras e la planisaziun da las pastgiras e fatg emprovas cun chamonas da pastriglia mobilas, per che la pastriglia possia esser pli datiers da la muntanera sin alps spaziusas.

Tar la dumonda 1: Las puras ed ils purs pertutgads directamain, las persunas re­spon­sablas per las alps, ma er las autoritads chantunalas fan tut il pussaivel per cultivar e per tegnair avert en moda usitada las pastgiras d'alp e l'entir terren cultivà e pia per impedir stgargiadas anticipadas dad alps. Ina stgargiada anticipada d'ina alp dastga esser mo ina soluziun d'urgenza en ina situaziun senza alternativas. En nagin cas na dastga ella daventar ina mesira u ina strategia per proteger muntaneras. La surfatscha d'alp na dastga betg vegnir surlaschada als animals da rapina gronds. Perquai ch'ina alp vegn per regla bandunada per adina, sch'ella na vegn betg pli chargiada durant in temp pli lung, fa la Regenza tut il pussaivel, per che las prescripziuns davart la regu­laziun dal luf vegnian adattadas er en vista a las stgargiadas. Mo questa mesira po empermetter success.

Tar la dumonda 2: Gea. Ord vista da la Regenza è la regulaziun dal luf l'unica mesira propi cunvegnenta en connex cun il grond squitsch ch'exista actualmain pervia dal luf. La regulaziun dal luf na po dentant betg vegnir prendida per mauns sur il pachet da las ordinaziuns agriculas. Per impedir che las alps na vegnian betg pli chargiadas, perquai ch'ins sto quintar gia ordavant cun perditas finanzialas, e per reducir las per­ditas finanzialas per ils manaschis d'alpegiada, sustegna il chantun dentant da prin­cip la proposta da la Confederaziun. Quella prevesa ch'i pon vegnir pajadas las con­tribuziuns d'alpegiada cumplainas, sch'ina alp vegn stgargiada anticipadamain pervia da la preschientscha dal luf. I ston dentant esser ademplids criteris severs. La fina­mi­ra suprema resta dentant da chargiar cumplainamain las alps e betg da surlaschar las surfatschas d'alp al luf. Las contribuziuns d'alpegiada indemniseschan l'alpegiada sco prestaziun d'utilitad publica, e betg la renunzia ad in'activitad. Perquai sto questa regulaziun restar in'excepziun mo transitorica, fin ch'ina adattaziun da la regulaziun dals animals da rapina gronds è introducida sco ulteriura pitga da la protecziun da muntaneras. Plinavant pretenda il chantun che la pastriglia stabla survegnia clera­main dapli daners e ch'ins sa distanzieschia da las propostas malpraticas che restren­schan da prender mesiras adattas al lieu. Uschia duain contribuziuns supplementa­ras pudair vegnir fatgas valair cun agid d'in concept individual per proteger las mun­taneras, che vegn elavurà per mintga singul manaschi. Ultra da quai vegnan questas pretensiuns fatgas er per las alps da chauras. La Regenza è persvadida che l'alpe­giada e la protecziun da muntaneras vegnian rinforzadas cun questas pretensiuns e che stgargiadas anticipadas dad alps restian ina soluziun d'urgenza.

Tar las dumondas 3, 4 e 5: Gea. La dumonda, sche tut ils custs chaschunads dals animals da rapina gronds duain vegnir surpigliads dal UFAM u dal UFAG, na dastga dentant en nagin cas impedir da rinforzar la protecziun da muntaneras cun agid da contribuziuns d'alpegiada pli grondas. La finamira primara resta quella da chargiar senza interrupziun il territori d'alpegiada. Per quest intent dovri ina regulaziun dals animals da rapina gronds sco element da la protecziun da muntaneras. Plinavant vegn la Regenza a s'engaschar per ch'il credit posteriur dal UFAM, ch'è vegnì ap­pro­và e che importa 5,7 milliuns francs, vegnia duvrà per ulteriuras mesiras temporaras d'urgenza e da protecziun cunter il luf sco er per indemnisar ils custs supplementars (saja quai per mesiras da protecziun da muntaneras, saja quai per stgargiadas u saja quai per animals stgarpads). 

14 d'avrigl 2022